Bijlage Protocol pilot begeleid zelftesten
[Regeling vervallen per 20-05-2022]
Inhoudsopgave
[Regeling vervallen per 20-05-2022]
1. Aanleiding
[Regeling vervallen per 20-05-2022]
In artikel 6.26 van de Tijdelijke regeling maatregelen covid-19 (Trm) is bepaald dat in een protocol van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn
en Sport (VWS) een pilot kan worden vastgesteld waarbij personen onder begeleiding
van een door deze Minister gecontracteerde testuitvoerder zelf een test op infectie
met het virus SARS-CoV-2 afnemen en als dit leidt tot een negatieve testuitslag een
ctb kunnen verkrijgen. Deze bepaling is in de Trm opgenomen naar aanleiding van de motie Paternotte-Westerveld over ‘onderzoek naar het gebruik van zelftesten voor toegang’. Onder de Landelijke
Coördinatiestructuur Testcapaciteit (LCT) is een werkgroep zelftesten voor toegang
gestart die het begeleid zelftesten voor toegang heeft onderzocht. De adviezen van
de werkgroep zelftesten voor toegang, het OMT en de stuurgroep sneltesten (welke rapporteert
aan de LCT en heeft gekeken welke veranderingen uitvoeringstechnisch wenselijk zijn)
achten het begeleid zelftesten kansrijk mits aan een aantal voorwaarden wordt voldaan.
De voorwaarden zijn afgeleid van de gegeven adviezen en richten zich op:
-
– Verrichten van een haalbaarheidsstudie (business case) ter voorbereiding: verricht
een haalbaarheidsstudie aan de hand van een aantal mogelijke varianten en start vervolgens
met één of meer pilots voor de varianten die op basis van de haalbaarheidsstudie een
positief resultaat behalen.
-
– De monitoring en evaluatie van het begeleid zelftesten: creëer de mogelijkheid om
het gebruik van begeleid zelftesten terug te draaien als uit monitoring blijkt dat
dit nodig is.
-
– De geldigheid van het testbewijs: de geldigheid van een zelftest mag niet langer zijn
dan 12 uur.
-
– De epidemiologische situatie: bij een verslechterde epidemiologische situatie is een
heroverweging nodig of dit instrument ingezet kan worden.
2. Scope
[Regeling vervallen per 20-05-2022]
Om te toetsen en te evalueren of begeleid zelftesten in de praktijk betrouwbaar kan
plaatsvinden, worden drie kleinschalige pilots opgezet die zich richten op verschillende
vormen van begeleid zelftesten. Deze vormen zijn:
-
(1) digitaal begeleid zelftesten;
-
(2) fysiek begeleid zelftesten op een testlocaties;
-
(3) fysiek begeleid zelftesten thuis.
Bij elke van deze varianten van begeleid zelftesten is de verwachting dat deze op
een eigen manier kan bijdragen aan een toegankelijker, sneller, gebruiksvriendelijker
en soms goedkoper testlandschap.
Tijdens de pilots wordt gebruik gemaakt van de zelftest in plaats van de professionele antigeen of NAAT testen. De uitslag van de zelftest
leidt bij een negatief resultaat tot een coronatoegangsbewijs in de CoronaCheck app,
dat vanaf het moment van de afname twaalf uur geldig zal zijn in plaats van de huidige
vierentwintig uur. Dit is in lijn met het 118e advies van het OMT waarin wordt geadviseerd om een zelftest 12 uur geldig te laten
zijn omdat de test door mensen zelf wordt afgenomen en daarmee minder betrouwbaar
kan zijn. Met een negatieve testuitslag op basis van een begeleide zelftest kan geen DCC worden aangemaakt, ook kan met een positieve testuitslag geen herstelbewijs worden aangemaakt. Een herstelbewijs kan alleen verkregen worden als
na de begeleide zelftest middels een confirmatietest bij de GGD de positieve uitslag
wordt bevestigd.
