Hoofdregel: mondeling afleggen in persoon 
                                                      
                                                      Uitgangspunt is dat de verklaring van verbondenheid persoonlijk wordt afgelegd tijdens
                                                         een naturalisatieceremonie waarbij het uittreksel uit het besluit tot verlening van
                                                         het Nederlanderschap wordt uitgereikt. De verklaring van verbondenheid wordt in het
                                                         Nederlands en doorgaans mondeling afgelegd. Zie artikel 60b, vierde lid, BVVN en artikel 23, tweede lid, RWN. Van de verplichting tot het afleggen van de verklaring van verbondenheid kan geen
                                                         vrijstelling worden gegeven, tenzij het afleggen ervan redelijkerwijs niet gevraagd
                                                         kan worden. Het mondeling of schriftelijk afleggen van de verklaring van verbondenheid
                                                         kan niet worden overgelaten aan een gemachtigde gezien het persoonlijke karakter van
                                                         de verklaring.
                                                      
                                                      Op grond van artikel 60b, vijfde lid, BVVN en artikel 5, vierde lid, onder c, RVVN kan de Minister van Buitenlandse Zaken bepalen dat een verzoeker de verklaring van
                                                         verbondenheid schriftelijk aflegt, indien van hem redelijkerwijs niet kan worden verlangd
                                                         dat hij hem schriftelijk aflegt. Hiervan is sprake als niet kan worden verlangd dat
                                                         een verzoeker de naturalisatieceremonie bijwoont omdat hij bijvoorbeeld onredelijk
                                                         ver zou moeten reizen om de ceremonie op de diplomatieke of consulaire post bij te
                                                         wonen. Volstaan kan worden met het schriftelijk afleggen met de verklaring van verbondenheid
                                                         (model 4.1a HRWN of 4.2a HRWN). De ondertekende schriftelijke verklaring van verbondenheid moet echter
                                                         eerst (door toezending per post) in het bezit zijn van de Minister van Buitenlandse
                                                         Zaken, voordat het naturalisatiebesluit door wordt bekendgemaakt, bijvoorbeeld toezending
                                                         per post.
                                                      
                                                       Uitzondering I op de hoofdregel: Niet mondeling afleggen van de verklaring van verbondenheid,
                                                         maar schriftelijk 
                                                      
                                                      Voor een enkele verzoeker kan een uitzondering gemaakt worden. Indien van de verzoeker
                                                         door omstandigheden redelijkerwijs niet verlangd kan worden dat hij de verklaring
                                                         van verbondenheid mondeling uitspreekt tegenover de bevoegde autoriteit, wordt een
                                                         schriftelijke verklaring van verbondenheid ondertekend. Voor het schriftelijk afleggen
                                                         van de verklaring van verbondenheid zijn twee modellen ontwikkeld. In model 4.1a HRWN is de verklaring van verbondenheid opgenomen die besluit met de bevestiging ‘Zo waarlijk
                                                         helpe mij God almachtig’ en in model 4.2a HRWN de verklaring van verbondenheid opgenomen
                                                         die besluit met ‘Dat verklaar en beloof ik’. De verzoeker moet (volgens de dáár geldende
                                                         regels) bij het indienen van het verzoek om naturalisatie wel de bereidverklaring
                                                         invullen en ondertekenen. De beoordeling of sprake is van de hier bedoelde omstandigheden,
                                                         ligt bij de Minister van Buitenlandse Zaken (zie artikel 60a, vijfde lid, BVVN) en wordt gestaafd door ten minste één door of namens de verzoeker overgelegde bewijsstuk(ken).
                                                      
