Bijlage 1
[Regeling vervallen per 01-01-2009]
1. Inleiding
[Regeling vervallen per 01-01-2009]
Nederland heeft een sterke maritieme sector. Deze sector bestaat uit elf subsectoren,
zoals de binnenvaart, havens en visserij. Een aantal belangrijke wereldspelers en
een groot aantal kleine bedrijven uit de subsectoren maritieme maakindustrie, toeleveranciers,
offshore en natte waterbouw heeft zich, samen met een aantal kennisinstituten, verenigd
in de maritieme cluster. Dit cluster vormt een goed georganiseerd geheel waarin zowel
wetenschappelijke, toepassingsgerichte als commerciële kennis van de wereldmarkt wordt
verenigd. Het is een onderdeel van het zogenaamde sleutelgebied ‘Water’, zoals gedefinieerd
door het Nederlandse Innovatieplatform.
Door de combinatie van een groeiende wereldhandel én een toenemende behoefte aan een
meer betrouwbare en duurzame energievoorziening, is de huidige economische situatie
voor de Nederlandse maritieme maak- en offshore industrie bijzonder goed. De verwachtingen
voor de toekomst zijn vooral gunstig voor díe hoogwaardige nichemarkten waar de Nederlandse
bedrijven, ondanks hun relatief hoge loonkostenniveaus, toch in staat zijn een toonaangevende
positie te verwerven op het gebied van productleiderschap en regievoering.
Gezien de goede uitgangspositie willen de toonaangevende bedrijven, toeleverende MKB-bedrijven
en publiek gefinancierde onderzoeksorganisaties in de offshore- en maritieme maakindustrie,
met behulp van een extra (innovatieve) inspanning gedurende de komende vijf jaar,
hun toonaangevende positie op het gebied van productleiderschap en regievoering verder
versterken.
2. Doelstelling Maritiem Innovatie Programma
[Regeling vervallen per 01-01-2009]
Het Maritiem Innovatie Programma heeft tot doel te bereiken dat de bedrijven en publiek
gefinancierde onderzoeksorganisaties in de offshore en maritieme maakindustrie een
toonaangevende positie van Nederland op het gebied van productleiderschap en regievoering
behouden en versterken. Dit op basis van onderscheidende technologie en een concurrerend
positie in prijs/kwaliteit verhouding gebaseerd op een sterke kennisbasis en een hechte
samenwerking in de maritieme cluster, rekening houdend met de maatschappelijke randvoorwaarden.
3. Focus Maritiem Innovatie Programma
[Regeling vervallen per 01-01-2009]
In het Visiedocument 2020 van juni 2006, schetst de maritieme cluster de innovatiekansen
en knelpunten. Op basis van dit document is er in twee werkgroepen een strategische
agenda opgesteld voor de Nederlandse offshore- en de maritieme maakindustrie. Het
zal grote inspanningen vergen om enerzijds de kansen te benutten, en anderzijds de
knelpunten die deze kansen in de weg staan, op te oplossen. Voor de maritieme maak-
en de offshore industrie zijn deze uitdagingen in het Maritiem Innovatie Programma
vastgelegd. De sleutelwoorden in dit programma zijn: innovatie en concurrentiekracht
alsmede energie, milieu, veiligheid en transport.
De vier speerpunten waarop de maritieme cluster zijn positie wil versterken zijn:
-
1. LNG supply chain;
Toelichting: het aandeel van LNG (liquefied natural gas, vloeibaar aardgas) in de
energievoorziening van de middenlange termijn zal sterk toenemen. De Nederlandse offshore
bedrijven hebben de ambitie om daarbij een significante rol te spelen bij zowel de
vaste als drijvende LNG-terminals in de leveringsketen;
-
2. Olie en gaswinning onder extreme omstandigheden (zoals zeer diep water en ontoegankelijke
omgeving);
Toelichting: de groei van de wereldeconomie heeft de vraag naar olie en gas sterk
doen toenemen, terwijl de makkelijk toegankelijke wingebieden uitgeput raken. Mondiaal
worden daarom de exploratie en exploitatie activiteiten verlegd naar (zeer) diep water
in belangrijke winningsgebieden zoals de Golf van Mexico;
-
3. Complexe specials;
Toelichting: Nederland excelleert in het bouwen van zogenaamde complexe specials,
dat wil zeggen schepen met een gespecialiseerde en complexe functionaliteit, waaraan
door de eindgebruiker hoge en specifieke kwaliteitseisen worden gesteld;
-
4. Procesinnovatie;
Toelichting: de Nederlandse maritieme maakindustrie moet het hebben van het slimmer
en sneller maken van complexe producten. In een steeds ingewikkelder proces van integraal
ontwerpen, international sourcing en intensieve samenwerking in de keten blijkt het
bedrijfsleven in staat zijn positie te versterken d.m.v. innovatie van het voortbrengingsproces
resulterend in o.a. kostenbeheersing.
4. De deelprogramma’s
[Regeling vervallen per 01-01-2009]
Het Maritiem Innovatie Programma is opgebouwd uit vier deelprogramma’s die voortkomen
uit de door de maritieme cluster geconstateerde specifieke knelpunten, waarbij met
name de eerste twee deelprogramma’s nauw met elkaar samenhangen.
