Het Stimuleringsfonds roept op tot deelname aan een Incubator gericht op het zoeken
van oplossingen voor het volgende journalistieke probleem:
Hoe versterken we de digitale autonomie van de journalistiek?
Het mediagebruik van het publiek verschuift in toenemende mate naar platformen, zoals
die van Meta, TikTok en Google. De zichtbaarheid en het bereik van journalistiek worden
daarmee ook in toenemende bepaald door deze platformen. Deze platformen worden gestuurd
door ondoorzichtige algoritmen, waar redacties geen grip op hebben. Daardoor wordt
het lastiger voor de journalistiek om rechtstreeks digitaal een band op te bouwen
met het publiek. Dit verkleint de digitale autonomie van journalistieke organisaties.
Als Stimuleringsfonds zetten we ons in om de kwaliteit, diversiteit en onafhankelijkheid
van de journalistiek in Nederland te versterken. Elke burger zou toegang moeten hebben
tot journalistiek die aansluit bij diens gebruiksbehoefte en daarmee bijdraagt aan
een sterke democratische informatiepositie.
Deze oproep is voortgekomen uit gesprekken met journalistieke organisaties en met
experts en onderzoekers op het gebied van technologie en journalistiek. Zij onderschrijven
de noodzaak dat journalistieke organisaties meer zeggenschap krijgen over digitale
distributie en over directe kanalen met het publiek.
Digitale autonomie
Onder digitale autonomie verstaan we dat journalistieke organisaties de directe relatie
met hun publiek zelf kunnen vormgeven. Dat betekent zelf zeggenschap houden over de
kanalen, de data en de distributieregels, onafhankelijk van platformalgoritmen. Alleen
wanneer organisaties de spelregels van distributie mede zelf bepalen, kunnen zij vertelvormen,
formats en verdienmodellen ontwikkelen die passen bij hun missie en waarden. We willen
journalistieke organisaties in staat stellen het publiek beter te bereiken, met bewuste
kanaalkeuzes, experimenten met directe digitale publieksrelaties en eigen maatstaven
waarin, naast kliks, ook betrokkenheid en maatschappelijke waarde worden meegewogen.
Deze uitdaging vraagt om een gezamenlijk antwoord. Individuele oplossingen per organisatie
zijn onvoldoende om de afhankelijkheid van platformen structureel te doorbreken. Daarom
zoeken we met deze Incubator naar collectieve strategieën en oplossingen die het hele
journalistieke veld kan benutten.
We nodigen journalistieke organisaties en professionals uit om binnen de SVDJ Incubator
samen nieuwe, effectievere vormen van digitale distributie voor de journalistiek te
bedenken, te ontwerpen en ermee te experimenteren. Denk aan het versterken van directe
kanalen zoals verkeer naar eigen website, app, nieuwsbrieven of communities en het onderzoeken van nieuwe vormen van digitale distributie, om zo te bouwen aan
een duurzamere relatie met het publiek. Daarnaast kan er ook gedacht worden aan initiatieven
die zich richten op regulering en regelgeving, bijvoorbeeld door onderzoek of belangenbehartiging
rond Europese en Nederlandse wetgeving op het gebied van platformen en digitale distributie.