Subsidies vormen een belangrijk sturingsinstrument voor de rijksoverheid bij het verwezenlijken
van haar beleidsdoelen. Op grond van art. 9, lid 1 van de Wet op de organisatie ZorgOnderzoek Nederland (Wet ZON) wijst de Minister aandachtsgebieden aan waarvoor een programma zal worden
uitgevoerd en kan hij daarbij beleidsregels vaststellen over het doel, de inhoud en
de omvang van het programma. Een conform art. 9, lid 2, Wet ZON vastgesteld programma vormt het kader voor de taakvervulling van ZonMw zoals omschreven
in art. 3, lid 1, Wet ZON die bestaat in het doen uitvoeren en het subsidiëren of het verlenen van opdrachten
met betrekking tot projecten, experimenten, onderzoek en ontwikkeling op het terrein
van gezondheid, preventie en zorg. ZonMw bewaakt daarbij de kwaliteit en de samenhang
en bevordert tevens het gebruik van de resultaten.
ZonMw-subsidies zijn projectsubsidies en geen alternatief voor reguliere financiering
of financiering van patiëntenzorg. De resultaten van (mede) door ZonMw gefinancierde
projecten dienen ten goede te komen aan de Nederlandse samenleving.
De subsidiebepalingen vinden haar grondslag in art. 11, lid 2, Wet ZON. Deze algemene subsidiebepalingen zijn aan alle ZonMw-subsidies verbonden, ongeacht
het programma, de opdrachtgever of de publiek private samenwerking. Voor opdrachten
gelden deze algemene subsidiebepalingen als algemene voorwaarden. ZonMw hanteert deze
uitgangspunten om haar onafhankelijke positie en het publieke belang te waarborgen.
De algemene subsidiebepalingen adresseren iedereen die betrokken is bij het desbetreffende
project. Bij de subsidieontvanger zijn drie rollen gedefinieerd: bestuurlijk verantwoordelijke;
(hoofd)aanvrager en projectleider/penvoerder. Bij de subsidieverstrekker ZonMw betreft
dat het bevoegd gezag en het programmateam: programmasecretaresse, -assistent, -secretaris,
-coördinator en communicatie- en implementatie medewerkers.
De algemene subsidiebepalingen volgen het proces van subsidieverstrekking van de Awb:
aanvragen, subsidie verlenen, bevoorschotten en subsidie vaststellen. In het algemeen
kent dit proces twee beschikkingen: de subsidieverlening en de subsidievaststelling.
In de beschikking tot subsidieverlening wordt vooraf aan de uit te voeren activiteiten
– voorlopig – een maximaal subsidiebedrag toegekend aan de subsidieontvanger en aan
de subsidie verplichtingen verbonden. In de beschikking tot subsidievaststelling wordt
na goedkeuring van de eindrapportage vastgesteld of en in hoeverre de bij de beschikking
tot subsidieverlening toegekende subsidie daadwerkelijk toekomt aan de subsidieontvanger.
Het begrip ‘subsidie’ sluit aan op de definitie van artikel 4:21 van de Awb.
Wijze van subsidieverlening en -verantwoording volgt de ‘Aanwijzingen voor subsidieverstrekking’ (die voortkomen uit het 'Uniform subsidiekader’, USK). Kenmerkende elementen van
het USK zijn:
-
a. Drie standaard uitvoerings- en verantwoordingsarrangementen waarvan de toepassing
wordt bepaald door de hoogte van het subsidiebedrag;
-
b. Uniformering en vereenvoudiging van begrippen en verplichtingen in het subsidieproces
(o.a. termijnen, voorschotten, rapportages); en
-
c. Rijksbreed beleid om misbruik te voorkomen.
Het USK gaat uit van proportionaliteit tussen de administratieve lasten voor de ontvanger
en het subsidiebedrag. Hoe lager het subsidiebedrag per ontvanger is, hoe minder of
hoe eenvoudiger voorwaarden worden gesteld, en hoe efficiënter de verantwoording wordt
ingericht. Afhankelijk van de hoogte van het subsidiebedrag is één van de drie standaard
uitvoerings- en verantwoordings-arrangementen van toepassing.
Nadere voorschriften en uitwerking in formats staan op www.zonmw.nl.
Voor zowel de subsidieontvanger als ZonMw geldt bij het toepassen van algemene regels,
procedures, verplichtingen of subsidiebepalingen het “pas toe of leg uit” principe.
ZonMw kan afwijken van de subsidiebepalingen indien daartoe dwingende redenen bestaan.
Dit wordt in de desbetreffende programmatekst bekend gemaakt. Afzonderlijke afwijkingen
van de algemene subsidiebepalingen kunnen worden beschreven in de beschikking tot
subsidieverlening.
In haar Open Access-beleid streeft ZonMw er naar dat de publiek gefinancierde resultaten
van haar projecten, vrij voor delen en hergebruik beschikbaar zijn. In het bijzonder
streeft ZonMw er naar dat de resultaten vrij toegankelijk zijn voor nieuw wetenschappelijk
onderzoek.
ZonMw bevordert haar Open Access-beleid door een verbod op geheimhouding van kennis
uit haar projecten, tenzij er zwaarwegende belangen zijn (privacy, octrooiaanvraag)
die tijdelijk geheimhouding noodzakelijk maken.