In onderstaande lijst zijn de meest gangbare energiebesparende maatregelen opgenomen en wordt per maatregel aangegeven hoeveel punten behaald kunnen worden.
Voor een aantal maatregelen zijn hieronder specifieke technische eisen opgenomen. De onder technische eisen genoemde waarden dienen te worden behaald tenzij dat vanwege de monumentale waarden of vanuit bouwfysisch oogpunt niet mogelijk is. In dat geval worden ook punten toegekend als maatregelen worden genomen waarmee met inachtneming van de monumentale waarden en de mogelijkheden vanuit bouwfysisch oogpunt het maximaal haalbare wordt bereikt. In de Verklaring energiebesparing rijksmonument wordt verklaard dat
(in voorkomend geval) aan de specifieke technische eisen wordt voldaan. Als niet geheel aan de technische eisen kan worden voldaan, wordt toegelicht waarom dit het geval is. In dat geval wordt in de verklaring opgenomen welke maatregelen genomen worden om het maximaal haalbare te bereiken, alsook welke waarden met die maatregelen kunnen worden behaald.
2.
Raamluiken
Beschrijving: Raamluiken zijn van oudsher een efficiënte vorm voor vensterisolatie. Luiken verminderen niet alleen het warmteverlies door geleiding, maar ook door convectie en straling. In de zomer houden ze warmte buiten.
Technische eisen: –
Indieningsvereiste: Op tekening aangeven welke raamluiken worden hersteld of teruggebracht.
Aandachtspunten: Punten worden alleen toegekend voor het herstellen of terugbrengen van raamluiken aan of in monumenten die van oudsher al luiken hadden en op plaatsen waar zij vroeger ook zaten of nog steeds aanwezig zijn. Bij raamluiken aan de binnenzijde neemt de kans op condensatie op het glas toe.
3.
Schoorsteenballonen of schoorsteenkleppen
Beschrijving: Open schoorsteenkanalen maken veel uit in het energieverbruik van gebouwen. Niet-gebruikte schoorstenen kunnen worden afgesloten met een schoorsteenballon. Voor schoorstenen die nog gebruikt worden zijn schoorsteenkleppen of haardplaten een goede oplossing.
Technische eisen: –
Indieningsvereiste: Op tekening aangeven welke schoorstenen worden afgesloten en op welke wijze.
Aandachtspunten: Sluit historische schoorsteenkanalen nooit volledig af met een 'perfect' passende schoorsteenklep of -ballon. Dit hindert namelijk de noodzakelijke ventilatie van schoorstenen. Om dezelfde reden is het nuttig schoorstenen in de zomer open te laten. Dan voeren zij vochtige binnenlucht af, waardoor ook minder stroom nodig is voor ventilatie met mechanische systemen.
4.
Isolatie van leidingen en appendages
Beschrijving: Isolatie rond cv-leidingen in onverwarmde ruimten gaat tegen dat het water teveel afkoelt vóór het de radiatoren bereikt.
Technische eisen: Leidingen in onverwarmde ruimten worden volledig geïsoleerd met een minimaal 25 mm dik isolatiemateriaal.
Indieningsvereiste: –
Aandachtspunten: –
5.
Radiatorfolie
Beschrijving: Radiatorfolie reflecteert de stralingswarmte van de achterkant van de radiator grotendeels terug richting de radiator of zorgt ervoor dat de achterkant van de radiator minder stralingswarmte uitzendt.
Technische eisen: –
Indieningsvereiste: Op tekening aangeven welke radiatoren worden voorzien van folie.
Aandachtspunten: –
6.
Inregelen van verwarmingsinstallatie
Beschrijving: Toepassen van een weersafhankelijke regeling, waardoor de stooktemperatuur wordt aangepast aan de buitentemperatuur. Daarnaast waterzijdig inregelen.
Technische eisen: –
Indieningsvereiste: Omschrijving van de werkzaamheden die worden uitgevoerd.
Aandachtspunten: –
7.
Verwarmingsregeling
Beschrijving: Bewerkstelligen dat alleen ruimten verwarmd worden waar dat nodig is, door bijvoorbeeld het toepassen van zoneregeling, thermostatische radiatorkranen en/of op afstand bedienbare thermostaten.
Technische eisen: –
Indieningsvereiste: Beschrijving van het systeem dat wordt toegepast (zo mogelijk met vermelding van merk en type) en op tekening aangeven hoe de verwarmingsregeling wordt gerealiseerd.
Aandachtspunten: –
8.
Verlichtingsregeling
Beschrijving: Bewerkstelligen dat alleen ruimten verlicht worden waar dat nodig is, door bijvoorbeeld het toepassen van bewegingsmelders en centrale aan- en uitschakelaars.
