Beschrijving
Deze richtlijn ziet op de meest voorkomende vormen van oplichting, zoals omschreven
in art 326, lid 1 Sr, waarbij een of meerdere slachtoffers bewogen wordt/worden tot de afgifte van geld
of goederen, danwel tot het verlenen van (een) dienst(en). Het gaat daarbij om oplichting
al dan niet via internet van burgers of bedrijven, niet van de overheid (verticale
fraude). Indien tevens valsheid in geschrift is gepleegd (zoals vaak bij verzekeringsfraude)
dient het zwaardere misdrijf van artikel 225 ev. Wetboek van strafrecht als uitgangspunt te worden genomen en niet de oplichting. Voor online handelsfraude
is een aparte tabel.
Basiscasus/delict
Oplichting van 1 tot 3 slachtoffers door een first offender, alleen gepleegd. (Voor
online handelsfraude met meer slachtoffers tabel hieronder gebruiken.)
| |
First offender
|
|
1x recidive¹
|
meermalen recidive¹
|
|
Bedrag of waarde goed /
dienst t/m 50 euro
|
GB € 300
|
5j
2j
|
GB € 450
Idem of TS 36 uur
|
GS 3 wkn ov
|
|
Vanaf 50 t/m 200 euro
|
GB € 500
|
5j
2j
|
GB € 750
Idem of TS 60 uur
|
GS 5 wkn ov
|
|
Vanaf 200 t/m 600 euro
|
GB € 800
|
5j
2j
|
GB € 1.200
Idem of TS 80 uur
|
GS 7 wkn ov
|
|
Vanaf 600 t/m 1.200 euro
|
TS 60 uur
|
5j
2j
|
TS 90 uur
Idem of GS 6 wkn
|
GS 2 mnd ov
|
|
Vanaf 1.200 t/m 5.000 euro
|
TS 80 uur
|
5j
2j
|
TS 120 uur
Idem of GS 2mnd
|
GS 11 wkn ov
|
|
Vanaf 5.000 t/m 10.000 euro
|
TS 100 uur + GS 2 mnd vw
|
5j
2j
|
TS 150 uur en GS 3 mnd vw
GS 10 wkn
|
GS 14 wkn ov
|
|
Vanaf 10.000 t/m 30.000 euro
|
TS 140 uur + GS 3 mnd vw
|
5j
2j
|
TS 210 uur en GS 4 mnd vw
GS 15 wkn
|
GS 4 mnd ov
|
|
Vanaf 30.000 t/m 100.000 euro
|
GS 3–6 mnd evt deels vw
|
5j
2j
|
GS 4–9 mnd evt. deels vw
Idem
|
GS 6–12 mnd ov
|
|
Bijzonderheden
Uitgangspunt is tevens dat de (totale) schade is/wordt vergoed
|
| |
|
Strafverzwarend onder andere:
Medeplegen
Stelselmatige oplichting
Mate van professionaliteit
Meerdere slachtoffers
Bewust uitgekozen slachtoffers
|
¹ Let op evt. taakstrafverbod (art. 22b Sr) en of er sprake is van een (zeer actieve) veelpleger of stelselmatige dader
Online handelsfraude i.d.z.v. artikel 326 en artikel 326e Sr
Deze tabel ziet op oplichting in het online handelsverkeer, zoals specifiek omschreven
in art 326e Sr en algemeen omschreven in art. 326 lid 1 Sr. Daarbij worden via een geautomatiseerd werk goederen verkocht of diensten tegen
betaling aangeboden, waarbij beoogd wordt om zonder (volledige) levering de betaling
te ontvangen. Online handelsfraude kenmerkt zich door een pluraliteit van feiten waarbij
beoogd wordt meerdere slachtoffers te maken.
In deze richtlijn is rekening gehouden met de witwascomponent die zich in dit soort
zaken veelal voordoet, te weten het incasseren op de eigen rekening / de rekening
van een katvanger en het vervolgens overboeken of opnemen van het geld. Daarnaast
is rekening gehouden met algemene recidive, omdat het delict zich kenmerkt door herhaald
strafwaardig gedrag.
Basiscasus / delict
Online handelsfraude, alleen gepleegd (al dan niet met algemene recidive).
