Besluit vaststelling rekening en verantwoording van de vereffening van het vermogen van het voormalig Productschap Akkerbouw

Geraadpleegd op 28-03-2024.
Geldend van 19-10-2019 t/m heden

Besluit van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 7 oktober 2019, nr. WJZ/19222289, houdende vaststelling van de rekening en verantwoording van de vereffening van het vermogen van het voormalig Productschap Akkerbouw

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,

Gelet op artikel XLVI van de Wet opheffing bedrijfslichamen;

Besluit:

Artikel 1

De rekening en verantwoording van de vereffening van het vermogen van het voormalig Productschap Akkerbouw wordt vastgesteld overeenkomstig de bijlage bij dit besluit.

Dit besluit wordt met de bijlage geplaatst in de Staatscourant en toegezonden aan beide Kamers der Staten-Generaal.

’s-Gravenhage, 7 oktober 2019

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,

C.J. Schouten

Rekening en verantwoording van de vereffening van het vermogen van het Productschap Akkerbouw

Met de inwerkingtreding van de Wet opheffing bedrijfslichamen (Wob) op 1 januari 2015 zijn de zeventien Product- en bedrijfschappen opgeheven. In artikel XXXIX, derde lid, werd de Minister van EZ bevoegd alle rechtshandelingen te verrichten met het oog op de vereffening van het vermogens van de schappen. Op 1 januari 2019 is de Wob aangepast en werd de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (hierna: de Minister) verantwoordelijk voor de laatste fase van de vereffening van de vermogens van de schappen.

Voor u ligt de Rekening en verantwoording van de vereffening van het vermogen van het Productschap Akkerbouw (PA). Het schriftelijk verslag, opgenomen in Deel I, gaat vergezeld van een slotbalans op 31 december 2017 en een rekening van baten en lasten over de periode 2015–2017 die zijn opgenomen in Deel II, en een bijlage waarin het stappenplan van de vereffening wordt toegelicht.

Het Ontwerp van de Rekening en verantwoording heeft conform artikel XLVI, vierde lid, van de Wob 8 weken ter inzage gelegen op het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Hiervan is op 19 april 2019 mededeling gedaan in de Staatscourant nr. 23196. In deze periode hebben zich geen nieuwe schuldeisers gemeld. Het voorliggende document is de definitief vastgestelde Rekening en verantwoording van de vereffening van het vermogen van het Productschap Akkerbouw.

Na vereffening resteert voor PA een batig saldo van € 1.409.684.

Conform artikel XLVII van de Wob draagt de Minister er zorg voor dat het saldo een bestemming krijgt die ten nutte komt van het deel van het bedrijfsleven dat betrokken was bij PA.

Conform artikel XLVI, achtste lid, van de Wob zendt de Minister de vastgestelde Rekening en verantwoording van de vereffening van het vermogen van PA aan de beide Kamers der Staten-Generaal.

Inhoudsopgave

Deel I, Schriftelijk verslag

1.

Achtergrond

2.

Het Productschap Akkerbouw

3.

Verplichtingen jegens oud-werknemers

4.

Vorderingen van het schap

5.

Vorderingen op het schap

6.

Projectsubsidies

7.

Overgedragen financiële middelen

8.

Juridische claims

9.

Materiële vaste activa

10.

Financiële vaste activa

11.

Overige zaken in het kader van de vereffening

12.

Archiefbescheiden

13.

Bezwaren ingediend naar aanleiding van de terinzagelegging door de Minister

14.

Verwerking van de ingediende bezwaren in de Rekening en verantwoording

15.

Bestemming van het resterende vermogen

Deel II, Financiële gegevens

Algemeen

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

Slotbalans op 31-12-2017

Toelichting op de Slotbalans

Staat van Baten en Lasten over de periode 2015–2017

Toelichting op de Staat van Baten en Lasten

Bijlage

Stappenplan waarlangs de vermogens van de schappen zijn vereffend

Verslag van de vereffening van het vermogen van het Productschap Akkerbouw

Deel I, Schriftelijk verslag

1. Achtergrond

1.1. De publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie

Product- en bedrijfschappen, ook wel schappen genoemd, waren publiekrechtelijke samenwerkingsverbanden van representatieve ondernemers- en werknemersorganisaties die activiteiten ontplooiden ten behoeve van een branche of sector van het bedrijfsleven. Een schap verrichtte taken die individuele ondernemers of verenigingen van ondernemers en werknemers ieder voor zich niet konden verrichten, maar die met het oog op het algemeen belang of het belang van de branche of sector noodzakelijk werden geacht. Deze taken werden gefinancierd door, op basis van verordeningen, heffingen op te leggen aan alle ondernemingen in de betreffende sector. Schappen voerden ook taken in medebewind uit, die voortvloeiden uit overheidswet- en regelgeving en die ten goede kwamen aan de hele samenleving. Deze taken werden door de betreffende minister opgedragen aan een schap en gefinancierd door het departement en/of de Europese Unie (EU). Het merendeel van de medebewindstaken diende ter uitvoering van Europese regelgeving op het gebied van de landbouw, waaronder marktordeningsmaatregelen in het kader van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid van de EU. Maar het betrof ook taken op het gebied van plant- en diergezondheid, dierenwelzijn en voedselveiligheid en gezondheid. Schappen waren er in uiteenlopende branches en sectoren zoals onder meer de tuinbouw, de akkerbouw, de detailhandel en de horeca. Representatieve organisaties van ondernemers en werknemers in een bedrijfstak bepaalden zelf of zij een schap wilden laten instellen. Daarom hadden sommige sectoren van het bedrijfsleven wel een schap en andere niet.

Het stelsel van schappen werd ook wel de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie (hierna: PBO) genoemd. Voor de schappen vormde de Wet op de bedrijfsorganisatie (1950) (hierna: Wbo) de juridische basis. Vanaf de oprichting van het eerste schap in 1954, het inmiddels opgeheven Landbouwschap, zijn tot de jaren ’60 van de vorige eeuw uiteindelijk 56 schappen ontstaan. Dit aantal is in de loop der jaren teruggelopen naar 37. Met een hergroeperingsoperatie in 1997 is het aantal schappen vervolgens via opheffing en samenvoeging verder teruggebracht tot het uiteindelijke aantal van 17; 11 productschappen en 6 bedrijfschappen.