De evaluatie van de pilots richt zich enerzijds op het gebruik van begeleid zelftesten
door de burger en anderzijds op het instrument begeleid zelftesten zoals gebruikt
door de testaanbieder. De uitkomsten geven, naast algemene inzichten, met name inzicht
in aspecten zoals gebruiksvriendelijkheid, fraudegevoelig, de snelheid van het testproces,
in hoeverre de pilots inclusief zijn en in hoeverre ook minder digitaal-vaardigen
kunnen deelnemen, de mate waarin de privacy geborgd kan worden, de kosten en opschaalbaarheid
van het zelftesten.
3. Doelstelling
[Regeling vervallen per 20-05-2022]
Bij een mogelijke verbrede inzet van het coronatoegangsbewijs (bijv. in de niet-essentiële
detailhandel en de niet-essentiële dienstverlening), bij een toename van gebieden
waar minder testaanbieders aanwezig zijn waardoor de reistijd toeneemt of ter stimulering
van de inclusiviteit van testmethoden kunnen alternatieve testmethoden belangrijker
worden. Tevens kan begeleid zelftesten mogelijk efficiënter worden georganiseerd en
bij een eventuele opleving van het virus of voor een mogelijke volgende pandemie eenvoudiger
grootschalig ingezet worden. De pilots onderzoeken óf en hóe begeleid zelftesten een
aanvulling kan zijn op het huidige testlandschap waarbij men alleen door fysiek naar
een teststraat te gaan een coronatoegangsbewijs kan verkrijgen. Het verkrijgen van
een coronatoegangsbewijs op basis van een begeleide zelftest is daarmee mogelijk een
aanvulling op het huidige testlandschap.
4. Juridisch en beleidsmatig kader
[Regeling vervallen per 20-05-2022]
Artikel 6.26, derde lid, van de Trm voorziet in de mogelijkheid van pilots waarbij personen onder begeleiding van een
door deze Minister gecontracteerde testuitvoerder zelf een test op infectie met het
virus SARS-CoV-2 afnemen, waarbij een coronatoegangsbewijs verkregen kan worden op
basis van een negatieve testuitslag. In het protocol wordt beschreven hoe de pilot
verloopt, wanneer de pilot is afgelopen en hoe deze wordt geëvalueerd.
Indien de uitslag van de test uit de pilot positief is, kan deze niet gebruikt worden
om een herstelbewijs te verkrijgen. Een herstelbewijs kan alleen verkregen worden
als na de begeleide zelftest middels een confirmatietest bij de GGD de positieve uitslag
wordt bevestigd. De positieve zelftest wordt wel gemeld aan de GGD door de testaanbieder
(dat is zijn wettelijke plicht), maar voor het verkrijgen van een herstelbewijs moet
men zich nogmaals laten testen bij de GGD. Dit is in overeenstemming met het nu geldende
beleid bij een positieve zelftest.
Met een negatieve test kan geen geldig Digitaal EU-Corona certificaat (DCC) worden
verkregen. Dit omdat de EU-verordening vereist dat een test moet zijn uitgevoerd door
een gezondheidswerker of door gekwalificeerd testpersoneel (artikel 3 lid 1 sub b
Verordening 2021/953).
Deze negatieve testuitslag is twaalf uur geldig vanaf het moment van afname.
De pilots eindigen op het moment dat het maximum aantal beschikbare zelftests per
pilot is bereikt danwel op het moment dat er voor deelname aan activiteiten of toegang
tot voorzieningen geen coronatoegangsbewijs op basis van een negatieve testuitslag
meer is vereist.
5. Pilots
[Regeling vervallen per 20-05-2022]
Opzet pilot 1: digitaal begeleid zelftesten
[Regeling vervallen per 20-05-2022]
Omvang: maximaal 4.000 testafspraken
Doelgroep: iedereen kan zich aanmelden voor de begeleide zelftest via het testportaal van SON
Flow: De burger maakt via het al bestaande afspraken portaal van SON een afspraak voor
een begeleide zelftest die plaats zal vinden op een willekeurige locatie, maar waarbij
er via een videoverbinding steeds contact is tussen de burger en een bevoegd persoon
die toezicht houdt op de wijze waarop de zelftest wordt uitgevoerd. De zelftest wordt
voordien naar de burger opgestuurd. Tijdens die afspraak voert de burger onder begeleiding
van een bevoegd persoon in enkele stappen de zelftest bij zichzelf uit. Bij een negatief
resultaat verstuurt de testaanbieder een ophaalcode naar de burger. Hiermee kan de
burger een QR-code genereren in de CoronaCheck-app.