| |
Schade € 0–500
|
€ 500-2.000
|
€ 2.000–5.000
|
€ 5.000–10.000
|
€ 10.000–25.000
|
€ 25.000–50.000
|
> € 50.000
|
|
1 t/m 3 slachtoffers
|
Zie tabel oplichting
|
Zie tabel oplichting
|
Zie tabel oplichting
|
Zie tabel oplichting
|
Zie tabel oplichting
|
Zie tabel oplichting
|
Zie tabel oplichting
|
|
4 t/m 10
|
TS 120-180 uur¹ of GS 2-3 mnd
|
TS 180-240 uur¹ of GS 3-4 mnd
|
GS 3–9 mnd
|
GS 9–15 mnd
|
GS 15–24 mnd
|
GS 24–36 mnd
|
Maatwerk
|
|
11 t/m 25
|
TS 180-240 uur¹ of GS 3-4 mnd
|
TS 240 uur¹ + vw GS of
GS 3–6 mnd
|
GS 6–12 mnd
|
GS 12–15 mnd
|
GS 15–24 mnd
|
GS 24–36 mnd
|
Maatwerk
|
|
26 t/m 50
|
GS 3–6 mnd
|
GS 6–9 mnd
|
GS 12–15 mnd
|
GS 15–18 mnd
|
GS 18–24 mnd
|
Maatwerk
|
Maatwerk
|
|
51 t/m 75
|
GS 6–9 mnd
|
GS 9–12 mnd
|
GS 15–18 mnd
|
GS 18–24 mnd
|
GS 24–36 mnd
|
Maatwerk
|
Maatwerk
|
|
> 75
|
GS 12–15 mnd
|
GS 15–18 mnd
|
GS 18–24 mnd
|
GS 24–36 mnd
|
Maatwerk
|
Maatwerk
|
Maatwerk
|
|
Bijzonderheden
Uitgangspunt is tevens dat de (totale) schade is/wordt vergoed
|
| |
|
Strafverzwarend onder andere:
Medeplegen
Mate van professionaliteit
Consequenties voor slachtoffers of derden
Periode
Specifieke recidive op het gebied van oplichting
|
¹ Let op evt. taakstrafverbod (art. 22b Sr) en of er sprake is van een (zeer actieve) veelpleger of stelselmatige dader
Legenda
Afkortingen
GB = Geldboete
TS = Taakstraf
GS = gevangenisstraf
vw = voorwaardelijk
ov = onvoorwaardelijk
5j = recidive binnen 5 jaar
2j = recidive binnen 2 jaar
Stelselmatige oplichting
Of er sprake is van incidentele of stelselmatige oplichting dient per feit te worden
beoordeeld.
Tegen verdachten die zich gedurende langere tijd hebben schuldig gemaakt aan oplichting
behoort een hogere straf te worden geëist dan tegen degene die eenmaal oplicht. Bij
stelselmatige oplichting kan het gaan om meerdere slachtoffers die gedurende een periode
zijn opgelicht, mits dit in één feit is tenlastegelegd. Het kan echter ook gaan om
één slachtoffer dat gedurende enkele maanden bewogen wordt tot afgifte van meerdere
bedragen.
Mate van professionaliteit
Indien sprake is van op professionele wijze oplichten van personen (bijvoorbeeld met
een glossy folder), dient dit strafverzwarend te worden beoordeeld. Hetzelfde geldt
als er sprake is van op professionele wijze online oplichten van personen. Als voorbeelden
hiervan kunnen worden genoemd het gebruik maken van een valse webwinkel of bedrijf,
het geautomatiseerd benaderen van mogelijke slachtoffers, het gebruikmaken van Payment
Service Providers (zoals iDeal), het gebruikmaken van katvangers of het telkens opnieuw
afsluiten van nieuwe bankrekeningen.
Bewust uitgekozen slachtoffers
Indien bij oplichting bewust kwetsbare slachtoffers worden uitgekozen dient dit –
hoewel niet gebaseerd op wettelijke bepalingen – bij de beoordeling van het feit als
strafverzwarend te worden beoordeeld. Te denken valt aan personen die de oplichting
verminderd kunnen doorzien, zoals (al dan niet verwarde) bejaarden of kinderen. Kwetsbaarder
kunnen ook zijn toeristen of buitenlandse werknemers, omdat ze onbekend zijn met de
gebruiken die hier heersen. Tenslotte kan gedacht worden aan personen met een klein
inkomen – mits bewust uitgekozen door de dader(s) –, bij wie de oplichting extra hard
aankomt.
Consequenties voor slachtoffers of derden
Indien bij online handelsfraude bijkomende of andersoortige schade dan financieel
nadeel optreedt bij slachtoffers of derden, dan dient dit strafverzwarend te worden
beoordeeld. Als voorbeelden hiervan kunnen worden genoemd het gebruik van de naam
/ identiteit van eerdere slachtoffers door de dader. Sommige oplichters gebruiken
valselijk de identiteitsbewijzen van anderen. De gevolgen voor deze personen kunnen
groot zijn. Zo kan hun naam genoemd worden op internetfora in verband met oplichting
of kunnen zij verdachte worden in een strafrechtelijk onderzoek. Een voorbeeld van
ander soortige schade dan financieel nadeel is een dader die zich bij de verkoop van
goederen of het aanbieden van diensten richt op kwetsbare personen (zoals bijvoorbeeld
minderjarigen).
Periode
Indien er sprake is van langer dan 12 maanden (stelselmatig) oplichten van personen,
dan dient dit strafverzwarend te worden beoordeeld. Er is dan namelijk kennelijk sprake
van het voorzien in het eigen levensonderhoud door middel van criminele activiteiten.
Specifiek recidive op het gebied van oplichting
Het genoemde delict kenmerkt zich door een steeds weer herhaald strafbaar handelen
door de verdachte. In die zin is er bij dit delict naar zijn aard sprake van recidive.
Strafverzwarend dient echter beoordeeld te worden, de specifieke recidive op het gebied
van oplichting / online handelsfraude.
Voor een toelichting op de andere onderstreepte begrippen zie de Aanwijzing kader voor strafvordering en OM-afdoeningen.