                                                      De verklaring van verbondenheid wordt tevens schriftelijk afgelegd indien een persoon,
                                                         vanwege zwaarwegende redenen, niet op een naturalisatieceremonie kan verschijnen,
                                                         maar hij wel in staat is de verklaring van verbondenheid schriftelijk af te leggen.
                                                         De gemachtigde die wél op de ceremonie verschijnt om namens de verzoeker het naturalisatiebesluit
                                                         in ontvangst te nemen, overhandigt de Minister van Buitenlandse Zaken de schriftelijke
                                                         verklaring van verbondenheid. De beoordeling of sprake is van zwaarwegende redenen
                                                         ligt geheel bij de Minister van Buitenlandse Zaken (zie tevens paragraaf 3.13.5.1). De verklaring van verbondenheid kan ook schriftelijk worden afgelegd indien de
                                                         verzoeker onredelijk ver zou moeten reizen om de naturalisatieceremonie op de diplomatieke
                                                         of consulaire post bij te wonen.
                                                      
                                                      In bovenstaande gevallen kan na het overhandigen dan wel na toezending aan de Minister
                                                         van Buitenlandse Zaken van de ondertekende schriftelijk afgelegde verklaring van verbondenheid,
                                                         tot uitreiking van het naturalisatiebesluit worden overgegaan, al dan niet aan een
                                                         gemachtigde of op aangepaste wijze. Hierbij valt te denken aan een uitreiking buiten
                                                         de ceremonie om of aan toezending van de bekendmaking van verlening van het Nederlanderschap
                                                         aan de verzoeker.
                                                      
                                                       Uitzondering II op de hoofdregel: Niet afleggen van de verklaring van verbondenheid
                                                         
                                                      
                                                      Er zijn omstandigheden denkbaar waarbij de verzoeker in het geheel niet in staat is
                                                         om de verklaring van verbondenheid af te leggen. Is de verzoeker vanwege zijn fysieke
                                                         of psychische toestand niet in staat de verklaring van verbondenheid mondeling of
                                                         schriftelijk af te leggen, dan wordt de verklaring van verbondenheid niet afgelegd.
                                                         Het zal hier zeer uitzonderlijke gevallen betreffen. Indien de verzoeker vanwege zijn
                                                         fysieke of psychische toestand niet in staat is de verklaring van verbondenheid af
                                                         te leggen, wordt het naturalisatiebesluit bekendgemaakt, zonder dat de verklaring
                                                         van verbondenheid is afgelegd.
                                                      
                                                      In voorkomende gevallen geeft de Minister van Buitenlandse Zaken (meestal) bij de
                                                         indiening van het verzoek om naturalisatie (door een gemachtigde) op het adviesblad
                                                         bij punt 6 (zie hiervoor paragraaf 3.4.1 onder alinea ‘Uitzondering ondertekenen bereidverklaring) reeds aan dat het afleggen
                                                         van de bereidverklaring en het afleggen van de verklaring van verbondenheid niet mogelijk
                                                         is vanwege de fysieke of psychische toestand van de verzoeker. Zie artikel 60b, zesde lid, BVVN. Daarnaast heeft de Minister van Buitenlandse Zaken ten minste één door of namens
                                                         de verzoeker overgelegde bewijsstuk(ken) toegevoegd. Zie hiervoor de toelichting bij artikel 2, tweede lid RWN; bijvoorbeeld een gemotiveerde medische verklaring van een onafhankelijk (behandelend)
                                                         medisch specialist. De uiteindelijke beoordeling of er sprake is van een fysieke of
                                                         psychische onmogelijkheid tot het afleggen van de verklaring van verbondenheid ligt
                                                         bij Onze Minister. De verklaring van verbondenheid is immers een voorwaarde voor naturalisatie.
                                                         Als uitgangspunt volgt Onze Minister het advies in deze van de Minister van Buitenlandse
                                                         Zaken.
                                                      
                                                       Uitzondering III op de hoofdregel: Tussentijdse wijziging in de situatie van verzoeker
                                                         