Vereisten testproces: de test is niet geldig wanneer:
-
– de verbinding verbroken wordt;
-
– de foto niet overeenkomt met de persoon die in call zit;
-
– de testcassette van de zelftest niet goed in beeld is;
-
– de burger de stappen niet goed opvolgt.
Workflow aanbieder A: 1.500 testafspraken.
[Regeling vervallen per 20-05-2022]
-
1. Burger maakt een testafspraak in het afsprakenportaal van SON waar naast de basisgegevens
(naam en e-mailadres) ook het woonadres wordt gevraagd.
-
2. Burger ontvangt e-mail met informatie afspraak & link om Test@Home te downloaden
-
3. Burger ontvangt Test@Home kit met 2 CE-gemarkeerde zelftesten.
-
4. Burger registreert zich in Test@home (emailadres & telefoonnummer), bevestigt middels
2FA code (SMS)
-
5. Burger identificeert zichzelf met een identiteitsdocument door gebruik te maken van
NFC-technologie. Hiermee worden de gegevens van het identiteitsdocument geëxtraheerd
naar de smartphone van de burger.
-
6. Burger betreedt digitale wachtkamer voordat de test start, in de digitale wachtkamer
wordt uitleg over het proces gegeven. Burgers kunnen samen in de digitale wachtkamer
plaatsnemen, maar kunnen elkaar niet zien en horen.
-
7. De test start, burger ontvangt stap voor stap instructies. De beoordelaar monitort
het proces, de identiteit en de handelingen. Er kunnen ca. 4 mensen tegelijkertijd
een test afnemen bij 1 werknemer. Wederom geldt dat deze mensen elkaar niet kunnen
zien en horen.
-
8. Wanneer de testafname gereed is start de wachttijd. Aanwezigheid van de testcassette
wordt continu gemonitord.
-
9. Testuitslag wordt softwarematig automatisch uitgelezen en aanvullend ingevoerd door
de burger
-
10. Video opnames en additionele gegevens worden geüpload naar Test@Home beoordelingscentrum.
Op die manier kan een andere werknemer de testafname nogmaals beoordelen, en kunnen
deze werknemers worden gewezen op bepaalde triggers.
-
11. Beoordelaar ziet selfie van de burger, vergelijkt met persoon in de video. Beoordeelt
tevens de handelingen van de burger.
-
12. Beoordelaar verifieert testuitslag, burger ontvangt (indien uitslag negatief) een
ophaalcode om in de CoronaCheck-app een ctb te maken. Hier wordt via de e-mail met
de burger over gecommuniceerd.
-
13. Indien de uitslag positief is, informeert de testaanbieder de GGD via het meldportaal.
Daarbij wordt aangeduid dat dit zelftesten zijn, zodat dit niet leidt tot een herstelbewijs.
Risico’s en mitigerende maatregelen:
-
– De ID-controle is zo ingericht dat de mogelijkheid van fraude tot het minimale wordt
beperkt. Partijen moeten immers voldoen aan hun vergewisplicht.
-
– De uitslag wordt ingevoerd door de medewerker die pas aan het eind de video te zien
krijgt. Dit is niet dezelfde medewerker die het proces live monitort.
-
– De testcassette mag niet bewegen/verwisseld worden tijdens het proces. Wanneer dat
wel gebeurt, wordt er in het systeem een ‘trigger’ bij geplaatst, waardoor de beoordelaar
die de video op het eind beoordeeld wordt gewezen op deze triggers, en snel kan zien
of er iets fout is gegaan. Datzelfde gebeurt tijdens de testafname. Wanneer de handen
bijv. uit beeld verdwijnen, dan gaat er een trigger af (iemand kan immers de swabs
omwisselen onder tafel o.i.d.).