Een schap (in de Wbo: bedrijfslichaam) werd, volgens de laatstelijk daarvoor geldende bepalingen in de Wbo, ingesteld bij Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) op voordracht van de betrokken Minister(s). In eerdere versies van de Wbo heeft instelling ook plaatsgevonden bij wet respectievelijk bij verordening van de sociaaleconomische Raad (SER). De betrokken Minister(s) wonnen over het voornemen een schap in te stellen, eerst advies in van de SER. De SER hoorde, voordat hij advies uitbracht, de representatieve ondernemers- en werknemersorganisaties uit de betreffende marktsector. De leden van het bestuur van een schap werden benoemd door de representatieve ondernemers- en werknemersorganisaties.

De SER had wettelijk de taak om toezicht op de schappen uit te oefenen. De Bestuurskamer van de SER had onder meer taken op het terrein van de samenstelling en representativiteit van de besturen van de schappen. De Toezichtkamer van de SER hield onder meer toezicht op de verordeningen en besluiten, de financiën (heffingsverordeningen, begrotingen en jaarrekeningen) en de bevoegdheden (inclusief de principes van goed bestuur) van de schappen.

1.2. Politieke ontwikkelingen

Al jarenlang waren er in het parlement langlopende discussies over het bestaansrecht van de schappen. Destijds zijn door het Kabinet, mede gelet op de door de Tweede Kamer aangenomen motie Aptroot van 16 februari 2011, meerdere alternatieven tot omvorming respectievelijk voortzetting van de schappen onderzocht. Op 20 december 2011 werd door een meerderheid van de Tweede Kamer de motie van Aptroot aangenomen waarin het Kabinet werd opgeroepen om de schappen af te schaffen. In het regeerakkoord ‘Bruggen slaan’ van oktober 2012 werd vastgelegd dat de schappen zouden worden opgeheven. Hieraan is gevolg gegeven met het ontwerp van de Wet opheffing bedrijfslichamen (Wob), het daarop volgende parlementaire traject en de inwerkingtreding van de Wob per 1 januari 2015.

Als gevolg van het opheffen van de schappen is hoofdstuk 2 van de Wbo komen te vervallen. De publieke taken van de schappen, onder meer op het gebied van plant-, dier- en volksgezondheid, zijn met een deel van de betrokken medewerkers van de desbetreffende schappen overgegaan naar het (toenmalige) Ministerie van Economische Zaken (EZ) en naar het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS); in samenhang met deze overgang van taken is de daarop van toepassing zijnde regelgeving gewijzigd. De overige taken van de schappen die niet als publiek werden beschouwd, zijn beëindigd, dan wel in de vorm van private initiatieven voortgezet.

1.3. Wet opheffing bedrijfslichamen

Met de inwerkingtreding van de Wob per 1 januari 2015 zijn de zeventien schappen opgeheven. Conform de Wob, artikel XXXIX, derde lid, werd de Minister van EZ (thans: Economische Zaken en Klimaat; hierna de Minister) bevoegd alle rechtshandelingen te verrichten met het oog op de vereffening van het vermogen van een schap, waaronder het vervreemden van onroerende en roerende zaken en het voldoen en innen van vorderingen. Onder verantwoordelijkheid van de plaatsvervangend secretaris-generaal is de uitvoering van deze taak belegd bij de Vereffeningsorganisatie PBO (VOPBO). In artikel XL is bepaald dat de kosten van de vereffening van het vermogen van een schap ten laste komen van het vermogen van het desbetreffende schap.

In juli 2017 heeft de Minister schriftelijk gerapporteerd aan beide Kamers over de stand van de vereffening over de periode 2015–2016 (vergaderjaar 2016–2017, 33 910, nr. 27).

Op 1 januari 2019 is de Wob aangepast en werd de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (hierna: LNV) verantwoordelijk voor de laatste fase van de vereffening van de vermogens van de schappen.

Zodra de vereffening van het vermogen van een schap is afgerond, brengt de VOPBO daarover verslag uit aan de Minister van LNV in de vorm van een Ontwerp Rekening en verantwoording. Nadat de in de Wob vastgelegde hoor- en wederhoor procedure is doorlopen, stelt de Minister van LNV de Rekening en verantwoording van een schap vast en stuurt deze naar de Eerste en Tweede Kamer. Op grond van artikel XLVII, vierde lid, van de Wob draagt de Minister van LNV er zorg voor dat een batig saldo een bestemming krijgt die ten nutte komt van het deel van het bedrijfsleven dat betrokken was bij het desbetreffende schap. In geval van een nadelig saldo geeft de Minister van LNV op basis van artikel XLI, vierde lid, van de Wob aan hoe hier mee om te zullen gaan.

2. Het Productschap Akkerbouw

Op grond van de Wbo werd in 2008 het Productschap Akkerbouw (hierna: PA) ingesteld als samenvoeging van het Productschap Granen, Zaden en Peulvruchten (uit 1955) en de sectorale activiteiten met betrekking tot aardappelen, aardappelproducten, vlas, hennep, thee, koffie en cacao van het Hoofdproductschap Akkerbouw.

Net als de andere schappen kreeg PA tot taak om een algemeen belang dienende bedrijfsuitoefening te bevorderen bij de ondernemingen waarvoor het was ingesteld, maar ook het behartigen van het gemeenschappelijk belang van die ondernemingen en van de daarbij betrokken personen. Meer specifiek lagen de taken in activiteiten op het gebied van teelt en teeltvoorschriften, onderzoek en innovatie, bestrijding van plantziekten, voedselveiligheid, certificering, kwaliteitsbevordering, hygiënecodes, voorlichting en promotie, monitoring, etikettering en marktinformatie maar ook op het gebied van arbeid en arbeidsomstandigheden, maatschappelijk ondernemen en medebewind.

De uitvoering van de taken in medebewind door het Hoofdproductschap Akkerbouw werd inhoudelijk begeleid door medewerkers van PA, die voor dat doel deel uitmaakten van de Nederlandse delegatie voor het overleg bij de Europese Commissie (beheerscomité).