                                                      
                                                      Het is mogelijk dat, tussen het afleggen van de bereidverklaring en de naturalisatieceremonie
                                                         waar de verklaring van verbondenheid moet worden afgelegd de fysieke of psychische
                                                         toestand van de verzoeker is gewijzigd. Het is aan de Minister van Buitenlandse Zaken
                                                         om te beoordelen of en zo ja op welke wijze de verklaring van verbondenheid onder
                                                         de gewijzigde omstandigheden wordt afgelegd. Voorbeeld: Indien een verzoeker na het
                                                         ondertekenen van de bereidverklaring in coma is geraakt, zal hij de verklaring van
                                                         verbondenheid niet langer kunnen afleggen. In dit geval wordt het naturalisatiebesluit
                                                         bekendgemaakt zonder dat de verklaring van verbondenheid is afgelegd.
                                                      
                                                       Mogelijke scenario’s 
                                                      
                                                      Met betrekking tot het afleggen van de verklaring van verbondenheid zijn de volgende,
                                                         niet limitatieve, scenario’s denkbaar:
                                                      
                                                      
                                                         
                                                            
                                                               
                                                               
                                                                  
                                                                  | Wijze bekendmaking | Wijze van afleggen verklaring van verbondenheid | 
                                                               
                                                               
                                                                  
                                                                  | Mondeling | Schriftelijk | Niet | 
                                                               
                                                               
                                                                  
                                                                  | (artikel 60b, vierde lid, BVVN) | (zie artikel 60b, vijfde lid, BVVN) | (zie artikel 60b, zesde lid, BVVN) | 
                                                               
                                                            
                                                               
                                                               
                                                                  
                                                                  | Aan betrokkene in beginsel op een naturalisatieceremonie | Scenario 1 | Scenario 2 | Scenario 3 | 
                                                               
                                                               
                                                                  
                                                                  | Aan gemachtigde in beginsel op een naturalisatieceremonie (artikel 60b, negende lid, BVVN) |  | Scenario 4 | Scenario 5 | 
                                                               
                                                               
                                                                  
                                                                  | Aan betrokkene op aangepaste wijze waarbij artikel 5, vierde lid, RVVN is gevolgd (artikel 60b, negende lid, BVVN) | Scenario 6 | Scenario 7 | Scenario 8 | 
                                                               
                                                         
                                                       
                                                      
                                                       Ad 1. De verzoeker is aanwezig op de naturalisatieceremonie en legt de verklaring
                                                         van verbondenheid mondeling af 
                                                      
                                                      Deze situatie zal doorgaans het geval zijn. De verzoeker heeft bij het indienen van
                                                         zijn verzoek om naturalisatie de bereidverklaring ondertekend. Na het mondeling afleggen
                                                         van de verklaring van verbondenheid wordt het besluit tot verlening van het Nederlanderschap
                                                         aan de verzoeker uitgereikt.
                                                      
                                                       Ad 2. De verzoeker is aanwezig op de naturalisatieceremonie en legt de verklaring
                                                         van verbondenheid schriftelijk af 
                                                      
                                                      De verzoeker heeft bij het indienen van zijn verzoek om naturalisatie de bereidverklaring
                                                         ondertekend. De Minister van Buitenlandse Zaken heeft, al dan niet bij de indiening
                                                         van het verzoek om naturalisatie, bepaald dat van de verzoeker redelijkerwijs niet
                                                         kan worden verlangd dat hij de verklaring van verbondenheid mondeling aflegt. Eerst
                                                         na het overleggen van de schriftelijke verklaring van verbondenheid wordt tot uitreiking
                                                         overgegaan.
                                                      
                                                      De Minister van Buitenlandse Zaken kan ervoor kiezen om de schriftelijke verklaring
                                                         van verbondenheid met de uitnodiging voor de naturalisatieceremonie mee te sturen,
                                                         zodat de verzoeker de ondertekende schriftelijke verklaring van verbondenheid aan
                                                         de Minister van Buitenlandse Zaken overhandigt, voordat de bevestiging van de verkrijging
                                                         van het Nederlanderschap aan de verzoeker wordt uitgereikt. Ook kan de Minister van
                                                         Buitenlandse Zaken ervoor kiezen om op de naturalisatieceremonie zelf de schriftelijke
                                                         verklaring van verbondenheid te laten ondertekenen.
                                                      