Die vier deelprogramma’s zijn:
-
A. Research voor bedrijfsoverschrijdende kennis en technologie;
Toelichting: doorbraken en innovaties zijn noodzakelijk om in de maritieme maakindustrie
en in de offshore dienstverlening de kennis en technologie tijdig beschikbaar te hebben.
De steeds hogere eisen die gesteld worden ten aanzien van milieu, veiligheid en duurzaamheid
moeten snel door nieuwe kennis en technologie kunnen worden ingevuld.
-
B. Samenwerking;
Toelichting: dit deelprogramma richt zich op het intensiveren van de samenwerking
en de kennisuitwisseling tussen het MKB, grotere bedrijven en publiek gefinancierde
onderzoeksorganisaties en het stimuleren van innovatie binnen het MKB;
-
C. Verbeteren van de huidige en waarborgen van de toekomstige kennisbasis;
Toelichting: dit deelprogramma richt zich op het versterken van de opleidingen, het
onderwijs en de kennisbasis. Er is in de gehele maritieme cluster nu al een groot
gebrek aan voldoende gekwalificeerd personeel;
-
D. Programma voor de eliminatie van innovatiedrempels;
Toelichting: dit deelprogramma is gericht op het slechten van belemmeringen voor innovatie
in wet- en regelgeving en het bevorderen van innovatieve pilotprojecten waarmee een
nieuwe werkwijze kan worden getoetst.
5. Activiteiten en instrumenten
[Regeling vervallen per 01-01-2009]
In het eerste deelprogramma gaat het voornamelijk om de ontwikkeling van platformtechnologie,
die sector breed kan worden ingezet. Hierin spelen publiek gefinancierde onderzoeksorganisaties
en met name de grote bedrijven een belangrijke rol. Daarnaast is het de uitdrukkelijke
bedoeling dat het MKB meer betrokken wordt bij deze ontwikkelingsactiviteiten. Hiervoor
zullen samenwerkingsprojecten tussen grote bedrijven en toeleveranciers worden uitgevoerd.
In het tweede deelprogramma zal de samenwerking tussen (MKB-) bedrijven onderling
en tussen bedrijven en publiek gefinancierde onderzoeksorganisaties worden gestimuleerd.
Hiervoor wordt in eerste instantie gedacht aan thematische netwerken, maar ook exportondersteuning
voor het MKB en kennisoverdrachtsactiviteiten vallen hieronder. Voor 2007 zijn voor
deze twee deelprogramma’s een tender voor onderzoek- en ontwikkelingsprojecten voorzien,
maritieme innovatieprojecten geheten, en een subsidieregeling voor haalbaarheidsstudies.
Voor de jaren hierna zal door de maritieme cluster een jaarwerkplan worden opgesteld
in overleg met Economische Zaken, waarin de doelen, bijbehorende instrumenten en budgetten
voor de vier deelprogramma’s zullen worden beschreven.
6. Prioriteiten
[Regeling vervallen per 01-01-2009]
Gelet op de eerste en tweede speerpunten van de cluster zullen de research- en samenwerkingsactiviteiten
onder de deelprogramma’s A en B voor de offshore dienstverlening bijdragen aan:
-
– Nieuwe ontwerptechnologie, gericht op de ‘life cycle’ en veiligheid, en nieuwe omgevingscondities
voor diep water en LNG systemen;
-
– Kennis en predictie-gereedschap met betrekking tot het gedrag van LNG-carriers in
zeegang en ondiep water, en de interactie tussen lading en carrier;
-
– Kennis en productie technologie met betrekking tot cryogene systeemcomponenten;
-
– Technologie voor industriële toepassing van simulatiemodellen ten behoeve van ontwerp,
engineering en training; decision support modellen en risico beheerssystemen; remote
control, sensing en plaatsbepaling; positioneringstechnologie voor korte en lange
termijn toepassingen, en seismische en flow assurance technologie voor diepwater applicaties,
en installatietechnologie voor diep water.
Gelet op de derde en vierde speerpunten van de cluster zullen de research- en samenwerkingsactiviteiten
onder de deelprogramma’s A en B voor de maritieme maakindustrie bijdragen aan:
-
– Nieuwe concepten voor schepen en systemen die beantwoorden aan de eisen van eindgebruikers
en maatschappij;
-
– Nieuwe voortstuwings- en energiesystemen die leiden tot gereduceerde emissies en lager
brandstofgebruik;
-
– Automatisering en robotisering leidend tot een hogere betrouwbaarheid en veiligheid;
-
– Nieuwe materialen en verbindingstechnologie leidend tot betere, lichtere, goedkopere
en duurzame constructies;
-
– Optimalisatie van aanboord systemen leidend tot een snellere ladingsbehandeling, efficiëntere
baggerprocessen en betere inzetbaarheid van launch en recovery van autonome systemen;
-
– Het ontwerpen in cost performance termen op een hoog systeemniveau in sterke interactie
met de klant en toeleveranciers leidend tot beter op de klantbehoefte afgestemde ontwerpen;
-
– Automatisering, mechanisering en simulatie van processen leidend tot een kortere doorlooptijd
van het bouwproces.
7. Monitoring
[Regeling vervallen per 01-01-2009]
De werking van het programma zal worden gemonitored door de maritieme cluster en door
Economische Zaken. De monitoring door de maritieme cluster is vooral gericht op het
bereiken van de resultaten van het innovatieprogramma en de monitoring door Economische
Zaken op de verantwoording van de financiële betrokkenheid van het departement.
