1. Begripsbepalingen
[Regeling vervallen per 29-09-2015]
In deze verordening wordt verstaan onder:
2. Uitgangspunt en doel
[Regeling vervallen per 29-09-2015]
Het uitgangspunt voor het beroepsprofiel van de registeraccountant is een brede en
pluriforme beroepsuitoefening door registeraccountants. Dit is gebaseerd op de ontwikkeling
van het beroep zoals dit in de praktijk tot uitdrukking komt. Het beroepsprofiel beschrijft
de beroepsinhoud en het werkveld van registeraccountants en biedt daarmee een normatief
kader voor de door de CEA vast te stellen eindtermen met betrekking tot de opleiding
tot registeraccountant. Het profiel geeft een indicatie van het vereiste opleidingsniveau,
de benodigde kennis, vaardigheden en beroepshouding voor de uitoefening van het beroep.
Het beroepsprofiel en de door CEA aan de hand daarvan vastgestelde eindtermen vormen
de basis voor het door onderwijsinstituten vast te stellen curriculum van een opleiding
tot registeraccountant.
De eisen die worden gesteld aan het accountantsberoep staan onder invloed van de behoeften
van de markt, maatschappelijke-, technologische- en economische ontwikkelingen en
veranderingen in wet- en regelgeving. Het beroepsprofiel zal daarom periodiek worden
geëvalueerd en zonodig worden geactualiseerd.
3. Wettelijk en institutioneel referentiekader voor de beroepsuitoefening en de opleiding
[Regeling vervallen per 29-09-2015]
De Orde sluit voor wat betreft de aan de beroepsuitoefening en de opleiding te stellen
eisen aan op de desbetreffende internationale en nationale kaders, die worden gevormd
door de richtlijn, de Wet op de Registeraccountants, de Wet toezicht accountantsorganisaties en de standaarden van de IFAC.
De richtlijn geeft in artikel 6 aan dat de lidstaten alleen een persoon tot de uitoefening
van de wettelijke controle mogen toelaten indien deze, na het behalen van het universitaire
ingangsniveau, een theoretische opleiding en een praktijkopleiding heeft voltooid
en een vakbekwaamheidsexamen met goed gevolg heeft afgelegd, dat van universitair
of daaraan gelijkwaardig eindexamenniveau is, georganiseerd of erkend door de desbetreffende
lidstaat.
De voor de beroepsuitoefening in brede zin vereiste (vak)bekwaamheid vereist een opleiding
en vorming op een niveau, dat passend is in de hedendaagse maatschappij en aansluit
bij andere vergelijkbare beroepen in Nederland. Het vereiste niveau van de opleiding
komt in de bachelor-masterstructuur tot uitdrukking in het niveau van een masteropleiding,
bedoeld in artikel 7.3a., eerste lid, van de Wet op Hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. De masteropleiding kan worden aangevuld met een op de toekomstige beroepsuitoefening
gerichte postinitiële opleiding.
In artikel 8 van de richtlijn worden de vakgebieden genoemd die de opleiding voor
de uitoefening van de functie van externe accountant moet omvatten. De Wet op de Registeraccountants verwijst in artikel 69, tweede lid, onderdeel a, naar de vakgebieden, bedoeld in artikel 66 Wet op de Registeraccountants en naar het beroepsprofiel bedoeld in artikel 66 a van de Wet op de Registeraccountants. De opleiding tot registeraccountant dient tenminste de vakgebieden te omvatten bedoeld
in artikel 8 van de richtlijn aangevuld met de in deze verordening vermelde vakgebieden.
De Orde is als lid van de IFAC volgens het Statement of Membership Obligations 2 gehouden
tot naleving c.q. het doen naleven van de International Education Standards (IES).
Met betrekking tot de accountantsopleiding zijn de IES 1 tot en met 6 en 8 van toepassing.
De IES 1 tot en met 6 betreffen achtereenvolgens het universitaire ingangsniveau,
het vakkenpakket, de professionele waarden, ethiek en houding, de praktijkervaring
en de toetsing van beroepsvaardigheden en competenties. Specifieke en aanvullende
bepalingen ten aanzien van de vereiste vakbekwaamheid en het opleidingsniveau voor
accountants die de controlerende functie uitoefenen zijn vastgelegd in IES 8.
4. Functies van de registeraccountant
[Regeling vervallen per 29-09-2015]
De deskundigheidskwalificatie registeraccountant behelst een door opleiding en werkervaring
verworven deskundigheid en de inschrijving in het accountantsregister van de Orde.
