Voorwoord
De Raad heeft tot taak om de verlening van gesubsidieerde rechtsbijstand aan minder
draagkrachtige rechtzoekenden te organiseren. De Raad voert tevens toezicht uit op
de verlening van rechtsbijstand.
De primaire bevoegdheid ten aanzien van toezicht op de kwaliteit van advocaten ligt
bij de lokale dekens van de Orde van Advocaten. Voor mediators waarborgt de Mediatorsfederatie
Nederland (hierna: MfN) de kwaliteit van aangesloten mediators. Dit neemt niet weg
dat de Raad een eigenstandige bevoegdheid heeft met betrekking tot de naleving van
een zo doelmatig mogelijke besteding van de hem ter beschikking staande middelen.
Daarnaast heeft de Raad de taak om kwalitatief goede rechtsbijstandverlening door
ingeschreven rechtsbijstandverleners te waarborgen. In dit maatregelbeleid wordt nader
ingegaan op de afstemming tussen de Raad en dekens en tussen de Raad en MfN, zodat
een eenduidig en efficiënt kader voor beoordeling van rechtsbijstandverleners binnen
het stelsel van de gesubsidieerde rechtsbijstand ontstaat.
De dekens en de MfN worden in een vroeg stadium op de hoogte gesteld van gedragingen
van rechtsbijstandverleners op grond waarvan toezicht nodig is c.q. de kwaliteit van
de bijstand in het geding is. Dit is vastgelegd in de ‘Afspraken over informatie-uitwisseling
tussen de dekens van de Orde in het arrondissement en de Raad voor Rechtsbijstand’
en ‘Afspraken over informatie-uitwisseling tussen de MfN en de Raad voor Rechtsbijstand’.
Het bestuur van de Raad heeft een Maatregelbeleid vastgesteld. Dit Maatregelbeleid
is het formele sluitstuk van de acties die hij onderneemt om advocaten, mediators
en andere actoren binnen het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand (hierna: rechtsbijstandverleners)
te bewegen zich compliant te (blijven) gedragen en te (blijven) voldoen aan wet- en
regelgeving betreffende gesubsidieerde rechtsbijstand.
Inleiding
Rechtsbijstandverleners die deel willen nemen aan het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand,
moeten zich inschrijven bij de Raad. De Raad stelt hiervoor jaarlijks Inschrijvingsvoorwaarden
op (artikel 14 en 15 Wrb), waaraan rechtsbijstandverleners moeten (blijven) voldoen. Het bestuur van de Raad
heeft de bevoegdheid om onder bepaalde omstandigheden de inschrijving van rechtsbijstandverleners
door te halen. Dit is geregeld in artikel 17 en artikel 33d van de Wrb.
De Raad verwacht dat een rechtsbijstandverlener zelf verantwoordelijkheid neemt voor
een goede toepassing van de voor hem toepasselijke uitvoeringsregels (compliance).
Daarmee is onlosmakelijk verbonden dat duidelijk is wat de consequenties zijn indien
de regels worden overtreden.
Bij regelovertreding neemt de Raad in beginsel contact op met de rechtsbijstandverlener
om hem te confronteren met de overtreding. De rechtsbijstandverlener verleent zijn
volledige medewerking aan het noodzakelijke onderzoek. Naar gelang de ernst van de
onregelmatigheid kunnen afspraken worden gemaakt met de rechtsbijstandverlener over
het voorkomen van nieuwe overtredingen. De rechtsbijstandverlener wordt er dan op
gewezen dat zijn inschrijving zal worden doorgehaald indien hij zich niet aan de afspraken
houdt. Dit wordt vastgelegd in een dossier. Heeft het verbetertraject niet het beoogde
resultaat opgeleverd, dan zal het bestuur een maatregel opleggen. Ingeval er sprake
is van een vermoeden van misbruik van het stelsel c.q. fraude zal het bestuur direct
tot het opleggen van een maatregel besluiten en zal er aangifte volgen bij de politie.
Het bestuur kan bij een besluit tot oplegging van een maatregel de Adviescommissie
Toetsing Inschrijvingsvoorwaarden inschakelen.
Bij geconstateerde fouten of fraude wordt een onterechte vergoeding altijd teruggevorderd
bij de rechtsbijstandverlener.
In alle gevallen zal de Deken of de MfN over de maatregel worden geïnformeerd, conform
de afspraken over informatie-uitwisseling die gemaakt zijn met het dekenberaad en
de MfN.
Schrapping van het tableau (altijd doorhaling)
De Raad moet op grond van artikel 17 lid 1 Wrb de inschrijving doorhalen als de advocaat van het tableau van de Orde van advocaten
wordt geschrapt. De betrokkene is immers na schrapping geen advocaat meer.