Technische eisen: –
Indieningsvereiste: Op tekening aangeven hoe de verlichtingsregeling wordt gerealiseerd.
Aandachtspunten: –
9.
Vensterisolatie
Beschrijving: Isolatie door glasfolie, achterzetbeglazing of vervanging door monumentenglas of dubbelglas.
Technische eisen: warmtedoorgangscoëfficiënt (U-waarde) kleiner of gelijk aan 3,1 W/m²K
Indieningsvereiste: Op tekening aangeven welke vensters worden geïsoleerd en met welk type glas/materiaal.
Aandachtspunten: Vensterisolatie door middel van glasfolie of achterzetbeglazing heeft de voorkeur, boven het vervangen van bestaand glas door monumentenglas of dubbelglas. Ook met glasfolie kan de gevraagde prestatie (maximale U-waarde van 3,1 W/m²K) worden behaald.
10.
Dak- of kapisolatie
Beschrijving: Isolatie van een hellend dak, vlak dak of de zoldervloer daaronder indien de zolder een onverwarmde ruimte is.
Indieningsvereiste: Op tekening aangeven welke daken, kappen of zoldervloeren worden geïsoleerd en met welk materiaal.
Technische eisen: een warmteweerstand (R-waarde) van minimaal 1,3 m²K/W
Aandachtspunten: –
11.
Gevelisolatie
Beschrijving: Isolatie van een massieve muur of spouwmuur
Technische eisen: een warmteweerstand (R-waarde) van minimaal 1,1 m²K/W.
Indieningsvereiste: Op tekening aangeven welke gevels worden geïsoleerd en met welk materiaal. Ook detailtekening van de aansluiting op venster, vloeren, binnenmuren, etc.
Aandachtspunten: Isolatie met een bij de situatie passend materiaal en opbouw.
12.
Vloerisolatie/bodemisolatie
Beschrijving: Het aanbrengen van hoogwaardig isolatiemateriaal op de bodem van de kruipruimte op onder, tussen of op de begane grondvloer.
Technische eisen: Bij vloerisolatie een warmteweerstand (R-waarde) van minimaal 1,3 m²K/W. Bij bodemisolatie een warmteweerstand (R-waarde) van minimaal 3,5 m2K/W.
Indieningsvereiste: Op tekening aangeven waar de bodem en/of welke vloeren worden geïsoleerd en met welk materiaal.
Aandachtspunten: Bij bodemisolatie is over het algemeen sprake van een al dan niet geventileerde luchtlaag tussen de isolatie en de begane grondvloer. Hierdoor gaat een deel van de isolatiewaarde verloren, hetgeen tot gevolg heeft dat de isolatielaag beduidend dikker dient te zijn dan bijvoorbeeld isolatie direct onder de vloer. Controleer daarom altijd of van het product een kwaliteitsverklaring beschikbaar is en of in die specifieke toepassing, de vereiste
warmteweerstand van 3,5 m2K/W wordt gerealiseerd. De kruipruimte dient ook diep genoeg te zijn om er te mogen/kunnen werken.
13.
HRe- of Hybride ketel
Beschrijving: Een HRe-ketel of micro-warmtekrachtkoppeling is een installatie waarbij de productie van warmte en elektriciteit vanuit eenzelfde energiebron gelijktijdig plaats vindt.
Een hybride warmtepomp is een moderne, gasgestookte HR-ketel in combinatie met een warmtepomp.
Technische eisen: Bij een HRe-ketel bedraagt het geproduceerd elektrisch vermogen minimaal 0,8 kWe en maximaal 5 kWe. Verder heeft de installatie een thermisch vermogen van ten minste 100% en een elektrisch rendement van ten minste 15%.
Indieningsvereiste: Informatie over te installeren vermogen en rendement van de installatie. Ook dient de opstelplaats op tekening te worden aangegeven.
Aandachtspunten: –
14.
Biomassa gestookte installatie
Beschrijving: Een biomassaketel die bestemd is voor ruimteverwarming en/of de warmtapwatervoorziening van het monument.
Technische eisen: –
Indieningsvereiste: Informatie over te installeren vermogen en rendement van de installatie dient te worden aangeleverd. Ook moet inzichtelijk worden gemaakt hoe de biomassa (pellets, houtsnippers), wordt aangevoerd. Bij houtsnippers moet ook de bunker op tekening worden aangegeven in verband met de archeologie. Ook dient de opstelplaats op tekening te worden aangegeven.
Aandachtspunten: –
15.