3. Verplichtingen jegens oud-werknemers

De medewerkers van de voormalige PBO hadden een arbeidsovereenkomst naar burgerlijk recht. Met de inwerkingtreding van de Wob per 1 januari 2015 zijn conform artikel XXXVII, vierde lid, de rechten en verplichtingen uit de arbeidsovereenkomsten van de voormalige medewerkers van de PBO ongewijzigd overgegaan op de Staat (lees: de Minister van EZK) als rechtsverhouding naar burgerlijk recht, dus niet naar ambtelijk recht. Op deze arbeidsovereenkomsten zijn de collectieve arbeidsovereenkomst (cao) voor de PBO van toepassing en de in het kader van de opheffing van de PBO afgesloten Sociale Plannen.

Voor de vier akkerbouw schappen – het Hoofdproductschap Akkerbouw (HPA) en de Productschappen Akkerbouw, Diervoeder en Wijn – was het HPA de werkorganisatie en alle medewerkers waren administratief in dienst bij HPA. Daarom worden de gegevens met betrekking tot de verloningen en de pensioenen van de oud-medewerkers van PA verantwoord in het vereffeningsverslag van HPA. De kosten van de verloningen ten behoeve van PA werden via een rekeningcourantverhouding bij PA in rekening gebracht.

4. Vorderingen van het schap

Op 1 januari 2015 heeft de VOPBO de rechten en plichten van PA overgenomen tot zowel het opleggen als het innen van (achterstallige) heffingen.

4.1. Opleggen van achterstallige heffingen

Voor PA zijn geen (achterstallige) heffingen opgelegd.

4.2. Innen van (achterstallige) vorderingen

De nog openstaande vorderingen uit hoofde van heffingen zijn in de periode 2015–2017 door actief in te vorderen grotendeels geïncasseerd en bij gebleken oninbaarheid afgeboekt. Voor meer informatie wordt verwezen naar Deel II, paragraaf 2.1. van dit verslag.

4.3. Overige vorderingen

Niet van toepassing

5. Vorderingen op het schap

Ter uitvoering van artikel XLV, eerste lid, van de Wob is de datum van de aanvang van de vereffening per 1 oktober 2015 bekend gemaakt in de Staatscourant nr. 31964 van 29 september 2015. Hierbij zijn degenen die een (nog niet bekende) vordering op een schap hadden, opgeroepen deze vordering binnen negen maanden (derhalve voor 1 juli 2016) schriftelijk in te dienen bij de VOPBO onder vermelding van de grondslag van de vordering.

Voor PA heeft bovengenoemde bekendmaking geen reacties opgeleverd.

6. Projectsubsidies

Subsidies werden toegekend onder het regiem van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) waarbij de besturen van de voormalige schappen voorwaarden stelden aan de begunstigden. In de regel werd de toekenning van het volledige subsidiebedrag over een aantal jaren verdeeld waarbij jaarlijks op basis van een aantal voorwaarden een voorschot van 80% opgevraagd kon worden. Dit gold ook voor de toegekende subsidies die nog enkele jaren na de opheffing van het schap doorliepen.

De VOPBO voerde uit wat in de beschikkingen tot subsidieverlening was vastgelegd en had geen bevoegdheid tot het toekennen van wijzigingen daarin. Periodiek (en bij de uiteindelijke vaststelling van een subsidie) werd nagegaan of de begunstigden aan de voorwaarden voldeden. Dit gebeurde op basis van jaarlijks over te leggen verantwoordingsinformatie, zoals inhoudelijke tussentijdse- en eindrapportages, kostenverantwoordingen, jaarrekeningen en, indien van toepassing, controleverklaringen. Ook diende tijdig gerapporteerd te worden als er zich gebeurtenissen voordeden die van negatieve invloed konden zijn op de naleving van de gestelde subsidievoorwaarden, zodat noodzakelijke maatregelen ter voorkoming of beperking van de gevolgen (vertraging, bijstellen van doelstellingen) tijdig getroffen konden worden. Bleek bij de vaststelling van een project dat niet alle gelden volledig besteed waren aan de gestelde doelen dan werden deze gelden in de vorm van vrijval weer toegevoegd aan het vermogen van het voormalig schap.

Op 1 januari 2015 had PA 55 projectsubsidies uitstaan. In de periode 2015–2017 zijn 54 projectsubsidies vastgesteld. Er was een vrijval van € 638.921. Voor een toelichting wordt verwezen naar Deel II, paragraaf A.5 van dit verslag.

In 2018 werd de laatste projectsubsidie ‘met een bijzonder karakter’ vastgesteld die hieronder wordt toegelicht.

Eind 2014 had PA een Overeenkomst van overdracht opgesteld met de Nederlandse Brood- en Banketbakkers Ondernemers Vereniging (NBOV) waarin bestemmingsreserves beschikbaar werden gesteld voor activiteiten ten behoeve van de sector. Een gedeelte van deze gelden werd met de Overeenkomst overdragen aan de NBOV. De rest van de gelden was eind 2014 overgedragen aan de VOPBO. Deze gelden waren beklemd voor borgstellingen die PA in het verleden was aangegaan voor leningen aan bakker ondernemers in het kader van het BakkersFinacieringsfonds. Deze gelden kwamen beschikbaar naar rato van de aflossing van de kredieten aan de Rabobank. Als een ondernemer niet meer aan zijn verplichtingen kon voldoen, was de bank – volgens de voorwaarden van de arrangementovereenkomst tussen PA en de bank – bevoegd de beklemde middelen in te roepen ter voldoening van de verplichtingen van de bakker. Aan het begin van elk nieuw kalender jaar verstrekte de VOPBO een opgave van het bedrag dat het jaar daarvoor was afgelost en wat in mindering was gebracht op de gelden van de beklemming. Dit afgeloste bedrag werd conform de Overeenkomst van eind 2014 tussen PA en de NBOV overgemaakt aan de NBOV.

In de periode 2015–2017 waren op één na alle beklemde middelen vrijgevallen. In overleg tussen de VOPBO, de Rabobank en de NBOV werd deze laatste borgstelling eind 2017 middels een zo genoemde borgtochtakte overgedragen aan de NBOV. Hierdoor kon het resterende bedrag dat in 2017 was vrijgevallen, aan de NBOV worden overgemaakt. Nadat in voorjaar 2018 de NBOV de vereiste verantwoordingsinformatie over de besteding van de gelden tot en met 2017 aan de VOPBO had overlegd, kon het dossier door de VOPBO gesloten worden. Voor een toelichting wordt verwezen naar Deel II, paragraaf 3 van dit verslag.