-
– Er worden in deze pilot direct twee testen opgestuurd, mocht er iets misgaan met de
verbinding.
Workflow aanbieder B: 2.500 testafspraken.
[Regeling vervallen per 20-05-2022]
-
1. Burger maakt een testafspraak in het afsprakenportaal van SON waar naast de basisgegevens
(naam en e-mailadres) ook het woonadres wordt gevraagd.
-
2. Burger ontvangt mail met informatie over de afspraak.
-
3. Burger ontvangt de testkit met 1 zelftest.
-
4. Burger identificeert zichzelf via automatische ID verificatie via Veriff (met ID en
foto). Wanneer de burger/testpersoon verbinding heeft weten te maken met de arts van
aanbieder B, volgt de verificatie van de burger/testpersoon. Dit wordt gedaan, door
de arts/begeleider van aanbieder B. De testpersoon/burger wordt aan de hand van gegevens
uit de ID scan en het ID bewijs dat hij of zij in beeld houdt, visueel geverifieerd.
-
5. Burger krijgt tussendoor een reminder van wanneer de testafspraak plaatsvindt en tips
met een instructie video en 5 controle vragen.
-
6. Burger start de online afspraak en wordt verbonden met een medewerker (dit is één
op één).
-
7. De test wordt door de QR code op de testcasette gescand. Er vindt nogmaals een extra
verificatie van de burger plaats. Dit gebeurt via het vergelijken van de eerder gemaakte
foto met de burger die in call zit.
-
8. De uitvoering van de test wordt gemonitord door de medewerker en gebeurt in beeld.
-
9. De test moet continu in het zicht blijven van de medewerker tijdens de afname.
-
10. Na 15 minuten kan de burger de testkit scannen. De QR code wordt gevalideerd op basis
van de eerdere scans. En de foto van het resultaat wordt doorgestuurd naar ons beoordelingsteam.
-
11. Beoordelaar verifieert testuitslag, burger ontvangt (indien uitslag negatief) een
ophaalcode om in de CoronaCheck-app een ctb te maken. Hier wordt via de e-mail met
de burger over gecommuniceerd.
-
12. Indien de uitslag positief is, informeert de testaanbieder de GGD via het meldportaal.
Daarbij wordt aangeduid dat dit zelftesten zijn, zodat dit niet leidt tot een herstelbewijs.
Risico’s en mitigerende maatregelen:
-
– De ID-controle is zo ingericht dat de mogelijkheid van fraude tot het minimale wordt
beperkt. Partijen moeten immers voldoen aan hun vergewisplicht. De selfie wordt vergeleken
met de foto op het ID, en met de burger die in de call zit.
-
– De uitslag wordt ingevoerd door het beoordelingsteam en niet door de medewerker die
de begeleiding van de test doet.
-
– Op de testcassette zit een unieke QR code, die vooraf wordt gescand. Deze cassette
kan niet worden omgewisseld.
-
– In deze pilot zal de begeleiding 1 op 1 zijn waardoor het moeilijker zal zijn om bijv.
te sjoemelen met een test door swabs om te wisselen zonder dat het opvalt.
-
– Er wordt in deze pilot 1 zelftest opgestuurd, om te onderzoeken of dat een reëel alternatief
is.
Opzet pilot 2: fysiek begeleid zelftesten op de testlocatie
[Regeling vervallen per 20-05-2022]
Omvang: maximaal 2.000 testafspraken.
Doelgroep: iedereen die zich aanmeldt via de reguliere procedure op het afsprakenportaal van
SON en hierbij kiest voor de locatie waar de pilot wordt gehouden.
Flow: De burger maakt via het afsprakenportaal van SON een afspraak op één van de testlocaties
in Nederland. De burger komt naar locatie voor het afnemen van een test. Op de betreffende
locatie krijgt de burger de keus om mee te doen aan de pilot. Wanneer wordt ingestemd
met de pilot (en de daaraan gerelateerde gevolgen zoals de geldigheidsduur van de
test etc), neemt de burger de zelftest af. Een daartoe bevoegd persoon van de testlocatie
controleert de uit te voeren stappen en leest het resultaat van de zelftest af. De
burger ontvangt een e-mail met het resultaat en kan met het testresultaat een QR-code
genereren die toegang biedt tot sociale evenementen.