Warmtepomp
Beschrijving: Een warmtepomp die is bestemd als hoofd- of basisruimteverwarming van een monument en/of warm tapwater voor een monument en die niet primair gericht is op actieve koeling, waarbij warmte wordt onttrokken aan de bodem, het grondwater, het oppervlaktewater, de buitenlucht of ventilatieafvoerlucht. De bron bepaalt voor een belangrijk deel het rendement.
Technische eisen: –
Indieningsvereiste: Informatie over te installeren vermogen en rendement van de installatie dient te worden aangeleverd. Ook dient de opstelplaats op tekening te worden aangegeven.
Aandachtspunten: –
16.
Warmtekrachtkoppeling
Beschrijving: Installatie waarbij bij de opwekking van elektriciteit de warmte ook wordt benut voor het verwarmen van gebouwen.
Technische eisen: Een elektrisch rendement van minimaal 40%.
Indieningsvereiste: Informatie over te installeren vermogen en rendement van de installatie dient te worden aangeleverd. Ook dient de opstelplaats op tekening te worden aangegeven.
Aandachtspunten: Energiebesparing met warmtekrachtkoppeling (WKK) is alleen interessant als zowel de warmte als de elektriciteit wordt gebruikt.
17.
Warmte-koudeopslag
Beschrijving: Warmte-koude opslag is een seizoensbuffer waarin warmte en koude in een ondergrondse zandlaag wordt opgeslagen.
Technische eisen: –
Indieningsvereiste: In verband met de archeologie op tekening de locatie van de bronnen aangeven. Ook dient de opstelplaats op tekening te worden aangegeven.
Aandachtspunten: –
18.
Zonnepanelen en overige systemen op basis van zonne-energie
Beschrijving:
− Zon-PV-systeem, bestaande uit één of meerdere zonnepanelen met fotovoltaïsche zonnecellen en de daarbij behorende spanningsomvormer(s)
− Zonneboiler, bestaande uit één of meer zonnecollectoren in combinatie met één of meer warmteopslagvaten.
− PVT-collectoren, collectoren die zowel warmte als stroom opwekken.
Technische eisen: Bij een zon-PV-systeem dient de opbrengst minimaal 135 Wattpiek per m2 paneel te zijn.
Indieningsvereiste: Opgave van het totale te installeren vermogen en op tekening de plaatsing aangeven.
Aandachtspunten: Het systeem mag niet ten koste gaan van de historische materialen en constructies, het karakter van het monument en het aanzicht van het monument en de omgeving.
19.
Aansluiting op warmtenet
Beschrijving: Aansluiting op een warmtenet.
Technische eisen: –
Indieningsvereiste: Korte beschrijving van het warmtenet waarop het monument wordt aangesloten (o.a. warmtebron en het aantal panden dat wordt aangesloten).
Aandachtspunten: –
20.
Lagetemperatuurverwarming (LTV)
Beschrijving: Verwarmen van radiatoren, vloer- of wandverwarming met water dat een aanvoertemperatuur heeft van maximaal 55 graden Celsius.
Technische eisen: –
Indieningsvereiste: Informatie waaruit blijkt welke ruimten in het monument LTV verwarmd zullen worden.
Aandachtspunten: Voor het mogelijk maken van LTV is het nodig om na-te isoleren en/of de warmteafgifte elementen te vergroten of er meer te plaatsen.
21.
WTW
Beschrijving: Warmteterugwinning uit ventilatielucht of uit douchewater.
Technische eisen: Bij warmteterugwinning uit ventilatielucht dient de installatie een rendement te halen van minimaal 90%.
Indieningsvereiste: Informatie over te installeren capaciteit en rendement van de installatie dient te worden aangeleverd. Daarnaast plaatsing van de installatie op tekening aangeven.
Aandachtspunten: –
22.
Vraaggestuurde mechanische ventilatie
Beschrijving: De mate van ventilatie wordt per ruimte afgestemd op de ventilatiebehoefte, gemeten door CO2-sensoren (en eventueel luchtvochtigheidssensoren).
Technische eisen: –
Indieningsvereiste: Informatie waaruit blijkt in welke ruimten vraaggestuurde ventilatie wordt toegepast en het aantal zones hierin.
Aandachtspunten: –
23.
Waterbesparende maatregelen
Beschrijving: Voorbeelden van waterbesparende maatregelen zijn het toepassen van waterbesparende kranen en sanitair, druk- en debietbegrenzers, (her)gebruik van drinkwater, hemelwater of grijs water.
Technische eisen: Er dient een waterbesparing van minimaal 20% op het totaalverbruik gerealiseerd te worden.
Indieningsvereiste: Overzicht van maatregelen en onderbouwing hoe deze maatregelen leiden tot het realiseren van 20% waterbesparing op het totaalverbruik.
Aandachtspunten: –