-
1. Indien een bedrijf meent dat sprake is van bedrijfs- en fabricagegegevens die buiten
de openbaarheid moeten blijven, maakt het bij het verstrekken van die gegevens aan
het bestuursorgaan kenbaar dat deze vertrouwelijk moeten worden behandeld (artikel 10, eerste lid, onder c, van de Wob). Om deze vertrouwelijke behandeling behoeft niet persé expliciet gevraagd te worden.
Voor de vraag of informatie vertrouwelijk is verstrekt is het voldoende dat de gegevens
zijn verstrekt in een contact dat een bedrijf redelijkerwijs als vertrouwelijk mag
aanmerken. Om misverstanden te voorkomen wordt bedrijven echter nadrukkelijk geadviseerd bij
het verstrekken van gegevens expliciet een beroep op vertrouwelijkheid te doen. Op
het moment dat het bestuursorgaan een verzoek op grond van artikel 3 van de Wob ontvangt beziet het of de gegevens daadwerkelijk vertrouwelijk zijn. Het bedrijf
wordt als (derde) belanghebbende in de gelegenheid gesteld een zienswijze over de
openbaarmaking van gegevens in te dienen. Het bestuursorgaan betrekt deze zienswijze
bij haar beoordeling.
-
2. Indien het bedrijf bij het verstrekken van de gegevens niet kenbaar heeft gemaakt
dat deze als vertrouwelijk moeten worden aangemerkt en ook anderszins niet blijkt
dat deze als vertrouwelijk moeten worden aangemerkt, zijn de gegevens in beginsel
openbaar. Zie voor de uitzonderingen hierop paragraaf 4.3.
-
3. Het bestuursorgaan beoordeelt of er daadwerkelijk sprake is van bedrijfs- en fabricagegegevens.
Wat zijn bedrijfs- en fabricagegegevens
Uit vaste rechtspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State volgt
dat artikel 10, eerste lid, onder c, van de Wob restrictief dient te worden uitgelegd
en dat alleen sprake is van bedrijfs- en fabricagegegevens indien en voorzover uit
die gegevens wetenswaardigheden kunnen worden gelezen of afgeleid met betrekking tot
de technische bedrijfsvoering of het productieproces dan wel met betrekking tot afzet
van producten of de kring van afnemers en leveranciers. Ook gegevens die de financiële
bedrijfsvoering betreffen kunnen onder omstandigheden als bedrijfsgegevens worden
aangemerkt.
-
4. Indien geen sprake is van bedrijfs- en fabricagegegevens zijn de gegevens in beginsel
openbaar. Zie voor de uitzonderingen hierop paragraaf 4.3.
-
5. Indien het bedrijfs- en fabricagegegevens betreft beziet het bestuursorgaan vervolgens
of tevens sprake is van milieu-informatie.
Wat is milieu-informatie?
Onder milieu-informatie wordt verstaan alle informatie neergelegd in documenten, over
(artikel 19.1a van de Wet milieubeheer, hierna Wm):
-
a.
de toestand van elementen van het milieu, zoals lucht en atmosfeer, water, bodem,
land, landschap en natuurgebieden met inbegrip van vochtige biotopen, kust- en zeegebieden,
biologische diversiteit en haar componenten met inbegrip van genetisch gemodificeerde
organismen, en de interactie tussen deze elementen;
-
b.
factoren, zoals stoffen, energie, geluid, straling of afval, met inbegrip van radioactief
afval, emissies, lozingen en ander vrijkomen van stoffen in het milieu die de onder
a bedoelde elementen van het milieu aantasten of waarschijnlijk aantasten;
-
c.
maatregelen, met inbegrip van bestuurlijke maatregelen, zoals beleidsmaatregelen,
wetgeving, plannen, programma’s milieuakkoorden en activiteiten die op de onder a
en b bedoelde elementen en factoren van het milieu een uitwerking hebben of kunnen
hebben, alsmede maatregelen of activiteiten ter bescherming van die elementen;
-
d.
verslagen over de toepassing van milieuwetgeving;
-
e.
kosten- en baten- en andere economische analyses en veronderstellingen die worden
gebruikt in het kader van de onder c bedoelde maatregelen en activiteiten;
-
f.
de toestand van de gezondheid en veiligheid van de mens, met inbegrip van de verontreiniging
van de voedselketen, indien van toepassing, de levensomstandigheden van de mens, waardevolle
cultuurgebieden en bouwwerken, voorzover zij worden of kunnen worden aangetast door
de onder a bedoelde toestand van elementen van het milieu of, via deze elementen,
door de onder b en c bedoelde factoren, maatregelen of activiteiten.
Om van milieu-informatie te kunnen spreken dient er een directe band te zijn met het
milieu.
Enkele voorbeelden van wel/geen milieu-informatie:
-
a.
Een bij een bestuursorgaan berustend onderzoeksrapport naar de invloed van de luchtverontreiniging
op de gezondheid van de inwoners van een bepaald geïndustrialiseerd gebied valt onder
milieu-informatie.
-
b.
Informatie over de aantasting van monumenten door verlaging van het grondwaterpeil
wordt ook als milieu-informatie aangemerkt. Een verzoek om informatie over het aantal
besluiten tot aanwijzing van monumenten in een bepaald jaar daarentegen zal in beginsel
geen milieu-informatie betreffen.
-
c.
In de uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State van 12
maart 2008 concludeert de Afdeling dat een deel van de documenten in kwestie milieu-informatie
betreft. Het gaat onder meer om documenten waar 1) de inhoud van milieuregelgeving
is vermeld, 2) de resultaten van een handhavingsproject zijn vermeld, 3) ingegaan
wordt op een model van financiering, 4) de bestanddelen van gestort afval zijn vermeld.