De verworven kennis en ervaring kan op diverse manieren, in opdracht of in dienst
van grote-, middelgrote- of kleine organisaties en in meerdere functies, worden aangewend.
De registeraccountant die werkzaam is als openbaar accountant, overheidsaccountant,
of intern accountant, heeft als kerntaak het verschaffen van aanvullende zekerheid
(assurance) omtrent de met betrekking tot organisaties beschikbare informatie, processen
en systemen. De kern van de beroepsinhoud komt expliciet tot uitdrukking in voornoemde
kerntaak en in de controlefunctie. In de omschrijving van het beroepsprofiel ligt
daarom hierop het accent.
De openbaar accountant, bedoeld in de Verordening gedragscode is een beoefenaar van
het vrije beroep van accountant en verricht professionele diensten in opdracht van
cliënten. Tot het specifieke werkterrein van de openbaar accountant behoort onder
meer het controleren van jaarrekeningen van bedrijven en instellingen. De openbaar
accountant kan ook andere assurance-, aan assurance verwante en overige opdrachten
uitvoeren, als bedoeld in de Verordening gedragscode.
De intern accountant werkt in dienst van een accountantsafdeling als bedoeld in de
Verordening gedragscode en verricht vanuit die afdeling professionele diensten ten
behoeve van de ondernemingsleiding. Deze bestaan ten minste uit:
-
a. het verrichten binnen die onderneming of instelling van verbijzonderde toetsende activiteiten,
waaronder begrepen het onderzoek naar en de evaluatie en bewaking van de toereikendheid
en effectiviteit van de administratieve organisatie en interne beheersing; of
-
b. het verrichten binnen die onderneming of instelling dan wel bij derden van verbijzonderde
toetsende activiteiten ter zake van een door die onderneming of instelling dan wel
genoemde derden af te leggen financiële verantwoording.
De overheidsaccountant is werkzaam in dienst van een accountantsafdeling behorende
tot de overheid of daarmee gelijk te stellen dienst en verricht vanuit die afdeling
professionele diensten als bedoeld in de Verordening gedragscode. Deze bestaan onder
meer uit:
-
a. het verrichten binnen de overheid of daarmee gelijk te stellen entiteit dan wel bij
derden, van verbijzonderde toetsende activiteiten ter zake van een door die overheid
of daarmee gelijk te stellen entiteit, dan wel genoemde derden af te leggen financiële
verantwoording. Ook de registeraccountant die werkzaam is bij de belastingdienst en
belast is met de controle van door belastingplichtigen ingeleverde aangiften en de
registeraccountant die aan deze controle direct leiding geeft wordt als overheidsaccountant
aangemerkt; of
-
b. het verrichten binnen de overheid of daarmee gelijk te stellen entiteit van verbijzonderde
toetsende activiteiten, waaronder begrepen het onderzoek naar en de evaluatie en bewaking
van de toereikendheid en effectiviteit van de administratieve organisatie en interne
beheersing.
Accountants in business zijn in een veelheid van andere functies in de financieel-economische
sector werkzaam. Zij kunnen bijvoorbeeld werkzaam zijn als:
-
a. directeur, chief financial officer of controller van een andere organisatie dan een
accountantspraktijk of accountantsafdeling (beide laatstgenoemde begrippen als bedoeld
in de Verordening gedragscode);
-
b. interim-manager werkzaam in het kader van een inspanningsverplichting;
-
c. uitvoerder van uitsluitend overige opdrachten, bedoeld in de Verordening gedragscode,
die niet werkzaam is bij of verbonden aan een accountantspraktijk;
-
d. toezichthouder bij onder meer de algemene, provinciale of gemeentelijke rekenkamer,
de Stichting Autoriteit Financiële Markten, de Nederlandsche Bank N.V., De Nederlandse
Mededingingsautoriteit, de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit, de
Zorgautoriteit of een andere door de overheid ingestelde toezichthouder;
-
e. opsporingsmedewerker bij het Korps landelijke politiediensten of een daarmee vergelijkbare
overheidsinstantie;
-
f. docent in het onderwijs.
5. Werkzaamheden van de registeraccountant
[Regeling vervallen per 29-09-2015]
Registeraccountants kunnen een veelheid van verschillende soorten werkzaamheden verrichten,
waarvoor hun specifieke deskundigheid is vereist en wordt benut. Naast de controledeskundigheid
wordt van de registeraccountant verwacht dat hij vakspecifieke kennis en vaardigheid
bezit op bedrijfseconomisch, fiscaal en juridisch gebied en ten aanzien van de interne-
en administratieve organisatie, de interne beheersing, het informatiesysteem, en verslaggeving.