7. Overgedragen financiële middelen

Voor de opheffing van de schappen had een aantal besturen bij privaatrechtelijke overeenkomst financiële middelen overgedragen aan private partijen. In deze overeenkomsten waren verplichtingen gesteld aan de ontvangende partij.

Periodiek werd door de VOPBO nagegaan of de ontvangende partijen aan deze verplichtingen voldeden. Centraal daarbij stond de vraag of de overgedragen middelen waren besteed aan de overeengekomen doelstellingen: de uitvoering en financiering van activiteiten ten behoeve van de sector. Dit gebeurde op basis van verantwoordingsinformatie, zoals begrotingen, kostenverantwoordingen, jaarrekeningen en, zo nodig, controleverklaringen. Indien ontvangende partijen niet aan de bij overeenkomst gestelde verplichtingen voldeden, konden sancties worden opgelegd als deze in de overdrachtsovereenkomsten waren vastgelegd. Een mogelijke sanctie was het terugvorderen van (een deel van) de eerder overgedragen middelen. Als er zich gebeurtenissen voordeden die van negatieve invloed konden zijn op de naleving van de verplichtingen (zoals dreigende discontinuïteit, onderbesteding of liquiditeitsproblemen) dan diende de ontvangende partij zo snel mogelijk hierover informatie te verstrekken aan de VOPBO.

Op 1 januari 2015 had PA drie Overgedragen middelen die afgehandeld moesten worden.

In de periode 2015–2017 is één Overgedragen middel vastgesteld. Er was geen vrijval.

De laatste twee Overgedragen middelen lopen door tot in 2020.

8. Juridische claims

Met het Besluit mandaat, volmacht en machtiging Vereffeningsorganisatie PBO van 27 februari 2015 heeft de Minister mandaat, volmacht en machtiging verleend aan de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) voor het behandelen van bezwaar- en beroepschriften van de voormalige PBO. Dit betreft het nemen van beslissingen op bezwaarschriften, het instellen van (hoger) beroep en het behandelen van eventueel hieruit voortkomende verzoeken om informatie op basis van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob-verzoeken). Voor de behandeling van civiele zaken is mandaat en machtiging verleend aan de Directie Wetgeving en Juridische Zaken (WJZ) van EZ(K)/LNV, met daar waar opportuun inschakeling van de Landsadvocaat.

Op 1 januari 2015 had PA geen juridische procedures lopen die afgehandeld moesten worden.

In de periode 2015–2017 werd naar aanleiding van een subsidievaststelling één juridische procedure afgehandeld die hieronder wordt toegelicht.

In 2017 werd op verzoek van het Nederlands Bakkerij Centrum (NBC) een projectsubsidie vastgesteld waarbij een vrijval was van € 312.519. Dit bedrag werd via de baten toegevoegd aan de algemene reserve van PA. Het NBC verzocht de Minister dit batig saldo ter beschikking te stellen voor activiteiten die in het verlengde zouden liggen van de bestemming waarvoor de subsidie oorspronkelijk ter beschikking was gesteld door het bestuur van PA. Omdat de vereffenaar geen bevoegdheid heeft om beschikkingen tot subsidietoekenningen aan te vullen, wees de Minister dit verzoek af. Het NBC ging hiertegen in bezwaar. Begin 2018 heeft RVO.nl het bezwaar ongegrond verklaard en het bestreden besluit gehandhaafd. Het NBC is hiertegen niet in beroep gegaan.

9. Materiële vaste activa

Niet van toepassing.

10. Financiële vaste activa

Niet van toepassing.

11. Overige zaken in het kader van de vereffening

Ten tijde van de vereffening kwam één dossier aan de orde dat niet direct naar een reguliere vordering van PA was te herleiden. Dit dossier wordt hieronder kort beschreven.

Bij koninklijk besluit van 28 september 2000 is het Landbouwschap opgeheven. De SER werd aangesteld als vereffenaar van het vermogen en PA aangewezen als een van de vijf ‘Erfschappen’ van het resterend vermogen na vereffening. Dit waren de Productschappen Pluimvee en Eieren, Vee en Vlees, Tuinbouw, Zuivel en PA.

Een belangrijk onderdeel van de vereffening was het geschil inzake ‘Aujeszky’ tussen de vereffenaar enerzijds en vijf varkenshouders en de Nederlandse Vakbond Varkenshouders (NVV) anderzijds. De achtergrond van het geschil was dat ter bestrijding van de ziekte van Aujeszky bij varkens, deze bij verordening van het Landbouwschap ingeënt moesten worden. In deze verordening was tevens per inenting de door de varkenshouder te betalen prijs aan veeartsen bepaald. Volgens de vijf varkenshouders en de NVV was deze prijs te hoog. Hierin werden zij in juli 2009 door de rechter in het gelijk gesteld. In het arrest was ook een verklaring voor recht opgenomen ten aanzien van de varkenshouders die destijds lid waren van de NVV. In totaal werd ruim € 16 mln. uitgekeerd.

De SER en de NVV hadden in het verlengde hiervan een geschil over de ingangsdatum voor de te berekenen wettelijke rente, volgens de SER 2003 volgens de NVV 1993. In hoger beroep stelde het gerechtshof in Den Haag in maart 2016 de NVV in het gelijk. Na beraad ging de SER hiertegen niet meer in cassatie en keerde het bedrag aan wettelijke rente uit (€ 11,5 mln.). Het Landbouwschap, en in aansluiting daarop zijn vereffenaar hadden de te betalen bedragen in het kader van ‘Aujeszky’ voorzien. Toen dit geschil was afgehandeld, kon de vereffening van het vermogen van het Landbouwschap worden afgerond.

Het resterend vermogen van het Landbouwschap (€ 6.440.001) moest conform het koninklijk besluit terugvloeien naar de vermogens van de Erfschappen. Hiervoor was indertijd een verdeelsleutel bepaald. Voor PA betrof dit 13,93% van het resterend vermogen, te weten € 897.092. Na ontvangst in februari 2017 werd dit bedrag via de baten toegevoegd aan de algemene reserve van PA.

