Achtste titel. Van assurantie of verzekering in het algemeen
Assurantie of verzekering is een overeenkomst, bij welke de verzekeraar zich aan de
verzekerde, tegen genot van een premie, verbindt om hem schadeloos te stellen wegens
een verlies, schade of gemis van verwacht voordeel, hetwelk hij door een onzeker voorval
zou kunnen lijden.
Op alle verzekeringen, waarover zo in dit als in het tweede boek wordt gehandeld,
zijn toepasselijk de bepalingen bij de volgende artikelen vervat.
Tot vergoeding voor schade of verlies uit enig gebrek, eigen bederf of uit de aard
en de natuur van de verzekerde zaak zelf onmiddellijk voortgesproten, is de verzekeraar
slechts gehouden, indien ook daarvoor uitdrukkelijk verzekerd werd.
Indien hij, die voor zich zelf heeft laten verzekeren, of hij, voor wiens rekening
door een ander is verzekerd, ten tijde van de verzekering geen belang in het verzekerd
voorwerp heeft, is de verzekeraar niet tot schadeloosstelling gehouden.
Elke verkeerde of onwaarachtige opgave, of elke verzwijging van aan de verzekerde
bekende omstandigheden, hoezeer te goeder trouw aan diens zijde hebbende plaats gehad,
welke van dien aard is, dat de overeenkomst niet, of niet onder dezelfde voorwaarden,
zou zijn gesloten, indien de verzekeraar van de ware staat van zaken had kennis gedragen,
maakt de verzekering vernietigbaar.
Uitgezonderd in de gevallen bij wet bepaald, mag een tweede verzekering niet gedaan
worden voor dezelfde tijd en voor hetzelfde gevaar op voorwerpen, welke reeds voor
hun volle waarde verzekerd zijn, en zulks op straffe van nietigheid van de tweede
verzekering.
-
2 Indien de volle waarde van het voorwerp niet is verzekerd, is de verzekeraar, in geval
van schade, slechts verbonden in evenredigheid van het verzekerde tot het niet-verzekerde
gedeelte.
-
3 Het staat echter aan partijen vrij uitdrukkelijk te bedingen, dat, afgezien van de
grotere waarde van het verzekerd voorwerp, de daaraan overkomen schade tot het vol
beloop van de verzekerde som moet worden vergoed.
Afstand bij het aangaan van de verzekering of gedurende haar loop gedaan van hetgeen
bij wet tot het wezen van de overeenkomst wordt vereist of van hetgeen uitdrukkelijk
is verboden, is nietig.
De verzekering moet schriftelijk worden aangegaan bij een akte, welke de naam van
polis draagt.
-
1 De overeenkomst van verzekering bestaat, zodra zij is gesloten; de wederzijdse rechten
en verplichtingen van de verzekeraar en van de verzekerde nemen van dat ogenblik hun
aanvang, zelfs vóórdat de polis is ondertekend.
-
1 De overeenkomst wordt tegenover de verzekeraar slechts door geschrift bewezen. Indien
het geschrift de overeenkomst niet volledig omschrijft, kan, zolang de polis niet
door de verzekeringnemer als bewijs is aanvaard, bewijs van het niet omschreven deel
van de overeenkomst en van de wijzigingen daarin met alle middelen worden bijgebracht.
-
1 Wanneer de verzekering is gesloten, moet de verzekeraar de polis, binnen vierentwintig
uren na de aanbieding, ondertekenen en uitleveren, tenware bij wet in enig bijzonder
geval een langere termijn bepaald zij.
Hij, die, van een ander order ontvangende tot het laten doen van verzekering, deze
voor zijn eigen rekening houdt, wordt verstaan verzekeraar te zijn op de aan hem opgegeven
voorwaarden en bij gebreke van die opgave, op zodanige voorwaarden als waarop de verzekering
had kunnen worden gesloten ter plaatse, alwaar hij de last had moeten uitvoeren, en,
indien deze plaats niet is aangeduid, te zijner woonplaats.
Bij overgang van een zaak of een beperkt recht waaraan een zaak is onderworpen, loopt
de verzekering van rechtswege ten voordele van de nieuwe rechthebbende.
Verzekering mag niet alleen voor eigen rekening, maar ook voor die van een derde worden
gesloten, hetzij uit kracht van een algemene of van een bijzondere last, hetzij zelfs
buiten weten van de belanghebbende, en zulks met inachtneming van de volgende bepalingen.
Bij verzekering ten behoeve van een derde moet uitdrukkelijk in de polis worden vermeld,
of zulks uit kracht van een lastgeving of buiten weten van de belanghebbende plaats
heeft.
De verzekering zonder lastgeving en buiten weten van de belanghebbende gedaan, is
nietig, indien en voor zover de belanghebbende of een derde op zijn last hetzelfde
voorwerp reeds had verzekerd vóór het tijdstip, waarop hij kennis droeg van de buiten
zijn weten gesloten verzekering.
Indien bij de polis niet vermeld is, dat de verzekering voor rekening van een derde
is geschied, wordt de verzekerde geacht die voor zich zelf te hebben gesloten.
De verzekering mag tot voorwerp hebben elk belang, hetwelk op geld waardeerbaar, aan
gevaar onderhevig en bij wet niet uitgezonderd is.