Gezien de breedte van het mogelijke werkterrein en de uiteenlopende aard van de activiteiten
wordt in dit beroepsprofiel volstaan met een niet limitatieve opsomming van werkzaamheden
die karakteristiek zijn voor de registeraccountant. De werkzaamheden kunnen onder
meer betreffen:
-
– onderzoeken betreffende historische of toekomstgerichte informatie, systemen en gedrag,
veelal gericht op de daarop betrekking hebbende verantwoordingsstukken;
-
– onderzoeken met een bijzonder doel en het verrichten van specifiek overeengekomen
werkzaamheden betreffende financiële- en andere verantwoordingen. Daarbij zijn te
noemen:
-
– kredietonderzoeken, onderzoeken naar de omvang van geleden schade, onderzoeken in
verband met de bepaling van de goodwill, de overdracht of fusie van organisaties,
surseance van betaling, faillissement, onderzoeken ten behoeve van het geven van een
mededeling bij prospectussen in het geval van emissies, forensische werkzaamheden,
waaronder fraudeonderzoeken, alsmede onderzoeken gericht op de nakoming van ondernemingsovereenkomsten
en wet- en regelgeving;
-
– administratieve dienstverlening in brede zin, waaronder het samenstellen van financiële
verantwoordingen;
-
– het adviseren op het gebied van de bestuurlijke informatieverzorging (administratieve
organisatie en interne beheersing) en het geven van fiscaal-technische en bedrijfseconomische
adviezen.
Werkzaamheden die de registeraccountant in elk geval moet kunnen uitoefenen in het
kader van de assurancefunctie zijn:
-
– controleplanning;
-
– vastlegging en beoordeling van administratieve organisatie en interne beheersingssystemen
en daarmee samenhangende automatiseringssystemen;
-
– opstellen van een gedetailleerd controleprogramma;
-
– toepassen van verschillende controletechnieken;
-
– beoordelen van jaarrekeningen;
-
– uitvoeren van een jaarrekeningcontrole;
-
– opstellen van accountantsrapporten en accountantsverklaringen.
6. Deskundigheidsgebied en vaktechnische bekwaamheid van de registeraccountant
[Regeling vervallen per 29-09-2015]
De vakbekwaamheid van registeraccountants is in belangrijke mate gebaseerd op een
brede en grondige kennis van de (toegepaste) bedrijfseconomie, specifiek op het deelterrein
van de accountancy. Het vakspecifieke kennisgebied voor registeraccountants omvat
in het bijzonder de kernvakgebieden Auditing & Assurance (Controle), Accounting Information
Systems (Bestuurlijke Informatieverzorging) en Financial Accounting & Reporting (Externe
Verslaggeving). De registeraccountant is bij uitstek deskundig op deze drie kernvakgebieden.
Daarnaast is een brede kennis nodig betreffende bedrijfseconomische vraagstukken,
financieel- en strategisch management, organisatiekunde, management accounting en
-control, corporate governance, ICT, ondernemingsfinanciering, belastingrecht en civiel-
en ondernemingsrecht. De kennis en ervaring op deze gebieden vormen bij de vervulling
van de controlerende functie onontbeerlijke hulpmiddelen en stellen de registeraccountant
in staat op die gebieden adviserend op te treden.
Het vakgebied Auditing & Assurance omvat het vergaren en evalueren van bewijsmateriaal
voor het beoordelen van informatie en het beoordelen van de inrichting en het functioneren
van de in een organisatie gehanteerde systemen ten behoeve van het besturen en beheersen
van een organisatie en ten behoeve van de verantwoording die daarover moet worden
afgelegd. De controle van jaarrekeningen en andere financiële verantwoordingen neemt
hierbij vanzelfsprekend een belangrijke plaats in, maar ook andere objecten zijn aan
de orde, zoals in documenten vastgelegde prospectief gerichte informatie, statistische
gegevens, prestatie-indicatoren, systemen en processen (waaronder de interne beheersing),
het systeem en het functioneren van corporate governance en de naleving van specifieke
wet- en regelgeving. De relatie met besluitvormings- en beheersingsprocessen leidt
er toe dat vraagstukken op het terrein van Auditing & Assurance een sterk interdisciplinair
karakter hebben gekregen. ICT heeft grote betekenis voor de informatieverzorging en
beïnvloedt alle aspecten van Assuranceverschaffing. De registeraccountant moet daarom
de belangrijkste aspecten van ICT begrijpen en weten welke mogelijkheden deze technologie
biedt en welke risico’s en beheersingsmaatregelen daarmee samenhangen. De opleiding
waarborgt door haar programma en toetsing dat de toekomstige beroepsbeoefenaar in
staat is om assurance opdrachten, als bedoeld in de Verordening gedragscode, uit te
kunnen voeren. Mede gelet op de overige door registeraccountants mogelijk te vervullen
functies is bovendien met name grondige kennis vereist van de vakgebieden Externe
Verslaggeving en Bestuurlijke Informatieverzorging.
