Toelichting totstandkoming streekindeling Lokale omroepen, opgesteld door de Stichting
Nederlandse Lokale Publieke Omroepen en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten
De Stichting Nederlandse Lokale Publieke Omroepen (NLPO) en de Verenging van Nederlandse
Gemeenten (VNG) trekken sinds 2012 gezamenlijk op in het vernieuwen van de lokale
omroepsector. De samenwerking heeft tot doel om te komen tot een verhoging van de
maatschappelijke waarde van de lokale publieke omroep. Om dat kracht bij te zetten
hebben de NLPO (en voorganger OLON) een convenant (2012–2014) en een vernieuwingsconvenant
(2015–2018) getekend waarin afspraken zijn gemaakt voor een duurzame, effectieve en
efficiënte lokale omroepsector. Uitgangspunten van die vernieuwing zijn:
-
– dat lokale omroepen gericht zijn op de ‘habitat’ van de burgers, vaak een centrumgemeente
of een streek;
-
– dat de beoogde instelling diverse kanalen gebruikt om het publiek te bereiken zoals
televisie, radio, website, app en sociale media;
-
– dat er sprake is van een professionele journalistieke inbreng, een adequate bedrijfsvoering
en een inhoud die voldoet aan de wettelijke norm voor informatie, cultuur en educatie.
Bovenstaande punten vormen de basis van criteria waaraan een eigentijdse lokale publieke
omroep (mits afdoende bekostiging) zou moeten voldoen. De NLPO en VNG geven daarmee
invulling aan de wettelijke term ‘Lokaal Toereikend Media-Aanbod’ (LTMA). Om het LTMA
haalbaar, schaalbaar en betaalbaar te maken is daarnaast in nauw overleg met gemeenten
en omroepen gewerkt aan een streekindeling. Door binnen die streken samen te werken,
dan wel te fuseren, wordt de effectiviteit, duurzaamheid en efficiëntie van de lokale
omroepen verhoogd. Dit heeft geleid tot de Streekkaart van de NLPO en de VNG.
De vorming van streekomroepen is gestart toen het convenant is gesloten. In 2016 is
de landkaart met de indeling van Nederland in 77 streken vastgesteld door de NLPO
in samenspraak met de VNG, het Ministerie van OCW en lokale omroepen. Hieraan voorafgaand
zijn de lokale omroepen en de gemeenten in de gelegenheid gesteld hun zienswijzen
aan de NLPO kenbaar te maken. Er is een Change Board ingesteld, waarin de VNG, het
Ministerie van OCW en de lokale omroepen waren vertegenwoordigd. Het Change Board
heeft de NLPO geadviseerd over de indeling van de streken. Het Change Board heeft
bij de advisering rekening gehouden met de reacties van de lokale omroepen, met name
met hun wijzigingsvoorstellen, en met de zienswijzen van de gemeentebesturen op het
oorspronkelijke voorstel streekindeling van de NLPO. In eerste instantie kwam men
tot 62 streken, maar na advies van het Change Board is men uitgekomen op 77 streken.
Sinds de vaststelling van de kaart heeft er nog een aantal kleine wijzigingen plaatsgevonden,
bijvoorbeeld vanwege gemeentelijke herindelingen. In 2023 is Zuidoost-Brabant op verzoek
van betrokken omroepen en gemeenten opgesplitst in Streek De Kempen en Streek Eindhoven
en omgeving, daarmee staat de teller in mei 2023 op 80 streken. Dit in de sector bereikte
aantal is overgenomen als wettelijk maximum in het voorstel van wet tot wijziging
van de Mediawet 2008 in verband met de versterking van de uitvoering van de publieke mediaopdracht op
lokaal niveau. In de memorie van toelichting bij dit wetsvoorstel is opgenomen dat
de NLPO in 2024–2025 lokale omroepen en gemeenten in staat stelt hun actuele zienswijze
over de indeling kenbaar te maken. De geactualiseerde indeling die door de sector
zelf wordt opgeleverd, is voor de regering zoveel mogelijk het uitgangspunt bij de
vaststelling van de indeling van de verzorgingsgebieden bij algemene maatregel van
bestuur.
In dit kader heeft de NLPO op 10 januari 2025 de Change Board opnieuw ingesteld en
heeft in de loop van maart en april 16 wijzigingsaanvragen ontvangen. In een drietal
bijeenkomsten heeft de Change Board zijn eindadvies opgesteld en op 15 mei 2025 aan
de NLPO gepresenteerd. De Change Board heeft de NLPO uiteindelijk geadviseerd de indeling
in 80 streken te handhaven. De op advies van de Change Board door de NLPO gehonoreerde
wijzigingsverzoeken betreffen de gemeenten Heusden (van De Meierij naar Hart van Brabant),
Oirschot (van De Kempen naar Eindhoven e.o.), Steenbergen (van West-Brabant Zuid naar
De Zuidwesthoek) en Pijnacker-Nootdorp/Rijswijk (van Zoetermeer e.o. naar Delft).
Op advies van de Change Board en na een nader onderzoek, heeft de NLPO het verzoek
van de lokale omroepen van Ooststellingwerf, Weststellingwerf, Steenwijkerland gehonoreerd
en een afzonderlijke streek De Werven ingericht, bestaande uit Ooststellingwerf, Weststellingwerf,
Steenwijkerland en Westerveld. Deze herindeling heeft gevolgen voor Zuidoost-Friesland
(Heerenveen, Smallingerland en Opsterland) en Zuidwest-Drenthe & Kop van Overijssel
(Staphorst, De Wolden, Hoogeveen en Meppel). Het aantal van 80 streken is in stand
gebleven doordat de gemeenten die de streek Land van Altena & Gorinchem e.o. vormden,
heringedeeld zijn bij Drechtsteden & Dordrecht (Gorinchem, Alblasserdam en Molenlanden),
De Baronie van Breda (Altena) en De Meierij Zaltbommel en Maasdriel).