12. Archiefbescheiden

Alle archiefbescheiden die vanaf januari 2015 zijn overgedragen aan de VOPBO, zijn behandeld en geselecteerd overeenkomstig de Archiefwet 1995. Op 22 januari 2018 ontving de VOPBO de door de Algemeen Rijksarchivaris ondertekende verklaring van overbrenging als bedoeld in artikel 9, lid 3, van het Archiefbesluit 1995, van het archief van alle akkerbouw schappen, waaronder dat van PA, over de periode 1956–2014.

Op 15 september 2017 ontving de VOPBO de door de Rijksarchivaris van de provincie Flevoland ondertekende verklaring van overbrenging van het archief van de Stichting Flevoland uit de periode 1966–1991 naar de rijksarchiefbewaarplaats in de provincie Flevoland.

Op 13 oktober 2017 ontving de VOPBO de door de algemeen directeur van het Gelders Archief ondertekende verklaring van overneming van de archiefbescheiden van het Nederlands Graan Centrum uit de periode 1927–1995 ter verdere bewaring in de algemene archiefbewaarplaats.

De archiefbescheiden die niet in aanmerking kwamen voor overbrenging naar het Nationaal Archief maar wel nog een aantal jaren (wettelijk) bewaard moeten blijven, zijn opgeslagen bij de firma Oasis in Leidschendam. Door het tekenen van de ‘Overeenkomst bewaren en vernietigen’ van 30 november 2017 is toestemming verleend voor het vernietigen van de documenten per januari 2031 (einde wettelijke bewaartermijn voor de documenten van alle akkerbouw schappen). Na de vereffening wordt de Overeenkomst overgedragen aan het Ministerie van LNV.

De archiefbescheiden die na 1 januari 2015 zijn opgebouwd en nog een aantal jaren bewaard moeten blijven, worden na de vereffening eveneens opgeslagen bij de firma Oasis.

De archiefbescheiden van PA die aan de VOPBO waren overgedragen en voor digitale archivering in aanmerking kwamen, zijn – onder de naam PA – opgeslagen in een digitaal archief dat na de vereffening wordt overgedragen aan het Ministerie van LNV.

13. Bezwaren ingediend naar aanleiding van de terinzagelegging door de Minister

In overeenstemming met artikel XLVI, vierde lid, van de Wob is op 19 april 2019 in de Staatscourant nr. 23196 bekend gemaakt dat de Ontwerp Rekening en verantwoording van de vereffening van het vermogen van PA vanaf 1 mei 2019 gedurende 8 weken op het Ministerie van LNV ter inzage is gelegd en digitaal is op te vragen. In deze periode kan iedere schuldeiser bezwaren tegen dit ontwerp inbrengen bij de Minister van LNV.

13.1. Aantal ingediende bezwaren

Voor PA zijn geen bezwaren ingediend.

13.2. antal ingediende opmerkingen

Met betrekking tot de tekst in paragraaf 12. is één opmerking geplaatst.

14. Verwerking van de ingediende bezwaren in de Rekening en verantwoording

In overleg met betrokkene is de tekst aangepast.

15. Bestemming van het resterende vermogen

Na de vereffening van het vermogen van PA is overgebleven:

een batig saldo van € 1.409.684

De Minister draagt er zorg voor dat dit saldo een bestemming krijgt die ten nutte komt van het deel van het bedrijfsleven dat betrokken was bij PA.

Verslag van de vereffening van het vermogen van het Productschap Akkerbouw

Deel II, Financiële gegevens

Algemeen

Namens de Minister – aanvankelijk de Minister van EZ(K), later de Minister van LNV – heeft de Vereffeningsorganisatie PBO (VOPBO) de vereffening uitgevoerd. De opdracht was om op doelmatige en zorgvuldige wijze alle (mogelijke) verplichtingen met betrekking tot de vermogens van de schappen af te wikkelen. De veelal financiële werkzaamheden werden uitgevoerd door oud-medewerkers van de schappen die goed waren ingewerkt in de materie en in de historie. Alle werkzaamheden op personeel en facilitair gebied werden eveneens door oud-medewerkers uitgevoerd. Daarnaast was een oud medewerker van een van de schappen overgekomen voor de afwikkeling van de projectsubsidies en een oud-medewerker van de sociaaleconomische Raad (SER) voor de afwikkeling van de meer algemene dossiers. Specialistische werkzaamheden op juridisch, personeels- en (incidenteel) op financieel gebied werden in overleg met de VOPBO uitgevoerd door medewerkers van de daarvoor door de Minister gemandateerde directies van EZ(K)/LNV. Voor enkele juridisch zeer specialistische dossiers werd de Landsadvocaat ingehuurd. In bijlage I. is het stappenplan opgenomen waarlangs de vermogens van de schappen zijn vereffend.

Begin 2015 werden allereerst de afsluitende jaarrekeningen 2014 van de schappen opgesteld. Daarna kon een start gemaakt worden met de vereffeningswerkzaamheden. Begonnen werd met het opleggen van (achterstallige) heffingen en het actief innen van de vorderingen. De niet voorziene opbrengsten zijn als incidentele baten toegevoegd aan het vermogen van de desbetreffende schappen. Ook het afhandelen van de subsidieprojecten door de jaren heen heeft veel vrijval opgeleverd dat als incidentele baten weer is toegevoegd aan de vermogens van de schappen. In de vereffeningsverslagen van de desbetreffende schappen is dit zichtbaar gemaakt.

In 2014 hebben de besturen van de schappen overdrachtsdocumenten opgesteld en daarin aangegeven welke werkzaamheden na 1 januari 2015 nog uitgevoerd moesten worden. In de loop van de vereffening werd duidelijk dat een deel van de vereffeningswerkzaamheden niet was voorzien in deze documenten. Begin 2015 was niet duidelijk hoeveel projectsubsidies afgewikkeld moesten worden. In de loop van de vereffening bleken dit er ruim 550 te zijn; sommige vrij overzichtelijk om financieel vast te stellen maar andere zeer ingewikkeld. Een aantal juridische claims was (zeer) complex waardoor er veel tijd nodig was om ze af te handelen. Voor deze uitvoeringskosten waren geen voorzieningen getroffen. De uitvoering van de sociale plannen was extern belegd en loopt voor de meeste schappen nog jaren door. De kosten van deze werkzaamheden waren veelal niet meegenomen in de voorzieningen. In zijn algemeenheid had bijna geen enkel schap een voorziening getroffen voor de afwikkeling van de archiefbescheiden. Dit gold ook voor de kosten van de ICT-voorzieningen die nodig waren om de vereffeningswerkzaamheden goed uit te kunnen voeren. Alle kosten van de vereffening zijn conform artikel XL van de Wob ten laste gebracht van de vermogens van de schappen.