De Raad kan op grond van artikel 17 lid 2 Wrb de inschrijving in een aantal gevallen doorhalen:
-
a. indien de advocaat niet voldaan heeft dan wel niet langer voldoet aan de voor de inschrijving
gestelde voorwaarden (mediator: art. 33d lid 1 Wrb);
-
b. indien naar zijn oordeel genoegzaam is gebleken dat de rechtsbijstandverlening door
de advocaat niet voldoet aan redelijkerwijs te stellen eisen van doelmatigheid of
zorgvuldigheid (mediator: art. 33d lid 2 Wrb);
-
c. indien aan de advocaat een maatregel is opgelegd als bedoeld in artikel 48, tweede lid, onder a tot en met c, van de Advocatenwet dan wel artikel 60aa, tweede lid;
-
d. indien naar zijn oordeel genoegzaam is gebleken dat de advocaat herhaaldelijk onjuiste
informatie heeft verstrekt ten behoeve van het vaststellen van de vergoeding;
-
e. indien de advocaat niet voldoet aan de eisen gesteld aan de wijze van indiening van
een aanvraag om een toevoeging (mediator: art. 33d lid 2 Wrb);
-
f. indien de advocaat niet voldoet aan de eisen gesteld aan de inrichting en de wijze
van indiening van een aanvraag om vaststelling van de vergoeding (mediator: art. 33d lid 2 Wrb).
De Raad zal in beginsel alleen overgaan tot doorhaling van de inschrijving als minder
vergaande sancties geen soelaas bieden. Als eerste stap zal de Raad de maatregel van
een waarschuwing opleggen, tenzij sprake is van een vermoeden van misbruik van het
stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand c.q. fraude. Een eerder opgelegde maatregel
weegt mee in de zwaarte van een op te leggen maatregel. Bij een doorhaling van de
inschrijving zal de advocaat geen nieuwe toevoegingen kunnen aanvragen en geen gesubsidieerde
piketbijstand verlenen. Bij een tijdelijke doorhaling geldt dit gedurende de betreffende
periode.
De inschrijving van de rechtsbijstandverlener wordt (tijdelijk) doorgehaald als deze
niet voldaan heeft dan wel niet langer voldoet aan de voor de inschrijving gestelde
voorwaarden, bijvoorbeeld:
-
– Bij overschrijden van het maximumaantal toevoegingen wordt de inschrijving tijdelijk
doorgehaald (artikel 5 en artikel 6 Inschrijvingsvoorwaarden);
-
– Bij constatering van niet voldoen aan de deskundigheidsvereisten wordt in beginsel
de inschrijving voor specialistische rechtsgebieden doorgehaald.
Deze doorhalingen worden doorgevoerd zonder tussenkomst van de Adviescommissie Toetsing
Inschrijvingsvoorwaarden.
Rechtsbijstand(verlening) voldoet niet aan de redelijkerwijs te stellen eisen van
doelmatigheid of zorgvuldigheid en dit is genoegzaam gebleken naar het oordeel van
de Raad.
De Raad heeft tot taak het waarborgen van een zorgvuldige en doelmatige rechtsbijstandverlening.
Om die reden heeft de Raad beleid op deze grond geformuleerd dat erop gericht is te
voorkomen dat zich tekortkomingen blijven voordoen.
Er is een onherroepelijke tuchtrechtelijke maatregel opgelegd.
Bij oplegging van bijvoorbeeld een waarschuwing, een berisping of een geldboete kan
de Raad de inschrijving doorhalen. Gaat het om een onherroepelijke schorsing van tenminste
de duur van 4 weken, dan neemt de Raad deze maatregel altijd over en haalt de inschrijving
door voor de duur van de maatregel.
Leidt de tuchtrechtelijke maatregel tot schrapping van het tableau van de Orde van
Advocaten, dan wordt de inschrijving doorgehaald op grond van art. 17 lid 1 van de Wrb.
Bij herhaling onjuiste informatie verstrekken ten behoeve van de vaststelling van
de vergoeding.
Het verstrekken van onjuiste of onvolledige informatie kan leiden tot het vaststellen
van een te hoge vergoeding. De Raad zal de rechtsbijstandverlener in eerste instantie
wijzen op het feit dat hij onjuiste of onvolledige informatie verstrekt en de rechtsbijstandverlener
hulp aanbieden ter verbetering. De hulp kan bestaan uit het geven van schriftelijke
en mondelinge voorlichting. Daarnaast kunnen specifieke aanwijzingen worden gegeven.
Er wordt een periode afgesproken waarbinnen verbetering wordt verwacht. Constateert
de Raad na gemaakte afspraken dat wederom onjuiste of onvolledige informatie wordt
verstrekt, dan zal in beginsel doorhaling van de inschrijving volgen. Dit beleid is
verder uitgewerkt in de Handleiding bij het Maatregelbeleid. De Raad vordert, als
een vergoeding te hoog is vastgesteld, het teveel uitbetaalde terug.
Niet op de voorgeschreven wijze aanvragen van toevoegingen en vergoedingen.