Vereisten testproces: de test is niet geldig wanneer:
Workflow:
-
1. Burger maakt een testafspraak in het afsprakenportaal van SON waar de basisgegevens
(naam en e-mailadres) worden gevraagd.
-
2. Burger ontvangt e-mail met informatie over de afspraak.
-
3. Burger gaat naar de testlocatie op het moment van de afspraak en wordt daar gecontroleerd
op zijn ID bewijs.
-
4. Burger krijgt een test en gaat zitten op één van de 10 stoelen (of meer/minder). Tussen
de stoelen zitten schotjes zodat burgers elkaar niet zien bij het afnemen van de test.
-
5. De beoordelaar controleert of men de test op een juiste manier bij zichzelf afneemt.
-
6. Wanneer de burger de test heeft afgenomen, brengt men de testcassette met daarop de
desbetreffende barcode naar een medewerker en gaat weer naar huis.
-
7. Een medewerker verzamelt de testcassettes, scant de testcassettes en voert de resultaten
in.
-
8. Beoordelaar verifieert testuitslag, burger ontvangt (indien uitslag negatief) een
ophaalcode om in de CoronaCheck-app een ctb te maken. Hier wordt via de e-mail met
de burger over gecommuniceerd.
-
9. Indien de uitslag positief is, informeert de testaanbieder de GGD via het meldportaal.
Daarbij wordt aangeduid dat dit zelftesten zijn, zodat dit niet leidt tot een herstelbewijs.
Opzet pilot 3: fysiek begeleid zelftesten bij iemand thuis
[Regeling vervallen per 20-05-2022]
Omvang: maximaal 550 testafspraken.
Doelgroep: mensen die minder digitaal vaardig en/of mobiel zijn waarbij wordt gekeken binnen
de regio Twente/Overijssel.
Flow: De burger maakt via het afsprakenportaal van de testaanbieder een afspraak. De werknemer
controleert de identiteit van de burger, en begeleidt bij de uit te voeren stappen
en het testresultaat. Op basis van het resultaat ontvangt de burger een QR-code waarmee
toegang verkregen kan worden.
Vereisten testproces: de test is niet geldig wanneer:
Workflow:
-
1. Burger maakt testafspraak in afspraken portaal van de testaanbieder waar dezelfde
gegevens worden gevraagd als bij het portaal van SON (naam en emailadres), maar daarbij
ook het woonadres.
-
2. Burger ontvangt mail met informatie afspraak.
-
3. Testafname medewerker bezoekt burger, neemt Test@home kit mee.
-
4. Testafname medewerker verifieert de afspraak en voert positieve identificatie uit.
-
5. Medewerker ziet toe op afname door de burger óf neemt de zelftest bij burger af.
-
6.
Vanwege de pilot: neemt de medewerker de vragenlijst van het onderzoeksbureau door
met de burger.
-
7. Na de wachttijd vult medewerker gegevens burger in en neemt foto van de testcassette.
-
8. Beoordelaar verifieert testuitslag, burger ontvangt (indien uitslag negatief) een
ophaalcode om in de CoronaCheck-app een ctb te maken. Hier wordt via de e-mail met
de burger over gecommuniceerd.
-
9. Indien de uitslag positief is, informeert de testaanbieder de GGD via het meldportaal.
Daarbij wordt aangeduid dat dit zelftesten zijn, zodat dit niet leidt tot een herstelbewijs.
Risico’s en mitigerende maatregelen:
-
– Door het 4 ogen principe kan de medewerker die de test afneemt, niet ook de uitslag
invoeren, en dus niet omgekocht worden voor een negatieve testuitslag.