Bij de berekeningen voor het vaststellen van de voorzieningen waren de schappen uitgegaan van het worst case scenario (100% voorzien). Door enkele schappen werden de voorzieningen voor de sociale plannen in de loop van 2014 naar beneden bijgesteld.

Dit alles heeft er toe geleid dat er in de loop van de vereffening voor de meeste schappen meerdere keren extra dotaties gedaan moesten worden aan de voorzieningen voor de kosten van de vereffeningswerkzaamheden en/of voor de uitvoering van de sociale plannen.

Samenvattend heeft de vereffening van de vermogens van de schappen langer geduurd dan in 2014 was voorzien en waren de voorzieningen voor de vereffeningskosten te laag ingeschat. Ook waren de kosten van de werkzaamheden voor de uitvoering van de sociale plannen na de vereffening niet of nauwelijks in de voorzieningen opgenomen.

Op verzoek van de plaatsvervangend secretaris-generaal van het Ministerie van EZK heeft de Auditdienst Rijk (ADR) een opdracht tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden bij de VOPBO uitgevoerd. Deze opdracht was op basis van negen onderzoeksvragen gericht op de inrichting van de slotbalansen op 31 december 2017 en de onderbouwing van de daarin opgenomen vermogensposities. De opdracht is in maart 2019 afgerond.

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

Discontinuïteit

Met opheffing van de bedrijfslichamen op 1 januari 2015 is de continuïteitsveronderstelling komen te vervallen. De jaarrekening 2014 van PA is dan ook opgesteld uitgaande van liquidatie van het geheel der werkzaamheden van de organisatie. Ook ten aanzien van de financiële verantwoording over de vereffening van het vermogen van PA is dit van toepassing.

Waarderingsgrondslagen

De grondslagen van waardering zijn op liquidatiebasis en zijn als volgt:

  • vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid;

  • liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde;

  • schulden zijn gewaardeerd tegen de bedragen die noodzakelijk zijn om de desbetreffende posten contractueel af te wikkelen;

  • voorzieningen zijn gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat dit leidt tot een uitstroom van middelen en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is in te schatten en zijn gewaardeerd tegen nominale waarde tegen de beste schatting van de bedragen die nodig zijn om de verplichtingen af te wikkelen;

  • baten en lasten zijn verantwoord in het jaar waarop deze betrekking hebben.

Slotbalans op 31 december 2017 Productschap Akkerbouw

ACTIVA

31-12-2017

 

1-1-2015

 

 

           

1. Vaste activa

         

1.1 Materiele vaste activa

 

   

           

1.2 Financiële vaste activa

 

   

           

2. Vlottende activa

         
           

Vorderingen op korte termijn

         

2.1 Uit hoofde van heffingen

   

24.438

 

2.2 Overige vorderingen

   

 

2.3 Te verrekenen inzake subsidies

   

 

2.4 Lopende interest

27

   

 

2.5 Rekeningen courant

1.333.376

   

1.583.262

 

2.6 Overige overlopende activa

3.008

   

6.870

 

Totaal vlottende activa

 

1.336.411

   

1.614.570

           

3. Liquide middelen

         
           

Tegoeden bij banken

270.883

   

1.549.925

 

Totaal liquide middelen

 

270.883

   

1.549.925

           

TOTAAL ACTIVA

 

1.607.294

   

3.164.495

PASSIVA

31-12-2017

 

1-1-2015

 

 

           

4. Eigen vemogen

         

4.1 Algemene reserve

1.409.684

   

105.900

 

4.2 Bestemmingsreserve

   

 

Totaal eigen vermogen

 

1.409.684

   

105.900

           

5. Bestemmingsfondsen

 

   

           

6. Voorzieningen

         

6.1. Voorziening sociaal plan

   

 

6.2. Voorziening vereffeningskosten

   

 

6.3 Voorziening risico's afbouw schap

   

 

6.4 Voorziening WGA

   

 

6.5 Overige voorzieningen

   

 

Totaal voorzieningen

 

   

           

7. Vlottende passiva

         

7.1 Te betalen inzake subsidies

197.593

   

2.990.130

 

7.2 Diverse crediteuren en transitoria

17

   

68.465

 

Totaal vlottende passiva

 

197.610

   

3.058.595

           

TOTAAL PASSIVA

 

1.607.294

   

3.164.495

           

Toelichting op de Slotbalans op 31 december 2017

1. Vaste activa

1.1. Materiele vaste activa

Niet van toepassing.

1.2. Financiële vaste activa

Niet van toepassing.

2. Vlottende activa

2.1. Vorderingen uit hoofde van heffingen.

 

31-12-2017

 

31-12-2016

 

31-12-2015

 

1-1-2015

 

 

 

 

Openstaande vorderingen

 

3.097

 

4.887

 

32.526

Voorziening dubieuze debiteuren

 

–3.097

 

–4.187

 

–8.088

Balans

 

 

700

 

24.438

De VOPBO heeft een actief invorderingsbeleid gevoerd waardoor in 2017 de op 1 januari 2015 openstaande vorderingen zijn geïncasseerd. Dit heeft mede geleid tot een vrijval van de voorziening debiteuren van € 5.335. (zie A.1 van dit verslag).

2.2. Overige vorderingen

Niet van toepassing.

2.3. Te verrekenen inzake subsidies

Niet van toepassing.

2.4. Lopende interest

De lopende interest betreft de in de maand januari ontvangen interest over het voorgaande boekjaar.

2.5. Rekening courant

Het HPA fungeerde als centrale bankier voor de Productschappen Diervoeder, Akkerbouw en Wijn. Alle ontvangsten en betalingen ten behoeve van deze schappen werden in een onderlinge rekening courant verhouding vastgelegd. Op 31 december 2017 heeft PA een vordering op HPA. Deze vordering is het gevolg van het positieve resultaat bij PA.