In de processen rondom het aanvragen van toevoegingen en declareren van vergoedingen
kunnen zich problemen tussen de Raad en een rechtsbijstandverlener voordoen die aan
ernstige en toerekenbare onzorgvuldigheid van de rechtsbijstandverlener te wijten
zijn, bijvoorbeeld:
-
○ het onvoldoende toelichten van toevoegingsaanvragen en declaraties;
-
○ het niet meezenden van of beschikken over de voor de beoordeling van belang zijnde
verklaringen en andere bewijsstukken;
-
○ het niet reageren op verzoeken tot herstel van dit verzuim;
-
○ het aanvragen van extra toevoegingen of vergoedingen voor werkzaamheden die niet worden
verricht;
-
○ het aantekenen van bezwaar bij de Raad zonder dat er (goede) gronden worden aangevoerd;
-
○ het niet of niet adequaat bijhouden van een urenadministratie.
De Raad zal de rechtsbijstandverlener in eerste instantie wijzen op de onzorgvuldigheden
of onvolkomenheden in de aanvragen en de rechtsbijstandverlener hulp aanbieden ter
verbetering. De hulp kan bestaan uit het geven van schriftelijke en mondelinge voorlichting.
Daarnaast kunnen specifieke aanwijzingen worden gegeven. Er wordt een periode afgesproken
waarbinnen verbetering wordt verwacht.
Indien de aanwijzingen niet of onvoldoende worden opgevolgd, zal een maatregel worden
opgelegd.
Zowel de periode die wordt gegeven voor verbetering als de op te leggen maatregel
is afhankelijk van de ernst van de onzorgvuldigheden of onvolkomenheden. Het stelselmatig
ontbreken van gegevens of verstrekken van niet relevante gegevens en fouten in gegevens
die noodzakelijk zijn voor de beoordeling van het recht op rechtsbijstand, zoals de
NAW-gegevens en het burgerservicenummer zijn zwaar aan te rekenen, omdat hierdoor
het hele proces van het beoordelen van een aanvraag voor toevoeging belemmerd wordt.
Dit beleid is verder uitgewerkt in de Handleiding bij het Maatregelbeleid.
Adviescommissie Toetsing Inschrijvingsvoorwaarden
Het bestuur van de Raad heeft met toepassing van art. 8 Wrb besloten een commissie in te stellen. De Raad vraagt voorafgaand aan de oplegging
van een maatregel op grond van artikel 17 lid 2 sub b, d, e, en/of f Wrb advies aan de Adviescommissie Toetsing Inschrijvingsvoorwaarden. De samenstelling
en werkwijze van deze commissie is geregeld in het Reglement Adviescommissie Toetsing
Inschrijvingsvoorwaarden (Staatscourant 2011, nr. 10654 d.d. 1 juli 2011). Het inschakelen
van deze adviescommissie biedt een extra waarborg voor zorgvuldige besluitvorming
vanwege het mogelijk ingrijpende karakter van de op te leggen maatregel.
Mogelijke maatregelen van de Raad
-
1. waarschuwing;
-
2. voorwaardelijke doorhaling van de inschrijving;
-
3. tijdelijke doorhaling van de inschrijving;
-
4. doorhaling van de inschrijving.
Voor het bepalen van de maatregel wordt de volgende werkwijze gevolgd:
-
1. Kwalificatie van gedragingen naar de aard van het tekortschieten;
-
2. Bepaling van de mate waarin het tekortschieten structureel geacht wordt;
-
3. Bepaling van de mogelijkheden en te stellen eisen tot verbetering, stellen van voorwaarden.
Klachtencommissie Rechtsbijstand asiel- en vreemdelingenbewaring
Over de rechtsbijstandverlening op het rechtsgebied asiel- en vluchtelingenrecht kan
worden geklaagd bij een aparte adviescommissie (de Klachtencommissie rechtsbijstand
asiel- en vreemdelingenbewaring) met een eigen reglement (Staatscourant 2011, nr. 10574 d.d. 1 juli 2011). Deze commissie kan ook ambtshalve
of op verzoek van de Raad onderzoek doen naar de door een advocaat verleende rechtsbijstand.
Het maatregelbeleid inzake overtreding van de regels die gelden voor de bereikbaarheid,
de beschikbaarheid van en uitvoering door de piketadvocaat is opgenomen in het Reglement Piket (artikel 37 Wrb). Incidenten met betrekking tot de inschrijving en/of vergoedingsaanvraag voor piketdeclaraties
vallen onder de reikwijdte van onderhavige Maatregelbeleid.
Handleiding bij het Maatregelbeleid
De werkwijze van het opleggen van een maatregel is stapsgewijs uitgewerkt in de ‘Handleiding
bij het maatregelbeleid’. Deze handleiding is gepubliceerd op de volgende websites
van de Raad voor Rechtsbijstand: www.rvr.org en Kenniswijzer.rvr.org.