                                                       Ad 3. De verzoeker is wel aanwezig op de naturalisatieceremonie, maar kan de verklaring
                                                         van verbondenheid niet afleggen 
                                                      
                                                      Bij het (door een gemachtigde) indienen van het verzoek om naturalisatie of na het
                                                         indienen hiervan is gebleken dat de verzoeker vanwege zijn fysieke of psychische toestand
                                                         niet in staat is de verklaring van verbondenheid af te leggen. Zie artikel 60b, zesde lid BVVN, artikel 5, vierde lid, onder c, RVVN en de toelichting bij artikel 2, tweede lid RWN. Derhalve is afgezien van het invullen en ondertekenen van de bereidverklaring en
                                                         van het afleggen van de verklaring van verbondenheid door de optant. Het naturalisatiebesluit
                                                         wordt bekendgemaakt zonder dat verklaring van verbondenheid is afgelegd.
                                                      
                                                       Ad 4. De verzoeker is niet in persoon aanwezig op de naturalisatieceremonie, maar
                                                         laat zich vertegenwoordigen door een gemachtigde en legt de verklaring van verbondenheid
                                                         schriftelijk af 
                                                      
                                                      Vanwege aangetoonde zwaarwegende redenen is de verzoeker vertegenwoordigd door een
                                                         gemachtigde. Zie artikel 60b, negende lid BVVN en de toelichting bij artikel 7, RWN, paragraaf 3.13.5. De verzoeker heeft bij het indienen van zijn verzoek om naturalisatie de bereidverklaring
                                                         ondertekend. De verzoeker moet de ondertekende schriftelijke verklaring van verbondenheid
                                                         meegeven aan de gemachtigde. Eerst na het overleggen van de door de verzoeker ondertekende
                                                         schriftelijke verklaring van verbondenheid, wordt tot uitreiking aan de gemachtigde
                                                         overgegaan. De Minister van Buitenlandse Zaken kan ervoor kiezen om de schriftelijke
                                                         verklaring van verbondenheid bij de indiening van zijn verzoek om naturalisatie aan
                                                         de verzoeker of gemachtigde mee te geven, zodat de gemachtigde de door de verzoeker
                                                         ondertekende verklaring op de naturalisatieceremonie aan de Minister van Buitenlandse
                                                         Zaken kan overhandigen. Ook kan de Minister van Buitenlandse Zaken ervoor kiezen om
                                                         de schriftelijke verklaring van verbondenheid met de uitnodiging voor de naturalisatieceremonie
                                                         mee te sturen, zodat de verzoeker de ondertekende schriftelijke verklaring ter overhandiging
                                                         aan de Minister van Buitenlandse Zaken aan de gemachtigde kan meegeven.
                                                      
                                                       Ad 5. De verzoeker is niet in persoon aanwezig op de naturalisatieceremonie, maar
                                                         is vertegenwoordigd door een gemachtigde en legt de verklaring van verbondenheid niet
                                                         af 
                                                      
                                                      Vanwege aangetoonde zwaarwegende redenen is de verzoeker vertegenwoordigd door een
                                                         gemachtigde. Zie artikel 60b, negende lid BVVN en de toelichting bij artikel 7, RWN, paragraaf 3.13.5. Bij het (door een gemachtigde) indienen van het verzoek om naturalisatie is gebleken
                                                         dat de verzoeker vanwege zijn fysieke of psychische toestand niet in staat is de verklaring
                                                         van verbondenheid af te leggen. Zie artikel 60b, zesde lid BVVN en de toelichting bij artikel 2, tweede lid RWN. Er is derhalve afgezien van het invullen en onderteken van de bereidverklaring en
                                                         er wordt afgezien van het afleggen van de verklaring van verbondenheid. In voorkomende
                                                         gevallen wordt het naturalisatiebesluit aan de gemachtigde bekendgemaakt zonder dat
                                                         verklaring van verbondenheid is afgelegd.
                                                      