2.6. Overlopende activa

De overlopende activa in 2015 betreft de te ontvangen rente op borgstellingen. Het bedrag op 31 december 2017 is in 2018 ontvangen.

3. Liquide middelen

 

31-12-2017

 

31-12-2016

 

31-12-2015

 

1-1-2015

 

 

 

 

Spaartegoeden

262.619

 

342.770

 

553.216

 

1.541.306

Rekening(en) courant

8.264

 

8.337

 

8.410

 

8.619

Balans

270.883

 

351.107

 

561.626

 

1.549.925

               

De liquide middelen werden bij de RABO bank aangehouden ten behoeve van borgstellingen voor het Bakkers Financieringsfonds. De laatste borgstelling is eind 2017 overgenomen door de Nederlandse Brood- en Banketbakkers Ondernemers Vereniging (NBOV). In 2018 zijn de laatste middelen overgedragen en zijn beide bankrekeningen opgeheven. Voor meer informatie wordt verwezen naar Deel I, paragraaf 6 van dit verslag.

4. Eigen vermogen

4.1. Algemene reserve

 

2017

 

2016

 

2015

 

 

 

Stand per 1-1

411.274

 

346.442

 

105.900

Exploitatie resultaat

998.410

 

64.832

 

240.542

Balans 31-12

1.409.684

 

411.274

 

346.442

           

Het exploitatieresultaat over de periode 2015–2017 ad € 1.303.784 is geheel ten gunste gekomen van de Algemene reserve.

4.2. Bestemmingsreserve

Niet van toepassing.

5. Bestemmingsfonds

Niet van toepassing.

6. Voorzieningen

6.1. Voorziening sociaal plan

Niet van toepassing. Voor een toelichting wordt verwezen naar Deel II, paragraaf B.8 van dit verslag.

6.2. Voorziening vereffeningskosten

Niet van toepassing. Voor een toelichting wordt verwezen naar Deel II, paragraaf B.9 van dit verslag.

6.3. Voorziening risico’s afbouw schap

Niet van toepassing.

6.4. Voorziening WGA

Niet van toepassing.

6.5. Overige voorzieningen

Niet van toepassing.

7. Vlottende passiva

7.1. Te betalen inzake subsidies

Op 1 januari 2015 waren er nog 56 subsidies door de VOPBO af te wikkelen. Op 31december 2017 was dit er nog 1.

7.4. Diverse crediteuren en transitoria

 

31-12-2017

 

31-12-2016

 

31-12-2015

 

1-1-2015

 

 

 

 

Crediteuren

 

 

 

156

Overige overlopende passiva

17

 

17

 

24.327

 

68.309

Balans

17

 

17

 

24.327

 

68.465

De op 1 januari openstaande crediteuren zijn in het begin van het volgende boekjaar betaald.

De overlopende passiva betreffen:

 

31-12-2017

 

31-12-2016

 

31-12-2015

 

1-1-2015

 

 

 

 

Nog te betalen facturen

 

 

 

43.982

Te betalen MinEZ

 

 

24.327

 

24.327

Te betalen bankkosten

17

 

17

 

 

Balans

17

 

17

 

24.327

 

68.309

De te betalen kosten aan het Ministerie van Economische Zaken betrof nog bij het schap aanwezige gelden voortvloeiend uit de overdracht van een tot 31 december 2013 door het schap uitgevoerde publieke taak in het kader van Teeltvoorschriften.

8. Niet uit de balans blijkende verplichtingen

Niet van toepassing.

Staat van Baten en Lasten over de periode 2015–2017.

     

1-1-2015 t/m 31-12-2017

     

 

A.

BATEN

       

1

Algemene Heffing

     

5.335

2

Bestemmingsheffing

     

3

Retributies

     

4

Rente

     

29.553

5

Niet bestede subsidies

     

638.921

6

Diensten aan derden

     

5.521

7

Vergoeding voor opgedragen taken

     

8

Afrekening vereffening Landbouwschap

     

897.092

9

Overige baten

     

2.451

 

Totaal baten

     

1.578.873

           

B.

LASTEN

       

1

Voorzitter/personeelskosten

 

   

2

Reis,-verblijf-en repres.kosten

 

   

3

Huisvestingskosten

 

   

4

Bureaukosten

 

293

   

5

Vergaderkosten

 

2.700

   

6

Subsidies ingekochte diensten tbv de sector

       
 

a) Subsidies

 

   
 

b) Ingekochte diensten

 

7.563

   

7

Ingekochte diensten tbv het schap

 

   

8

Dotatie VZ sociaal plan

 

132.600

   

9

Dotatie VZ Vereffeningskosten

 

118.216

   

10

Overige lasten

 

13.717

   
 

Totaal lasten

 

275.089

   
           
 

Exploitatie resultaat (A minus B)

 

1.303.784

   
           
 

Reserve 1-1-2015

 

105.900

   
 

Bestemmingsfonds 1-1-2015

 

   
 

Eigen Vermogen 1-1-2015

 

105.900

   
           
 

Reserve 31-12-2017

 

1.409.684

   
 

Bestemmingsfonds 31-12-2017

 

   
 

Eigen Vermogen 31-12-2017

 

1.409.684

   
           

Toelichting op de Staat van Baten en Lasten over de periode 2015–2017

A. Baten

A.1. Algemene heffing

De nagekomen baten betreffen de vrijval op de voorziening voor dubieuze debiteuren.

A.2. bestemmingsheffing

Niet van toepassing.

A.3. Retributies

Niet van toepassing.

A.4. Rente

Dit betreft de ontvangen rente over spaartegoeden, die HPA ten gunste van de drie Akkerbouw schappen heeft gebracht (€ 22.592) en ontvangen rente over de borgstellingen bij de RABO bank (€ 6.961).

A.5. Niet bestede subsidies

De vrijgevallen bedragen vanuit project subsidies hebben betrekking op 15 van de 54 vastgestelde projecten.