In de opleiding staat de functie van openbaar accountant centraal. Voor registeraccountants
die in de overige functies werkzaam zijn, geldt dat zij met de door hen gevolgde opleiding
tot registeraccountant een deskundigheid hebben verkregen die een hecht fundament
vormt voor de uitoefening van dergelijke functies. De breedte van het werkterrein
van registeraccountants vergt dat de opleiding tevens de basis biedt voor specialisatie
in de richting van verschillende typen organisaties en/of sectoren, ofwel vakmatige
specialisatie (zoals in IT-auditing, forensische accountancy en operational auditing).
7. Professionele vaardigheden, waarden, beroepsethiek en beroepshouding
[Regeling vervallen per 29-09-2015]
Voor de door registeraccountants te ontwikkelen capaciteiten en bekwaamheid wordt
aangesloten bij het door IFAC vastgestelde Framework for International Education Statements,
alsmede het professional skills, -values, -ethics and -attitudes framework zoals opgenomen
in de Education Standards en in de Verordening gedragscode. Naast de kennis op de
ook hiervoor onder 6 genoemde terreinen moeten registeraccountants over adequate professionele
vaardigheden beschikken en kunnen optreden in overeenstemming met de vereiste professionele
waarden, beroepsethiek en beroepshouding.
De professionele vaardigheden betreffen zowel, cognitieve, intellectuele- en vaktechnische
vaardigheden als de meer algemene eigenschappen waaronder organisatorische- en sociale
vaardigheid. Naast het uitvoeren van een vaktechnisch adequaat onderzoek vormen professionele
oordeelsvorming en communicatieve vaardigheid, gericht op het effectief kunnen presenteren,
bediscussiëren en verdedigen van opvattingen en conclusies essentiële eigenschappen.
De registeraccountant dient te beschikken over leidinggevende vaardigheden. De complexiteit
van de organisaties waarbinnen de registeraccountant kan functioneren vereist ook
vaardigheid in samenwerking in (multi-disciplinaire) teams. De registeraccountant
moet bovendien adequaat kunnen anticiperen op nieuwe ontwikkelingen en op moeilijke
situaties.
Met betrekking tot de vereiste professionele waarden, beroepsethiek en beroepshouding
wordt van de registeraccountant verwacht dat zijn professioneel handelen in overeenstemming
is met de fundamentele beroepsethische beginselen, te weten: integriteit, objectiviteit,
deskundigheid en zorgvuldigheid, geheimhouding en professioneel gedrag. Met name voor
de openbaar accountant is ook het waarborgen van onafhankelijkheid bij de beroepsuitoefening
van betekenis. Deze eigenschappen vormen van oudsher belangrijke pijlers onder het
accountantsberoep. Het is in het belang van de registeraccountant zelf om te voorkomen
dat zijn cliënt, de financiële markten of andere belanghebbenden, twijfelen aan zijn
oordeel.
De hierboven genoemde aspecten betreffende de te ontwikkelen capaciteiten, bekwaamheid
en attitude moeten in de opleiding expliciet aandacht krijgen.
8. Voortgaande ontwikkeling
[Regeling vervallen per 29-09-2015]
Bij voortduring moet worden aangesloten op beroepsmatige ontwikkelingen en internationale
regelgeving ter zake van de kwalificatie-eisen van registeraccountants. De eisen die
gesteld worden aan de opleiding tot registeraccountant staan onder invloed van de
behoeften van de markt en ontwikkelingen in omgevingsfactoren. Hierbij is te denken
aan: internationalisering van het bedrijfsleven en de daarmee gepaard gaande globalisering
van de kapitaalmarkten, harmonisering in de internationale regelgeving, regelgeving
op het gebied van corporate governance, externe verslaggeving en toezicht, ontwikkelingen
op het gebied van ICT en uitbreiding van assurance-services op meerdere terreinen.
Deze ontwikkelingen vragen om een breed inzetbare accountant, die beschikt over een
adequate kennis van assurance services. De dynamiek van het werkterrein vereist dat
in de opleiding tot registeraccountant een positieve attitude ten aanzien van permanente
educatie wordt ontwikkeld.
9. Inwerkingtreding
[Regeling vervallen per 29-09-2015]
Deze verordening treedt in werking op 1 januari 2009