In de Wet arbeid vreemdelingen BES (Wav BES) is bepaald op welke wijze het toelatingsbeleid van vreemdelingen tot de
lokale arbeidsmarkt zal plaatsvinden. Doel van de Wav BES is de bescherming van de
lokale arbeidsmarkt, het tegengaan van verdringing van lokale arbeidskrachten en het
tegengaan van illegale tewerkstelling. Doordat een tewerkstellingsvergunning voor
werknemers van buiten de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba alleen
wordt afgegeven als geen lokaal aanbod aanwezig is, krijgen lokale arbeidskrachten
de kans om te gaan werken en in hun eigen levensonderhoud te voorzien. Daarnaast moet
de Wav BES de arbeidsverhoudingen beschermen en oneerlijke concurrentie tegengaan
door te borgen dat arbeidsmigranten marktconform beloond worden en ten minste het
minimumloon ontvangen. De Wav BES is een van de instrumenten om illegale tewerkstelling
te voorkomen en te bestrijden.
Kern van de Wav BES is artikel 2, waarin staat dat het een werkgever verboden is een vreemdeling arbeid te laten verrichten
zonder tewerkstellingsvergunning. Om omzeiling van het werkgeverschap te voorkomen,
hanteert de wetgever een ruim werkgeversbegrip. In artikel 1, onder b van de Wav BES is een werkgever gedefinieerd als:
De Wav BES geldt hiermee zowel voor rechtspersonen als voor natuurlijke personen. Het ruime
werkgeversbegrip uit zich ook daarin dat het niet uitmaakt in welke (juridische) vorm
of in welke verhouding de arbeid uitgeoefend wordt of waar de werkgever is gevestigd.
Ook de werkgever die buiten de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba is
gevestigd valt onder het werkgeversbegrip in de zin van de Wav BES.
Het werkgeversbegrip verwijst niet naar een juridische verhouding, gebaseerd op een
arbeidsovereenkomst of aanstelling, maar naar de feitelijke situatie, waarbij een
vreemdeling feitelijk arbeid verricht in opdracht van of voor een ander. Ook de duur,
aard, omvang en beloning van de arbeid doet niet ter zake: het feitelijk direct of
indirect arbeid laten uitoefenen door een ander maakt dat sprake is van werkgeverschap
in de zin van de Wav BES. Dit betekent dat ook als er geen arbeidsovereenkomst is overeengekomen, indien er
geen loon wordt betaald zoals bij vrijwilligerswerk, er toch sprake kan zijn van een
werkgever.
Deze ruime uitleg kan er ook toe leiden dat er meerdere werkgevers zijn aan te wijzen,
bijvoorbeeld bij uitzendarbeid en aanneming van werk. Al de werkgevers die betrokken
zijn in de keten, zijn dan ook aan te spreken op het nakomen van de voorwaarden die
de Wav BES stelt.
Hoofdregel bij de beoordeling van een aanvraag voor een tewerkstellingsvergunning
is dat getoetst wordt of lokaal aanbod voor de betreffende vacature aanwezig is. Lokaal
aanbod krijgt immers voorrang bij de opvulling van een vacature. Dit is de zogenaamde
arbeidsmarkttoets.
In de regel wordt zodoende bij elke aanvraag getoetst of het noodzakelijk is dat een
vreemdeling naar Caribisch Nederland komt om de vacature op te vullen. Omdat de toets
afhankelijk is van de situatie op de arbeidsmarkt en deze in de loop der tijd kan
fluctueren, is van belang dat de arbeidsmarkttoets regelmatig gedaan wordt. Een tewerkstellingsvergunning
wordt daarom tijdelijk verleend zodat na verloop van de vergunning weer gekeken kan
worden naar de lokale arbeidsmarktsituatie. Doorslaggevend is daarom de aard van de
functie waar het om gaat. Voor ongeschoolde en laaggeschoolde functies zal bijvoorbeeld
eerder aanbod aanwezig zijn dan voor hooggeschoolde functies.
Uitgangspunt voor de uitvoering van de Wav BES is een consequente toepassing van het restrictieve toelatingsbeleid. Dit houdt in
dat in beginsel alle toepasselijke weigeringsgronden waarin de Wav BES en het Besluit uitvoering Wet arbeid vreemdelingen BES (BuWav BES) voorzien, zullen worden tegengeworpen.
Bij de uitoefening van deze bevoegdheden worden de nadere regels in acht genomen zoals
omschreven in deze beleidsregels. Doel van deze beleidsregels is om duidelijkheid
en uniformiteit in het uitvoeringsbeleid te waarborgen.