-
– Er zullen door het onderzoeksbureau zorgaanbieders benaderd worden met de vraag of
zij hieraan mee willen doen. Op basis daarvan kan worden gekeken in hoeverre het überhaupt
interessant is voor deze doelgroep. Deze mogelijkheden zullen worden aangeboden via
zorgorganisaties en mogelijk via bibliotheken, zodat de pilot ook daadwerkelijk zoveel
mogelijk de minder digitaal vaardigen en minder mobiele mensen zal bereiken.
6. Verantwoordelijkheden
[Regeling vervallen per 20-05-2022]
VWS draagt verantwoordelijkheid voor:
SON draagt verantwoordelijkheid voor:
-
1. De verwerking van persoonsgegevens vindt plaats binnen de omgeving van het Afsprakenportaal;
-
2. Verwerking van adresgegevens;
-
3. Het aanpassen van het afsprakenportaal zodat men kan kiezen voor een digitale pilot;
De testaanbieders dragen verantwoordelijkheid voor:
-
1. Afspraakbevestiging naar burger/testpersoon;
-
2. Het verzenden van de testkit;
-
3. De ID check van de burger waarbij er geen gebruik wordt gemaakt van biometrische gegevens;
-
4. Het begeleiden van de zelftest;
-
5. Het bijhouden van een logboek;
-
6. De testuitslag verzenden naar de burger/testpersoon;
-
7. Aansluiting met VWS CoronaCheck app t.b.v. het genereren van een QR-code (en daarmee
ook voldoen aan de aansluitvoorwaarden);
-
8. Het opstellen van een DPIA waarin de gegevensverwerking (alsmede de rechtmatigheid
daarvan) en de risico’s daarvan voor de privacy van betrokkenen in kaart wordt gebracht
en waarin wordt aangetoond dat aan de eisen en verplichtingen uit de AVG wordt voldaan.
-
9. Het direct vernietigen van de video’s;
-
10. Melding naar de GGD van positieve resultaten;
-
11. Voldoet aan ARVODI;
Het onderzoeksbureau draagt verantwoordelijkheid voor:
-
1. Gedegen onderzoeksopzet met onder andere de onderzoeksvragen, de enquete vragen, mystery
guests en instellingen voor pilot 3;
-
2. Pseudonimiseren van gegevens ten behoeve van evaluatie.
-
3. Het vertalen van de maatschappelijke en gedragswetenschappelijke inzichten voortkomend
uit de pilots;
-
4. Uitgebreide evaluatie waarbij de resultaten en verbeteringen worden afgewogen ten
aanzien van proportionaliteit, doelbinding, ethiek en techniek;
-
5. Voldoet aan ARVODI;
7. Evaluatie van de pilots
[Regeling vervallen per 20-05-2022]
Het doel van de pilots is om te onderzoeken in hoeverre het begeleid zelftesten fraudebestendig,
toegankelijk en gebruiksvriendelijk is, zodat er een oordeel kan worden gegeven of
het begeleid zelftesten een bijdrage kan leveren aan het betrouwbaar, toegankelijk
en betaalbaar testlandschap (onderdeel van het geheel van testmogelijkheden voor burgers).
In onderstaand figuur is dit weergegeven.
Om de pilots goed te kunnen evalueren is er een analysekader gemaakt. Het analysekader
is mede tot stand gekomen op basis van interviews met OMT-leden, beleidsmedewerkers
van het Ministerie van VWS, de corona gedragsunit van het RIVM en testaanbieders.
Ook zijn er verschillende documenten en protocollen geanalyseerd om tot het analysekader
te komen. Het analysekader focust op een aantal onderwerpen.
-
• Gebruiksvriendelijkheid
-
• Fraudegevoeligheid
-
• Privacy
-
• Toegankelijkheid: in hoeverre kunnen bijv. minder digitaal-vaardigen deelnemen aan
de pilots.
-
• Opschaalbaarheid: in hoeverre is deze vorm van testen opschaalbaar.
De drie pilots zijn alle drie anders ingericht, en ook in de beoogde resultaten zitten
nuances per pilot. Daarom is per pilot een separaat analysekader opgesteld.