A.6. Diensten aan derden

Het Tuchtgerecht Akkerbouwproductschappen was ingesteld voor het Productschap Akkerbouw, het Productschap Wijn en het Productschap Diervoeder. Daarnaast maakten het Productschap Margarine, Vetten en Oliën en het Productschap Tuinbouw gebruik van het Tuchtgerecht Akkerbouwproductschappen. Medewerkers van het instituut waren als secretaris benoemd voor deze tuchtgerechten.

Met ingang van 1 januari 2015 is de Wet opheffing bedrijfslichamen in werking getreden en zijn de Productschappen opgeheven. Hiermee kwam ook het tuchtrecht te vervallen en zijn de Tuchtgerechten in 2016 opgeheven. De baten vloeien voort uit nog op 31 december 2014 lopende zaken.

A.7. Vergoeding opgedragen taken

Niet van toepassing.

A.8. Afrekening vereffening Landbouwschap

Dit bedrag is in 2017 ontvangen van de SER. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar Deel I, paragraaf 11 van dit verslag.

A.9. Overige baten

Dit betreft grotendeels (€ 2.305) het aandeel van het schap in de overgebleven reserves van het Pensioenfonds Productschappen (PfP) na afronding van alle verplichtingen van het fonds.

B. Lasten

B.1. Voorzitter/personeelskosten

Niet van toepassing.

B.2. Reis, -verblijf en representatiekosten

Niet van toepassing.

B.3. Huisvestingskosten

Niet van toepassing.

B.4. Bureaukosten

Dit bedrag betreft nagekomen lasten die niet waren gereserveerd in 2014.

B.5. Vergaderkosten

Dit betreft de voorzittersvergoeding van het Tuchtgerecht Akkerbouw schappen.

B.6.a. Subsidies ten behoeve van de sector

Niet van toepassing.

B.6.b. Ingekocht diensten ten behoeve van de sector

Dit betreft de financiële afwikkeling van het Tuchtgerecht van de Akkerbouw schappen. Zie A.6.

B7. Ingekochte diensten ten behoeve van het schap

Niet van toepassing.

B.8. Dotatie voorziening sociaal plan

De voorziening Sociaal Plan is in de administratie van HPA opgenomen maar de kosten worden, volgens een in 2014 vastgestelde verdeelsleutel, mede gedragen door de drie akkerbouw schappen PA, PDV, PWijn en het Ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) uit hoofde van in het verleden door medewerkers van het schap uitgevoerde medebewindtaken.

De voorziening sociaal plan is in 2017 herijkt. Dit heeft voor PA geleid tot een dotatie van € 132.600.

B.9. Dotatie voorziening vereffeningskosten

De voorziening vereffeningskosten is in de administratie van HPA opgenomen maar de kosten worden, op basis van door de VOPBO vastgestelde verdeelsleutels, mede gedragen door de drie akkerbouw schappen PA, PDV, PWijn.

Gebleken is dat de kosten van vereffening hoger uitvallen dan de oorspronkelijk getroffen voorziening. In 2015 heeft de vereffeningsorganisatie een nieuwe begroting opgesteld ten behoeve van de vereffeningskosten tot en met 31 december 2016, de op dat moment verwachte einddatum van de vereffeningsperiode. Voor HPA heeft dit in 2015 geleid tot een dotatie van € 60.306, waarvan € 24.122 ten laste kwam van PA. In 2017 is de voorziening vereffeningskosten opnieuw herijkt. Deze herijking omvat alle kosten van vereffening tot het einde van de looptijd van het sociaal plan. Voor HPA heeft dit geleid tot een extra dotatie van € 204.616, waarvan € 94.094 ten laste kwam van PA.

B.10. Overige lasten

De overige lasten zijn als volgt opgebouwd:

Nagekomen pensioenkosten

€ 12.339

Bankkosten

€ 327

Incassokosten

€ 1.039

Diverse overige lasten

€ 12

 

€ 13.717

Bijlage

Stappenplan waarlangs de vermogens van de schappen zijn vereffend

  • 1. Het opstellen van de jaarrekeningen 2014 van de afzonderlijke schappen, voorzien van controleverklaringen door onafhankelijk accountants, en de vaststelling van de jaarrekeningen 2014 door de Minister van Economische Zaken (thans EZK)

    (afgerond juli 2015).

  • 2. Het ter inzage leggen van de jaarrekeningen 2014 en de controleverklaringen van externe accountants door de Minister van EZK en het daarvan mededeling doen in de Staatscourant (afgerond juli 2015).

  • 3. Het opstellen van boedelbeschrijvingen op bedrijfslichaam terstond na de vaststelling van de jaarrekeningen 2014 door de Minister van EZK, het ter inzage leggen daarvan op het ministerie en het daarvan mededeling doen in de Staatscourant (afgerond juli 2015).

  • 4. Het bekendmaken van het tijdstip van de aanvang van vereffening met de oproep tot het indienen van vorderingen binnen een nader te bepalen termijn van minstens zes maanden na bekendmaking (de aanvang van de vereffening werd gesteld op 1 oktober 2015, vorderingen konden worden ingediend tot 1 juli 2016, nieuwe vorderingen werden niet gemeld).

  • 5. Het voldoen van bekende vorderingen (afgerond 31-12-2017).

  • 6. Het toezenden van een tussentijds verslag over het verloop van de vereffening van de vermogens van de bedrijfslichamen door de Minister van EZK naar beide Kamers der Staten-Generaal (toegezonden juli 2017).

  • 7. In het geval dat bekende vorderingen op het vermogen van een voormalig bedrijfslichaam zijn voldaan en geen toekomstige vorderingen meer bekend zijn, het beëindigen van de vereffening van het vermogen van het schap (31 december 2017).

  • 8. Ten behoeve van het beëindigen van de vereffening van het vermogen van een bedrijfslichaam, het opstellen van de ontwerp rekening en verantwoording en het ter inzage leggen van de rekening en verantwoording door de Minister Van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) (ter inzage legging in 2de kwartaal 2019, nieuwe vorderingen werden niet gemeld).

  • 9. Het vaststellen van de rekening en verantwoording inzake het vereffende vermogen van een bedrijfslichaam door de Minister van LNV (3de kwartaal 2019).

  • 10. Het toezenden van de door de Minister van LNV vastgestelde rekening en verantwoording inzake het vermogen van een bedrijfslichaam aan beide Kamers der Staten-Generaal (vanaf 4de kwartaal 2019).

Naar boven