Alle verzekering, gedaan op enig belang hoegenaamd, waarvan de schade, tegen welke
verzekerd is, reeds op het tijdstip van het sluiten van de overeenkomst bestond, is
nietig, indien de verzekerde, of hij die met of zonder last heeft doen verzekeren,
van het bestaan van de schade heeft kennis gedragen.
-
1 Het geldt als een vermoeden, dat men van het bestaan van die schade heeft kennis gedragen,
indien de rechter, met inachtneming van de omstandigheden, oordeelt, dat er sedert
het ontstaan van de schade zoveel tijd is verlopen, dat de verzekerde daarvan had
moeten kennis dragen.
-
2 In geval van twijfel staat het de rechter vrij, om aan verzekerden en aan hun lasthebbers
de eed op te leggen, dat zij, ten tijde van het sluiten van de overeenkomst van het
bestaan van de schade niet hebben kennis gedragen.
De verzekeraar is altijd bevoegd om hetgeen hij verzekerd heeft wederom te laten verzekeren.
-
1 Indien de verzekerde de verzekeraar, bij een gerechtelijke opzegging, van zijn verplichtingen
voor het toekomende ontslaat, is hij bevoegd om zijn belang voor dezelfde tijd en
hetzelfde gevaar andermaal te doen verzekeren.
-
2 In dat geval moet, op straffe van nietigheid, in de nieuwe polis worden melding gemaakt
zowel van de vroegere verzekering, als van de gerechtelijke opzegging.
De verzekerde zal krachtens een schadevergoeding geen vergoeding ontvangen waardoor
hij in een duidelijk voordeliger positie zou geraken. De vorige volzin mist toepassing
bij voorafgaande taxatie van de waarde van een zaak, of een beperkt recht waaraan
een zaak is onderworpen, tot stand gekomen krachtens een aan deskundige opgedragen
beslissing, of krachtens een beslissing van partijen overeenkomstig het advies van
een deskundige.
Verliezen of schaden, door eigen schuld van een verzekerde veroorzaakt, komen niet
ten laste van de verzekeraar. Hij is zelfs bevoegd om de premie te behouden of te
vorderen, indien hij reeds begonnen had enig gevaar te lopen.
-
2 Indien bij de eerste verzekering de volle waarde niet is verzekerd, zijn de volgende
verzekeraars aansprakelijk voor de grotere waarde volgens de orde des tijds, waarop
de volgende verzekeringen zijn gesloten.
-
1 Bijaldien onderscheiden verzekeraars op een en dezelfde polis, al ware het op onderscheiden
dagen, meer dan de waarde hebben verzekerd, dragen zij allen te zamen naar evenredigheid
van de som, voor welke zij getekend hebben, alleen de juiste verzekerde waarde.
-
2 Indien de verzekerde de eerste verzekeraars ontslaat, wordt hij geacht zich, voor
dezelfde som en in dezelfde orde, in hun plaats als verzekeraar gesteld te hebben.
-
1 Het wordt niet als een ongeoorloofde overeenkomst beschouwd, indien na de verzekering
van een voorwerp voor de volle waarde de belanghebbende het vervolgens geheel of gedeeltelijk
laat verzekeren, onder de uitdrukkelijke bepaling, dat hij zijn recht tegen de verzekeraars
alleen mag doen gelden, indien en voor zover hij de schade op de vroegere niet zal
kunnen verhalen.
-
2 Bij het aangaan van zodanige overeenkomst moeten, op straffe van nietigheid, de vroeger
gesloten overeenkomsten duidelijk worden omschreven; alsdan zijn de bepalingen van
de artikelen 344 en 345 insgelijks daarop toepasselijk.
In alle gevallen, in welke de overeenkomst van verzekering voor het geheel of ten
dele vervalt of nietig wordt, en mits de verzekerde te goeder trouw hebbe gehandeld,
moet de verzekeraar de premie teruggeven hetzij voor het geheel, hetzij voor zodanig
gedeelte als waarvoor hij geen gevaar heeft gelopen.
Bijaldien de nietigheid van de overeenkomst uit hoofde van list, bedrog of schelmerij
van de verzekerde ontstaat, geniet de verzekeraar de premie, onverminderd de vervolging
tot straf, zo daartoe gronden zijn.
-
1 Behoudens de bijzondere bepalingen ten aanzien van deze of gene soort van verzekering
gemaakt, is de verzekerde verplicht om alle vlijt en naarstigheid in het werk te stellen,
ten einde schade te voorkomen of te verminderen; hij is voorts verplicht om, dadelijk
na haar ontstaan, daarvan aan de verzekeraar kennis te geven; alles op straffe van
schadevergoeding, zo daartoe gronden zijn.
-
2 De onkosten, door de verzekerde gemaakt ten einde schade te voorkomen of te verminderen,
zijn ten laste van de verzekeraar, al ware het dat deze onkosten, gevoegd bij de geleden
schade, het beloop van de verzekerde som te boven zouden gaan of de aangewende pogingen
vruchteloos zouden zijn geweest.
Indien de verzekerde ter zake van door hem geleden schade vorderingen tot schadevergoeding
op derden heeft, anders dan uit verzekering, gaan die vorderingen bij wijze van subrogatie
over op de verzekeraar voor zover deze die schade vergoedt.