-
d.
In de uitspraak van de Rechtbank Utrecht van 14 februari 2007 was de rechtbank van
mening dat verslagen van besprekingen over het beleid rondom milieuaangelegenheden
niet zijn aan te merken als milieu-informatie.
-
e.
In de uitspraak van de Rechtbank Groningen van 6 mei 2008 werden de naam en het adres
van de kennisgever van afvalstoffen niet aangemerkt als milieu-informatie.
-
f.
In de uitspraak van de Rechtbank Arnhem van 31 december 2008 werden de data van aan-
en aflevering van varkens en aantallen varkens aangemerkt als milieu-informatie.
-
6. Indien geen sprake is van milieu-informatie wordt negatief op het Wob-verzoek beslist
en zijn de gegevens niet openbaar.
-
7. Indien de bedrijfs- en fabricagegegevens milieu-informatie betreffen beziet het bestuursorgaan
of tevens sprake is van emissiegegevens (artikel 10, vierde lid, van de Wob).
Wat zijn emissiegegevens?
Emissiegegevens zijn gegevens met betrekking tot emissies in het milieu (artikel
10, vierde en achtste lid, van de Wob). Onder emissie wordt verstaan: stoffen, trillingen,
warmte die of geluid dat direct of indirect vanuit een bron in de lucht, het water
of de bodem worden, onderscheidenlijk wordt gebracht (zie artikel 1.1 van de Wm).
Onder emissie wordt zowel de jaarlijkse hoeveelheid verstaan als welke stof en welke
concentratie het betreft.
De term emissies, en hiermee dus ook emissiegegevens, heeft dus een brede betekenis.
-
8. Bedrijfs- en fabricagegegevens die tevens als emissiegegevens zijn aan te merken zijn
openbaar. Een bedrijf kan ten aanzien van deze informatie geen beroep doen op vertrouwelijkheid.
Dit geldt voor alle emissiegegevens, dus zowel op inrichtingen- als installatieniveau.
Er wordt in beginsel positief op het Wob-verzoek beslist. Zie paragraaf 4.3. voor de uitzonderingen hierop.
-
9. Als sprake is van bedrijfs- en fabricagegegevens die milieu-informatie betreffen en
deze geen betrekking hebben op emissies, vindt een belangenafweging plaats: weegt
het belang van openbaarmaking zwaarder dan het belang van het bedrijf (artikel 10, vierde lid, van de Wob)? Hierbij wordt onder andere gedacht aan energiegegevens, productiegegevens, brandstofverbruik
en methoden die zijn gebruikt voor het opstellen van de emissiegegevens (hierna: onderliggende
gegevens).
Factoren die in ieder geval bij de belangenafweging betrokken worden
-
a.
Op welk detailniveau deze informatie beschikbaar gesteld moet wordt. Naarmate de verstrekking
van deze gegevens op een lager detailniveau plaatsvindt, zal de aantasting van de
concurrentiepositie minder van belang zijn.
-
b.
Of in Europees verband voorschriften zijn opgenomen over de rapportage van de gegevens
door het bedrijf aan het bestuursorgaan.
-
c.
Of het bedrijf op een nationale, Europese of mondiale markt opereert.
Voorbeeld:
In de energie-intensieve industrie zijn energieverbruikcijfers de belangrijkste variabele
voor zover deze te herleiden zijn naar specifieke processen of producten. Informatie
over energieverbruik en informatie over het soort energiedrager per product kan cruciale
informatie opleveren over de variabele kosten van het betrokken proces en/of product.
Analyse hiervan kan voor concurrenten waardevolle informatie opleveren over de prijsopbouw.
De concurrenten leren daarmee namelijk de sterke en zwakke punten van het betreffende
bedrijf kennen en kunnen door prijsmanipulaties van een concurrerend product hierop
anticiperen. Daarbij moet bedacht worden dat een aantal bedrijven (raffinaderijen,
staal, chemie) op een mondiale markt opereert, waardoor niet alleen de Europese verhoudingen
maatgevend zijn voor de concurrentiekracht van de bedrijven. In het licht van deze
overwegingen wordt aan bescherming van het bedrijfsbelang een zwaar gewicht toegekend
wat betreft de vertrouwelijke behandeling van onderliggende gegevens waaruit het energieverbruik
van individuele processen en/of producten kan worden afgeleid.
Steeds zal echter per concreet geval een afweging moeten worden gemaakt.
-
10. Indien het bestuursorgaan van mening is dat het belang van openbaarheid zwaarder weegt
dan het belang van het bedrijf wordt in beginsel positief op de Wob-verzoek beslist.
Zie paragraaf 4.3. voor de uitzonderingen hierop.
-
11. Indien het bestuursorgaan van mening is dat het belang van het bedrijf zwaarder weegt
dan het belang van openbaarmaking van de gegevens wordt negatief op het Wob-verzoek
beslist en zijn de gegevens niet openbaar.
Voor de volledigheid: indien op een Wob-verzoek positief of negatief door het bestuursorgaan
wordt beslist in verband met de vertrouwelijke behandeling van gegevens, kan een bedrijf
of een derde dit besluit alsnog (voorzover van toepassing: na een bezwaarprocedure)
bij de rechter aanvechten.
Let op: indien een bedrijf naar verwachting bezwaar heeft tegen openbaarmaking, wordt
de informatie aan een derde niet eerder verstrekt dan twee weken nadat het besluit
tot openbaarmaking bekendgemaakt is. Hiermee wordt het bedrijf in de gelegenheid gesteld
het besluit aan de rechter voor te leggen vóórdat de informatie feitelijk openbaar
wordt gemaakt.