                                                       Ad 6. De verzoeker is niet aanwezig op de naturalisatieceremonie en legt de verklaring
                                                         van verbondenheid mondeling af 
                                                      
                                                      Bij het indienen van het verzoek om naturalisatie heeft de verzoeker de bereidverklaring
                                                         ondertekend. Het verzoek van betrokkene om, vanwege zwaarwegende redenen, niet in
                                                         persoon op een naturalisatieceremonie te verschijnen is door de Minister van Buitenlandse
                                                         Zaken gehonoreerd. De Minister van Buitenlandse Zaken heeft besloten om de uitreiking
                                                         op een aan de omstandigheden aangepaste wijze te doen. Na het mondeling afleggen van
                                                         de verklaring van verbondenheid, wordt het naturalisatiebesluit aan de verzoeker uitgereikt.
                                                      
                                                      Bijvoorbeeld indien de verzoeker vanwege langdurige ziekenhuisopname niet in staat
                                                         is de naturalisatieceremonie bij te wonen, maar fysiek wel in staat is de verklaring
                                                         van verbondenheid uit te spreken, kan de Minister van Buitenlandse Zaken een 'privé
                                                         naturalisatieceremonie' organiseren op de kamer van de verzoeker. Na het mondeling
                                                         afleggen van de verklaring van verbondenheid, reikt de Minister van Buitenlandse Zaken
                                                         het naturalisatiebesluit uit.
                                                      
                                                       Ad 7. De verzoeker is niet aanwezig op de naturalisatieceremonie, maar legt de verklaring
                                                         van verbondenheid schriftelijk af 
                                                      
                                                      De verzoeker heeft bij het indienen van zijn verzoek om naturalisatie de bereidverklaring
                                                         ondertekend. De Minister van Buitenlandse Zaken heeft, al dan niet bij de indiening
                                                         van het verzoek om naturalisatie, bepaald dat van de verzoeker redelijkerwijs niet
                                                         kan worden verlangd dat hij de verklaring van verbondenheid mondeling aflegt.
                                                      
                                                      Het verzoek van de verzoeker om, vanwege zwaarwegende redenen, niet in persoon op
                                                         een naturalisatieceremonie te verschijnen is door de Minister van Buitenlandse Zaken
                                                         gehonoreerd. De Minister van Buitenlandse Zaken heeft besloten om de uitreiking op
                                                         een aan de omstandigheden aangepaste wijze te doen.
                                                      
                                                      Indien het naturalisatiebesluit bijvoorbeeld door het toezenden per post wordt bekendgemaakt,
                                                         moet de ondertekende schriftelijke verklaring van verbondenheid voorafgaand aan die
                                                         toezending in het bezit van de Minister van Buitenlandse Zaken zijn.
                                                      
                                                       Ad 8. De verzoeker is niet aanwezig op de naturalisatieceremonie en legt de verklaring
                                                         van verbondenheid niet af 
                                                      
                                                      Bij het (door een gemachtigde) indienen van het verzoek om naturalisatie is gebleken
                                                         dat de verzoeker vanwege zijn fysieke of psychische toestand niet in staat is de verklaring
                                                         van verbondenheid af te leggen. Zie artikel 60b, zesde lid BVVN, artikel 5, vierde lid, onder c, RVVN en de toelichting bij artikel 2, tweede lid, RWN. Derhalve is afgezien van het invullen en onderteken van de bereidverklaring en van
                                                         het afleggen van de verklaring van verbondenheid. In voorkomende gevallen wordt het
                                                         naturalisatiebesluit bekendgemaakt zonder dat verklaring van verbondenheid is afgelegd.
                                                         Het verzoek van de optant om, vanwege zwaarwegende redenen, niet in persoon op een
                                                         naturalisatieceremonie te verschijnen is gehonoreerd. De Minister van Buitenlandse
                                                         Zaken heeft besloten om de uitreiking op een aan de omstandigheden aangepaste wijze
                                                         te doen.