Hulpmiddelen kandidaten met een beperking 2014
[Regeling vervallen per 29-04-2023]
2. Toegestane hulpmiddelen 2014
[Regeling vervallen per 29-04-2023]
Ten behoeve van de toegankelijkheid van de school- en centrale examens voor leerlingen
met een beperking kan de directeur op grond van artikel 55 van het Eindexamenbesluit aanvullende maatregelen treffen, die passen binnen de kaders van de examinering.
Ten behoeve van de centrale examinering biedt het College voor Examens aangepaste
examens aan met dezelfde exameneisen, die het mogelijk maken de exameneisen te toetsen
bij kandidaten met een beperking. In deze bijlage wordt het aanbod van aangepaste
examens beschreven met de daarbij behorende afnameregels. Deze vallen onder, en binnen
het kader van, de algemene regels in artikel 55 van het Eindexamenbesluit. De algemene
regels zoals verwoord in dit artikel van het Eindexamenbesluit (onder andere omtrent tijdverlenging, melding aan de inspectie en aanwezigheid van
een deskundigenverklaring) zijn ook van toepassing bij het gebruik van door het College
voor Examens geleverde aangepaste examens.
Kandidaten met een visuele beperking
[Regeling vervallen per 29-04-2023]
De centrale examens en de rekentoets worden door CvE op bestelling geleverd in een
format dat zich leent voor de hulpmiddelen die door kandidaten met een visuele beperking
worden gebruikt. Afhankelijk van de wens van de school en de gebruiker en van de vorm
van het centrale examen kan worden geleverd:
-
a. een centraal examen in brailledruk
-
b. een centraal examen geschikt voor de brailleleesregel op de computer
-
c. een centraal examen geschikt voor verklanking middels spraaksynthese
-
d. het examen als ingesproken tekst op Daisy-CD
-
e. een voor kandidaten met een visuele beperking geschikt gemaakt digitaal examen (o.a.
met ingesproken tekst of spraaksynthese, geschikt voor brailleleesregel en met een
voor de kandidaat met een visuele beperking bruikbare bediening.
Daarbij wordt het examen ook verder inhoudelijk geschikt gemaakt voor de kandidaat
met een visuele beperking, door vervanging van afbeeldingen door omschrijvingen etcetera.
Het aangepaste examen gaat vergezeld van een aangepast beoordelingsvoorschrift.
De directeur meldt in het kader van de bestelling van examens (voor 1 november voorafgaand
aan het centraal examen) bij DUO via een speciaal bestelformulier de noodzaak van
levering van een aangepast examen. CvE neemt met de school na ontvangst van de bestelling
contact op voor het noodzakelijke maatwerk. Indien noodzakelijk kan bijvoorbeeld ook
een grotere letter of een examen met een andere achtergrondkleur worden geleverd.
Als de noodzakelijke aanpassingen zouden moeten leiden tot een volledig aangepast
examen, levert CvE een gecommitteerde die samen met de examinator van de kandidaat
een vervangend mondeling afneemt. Dat zal in ieder geval gebeuren bij examinering
van kunst (algemeen) op havo en vwo.
Kandidaten met een auditieve beperking
[Regeling vervallen per 29-04-2023]
Voor kandidaten met een auditieve beperking levert het College voor Examens een aangepast
centraal examen als bij het centraal examen geluid wordt gebruikt, dus bij (sommige)
digitale centrale examens. Middels een speciaal formulier meldt de directeur aan DUO
in het kader van de bestelling van centrale examens voor 1 november voorafgaand aan
de afname van het centraal examen middels een speciaal formulier de noodzaak van een
voor de kandidaat met een auditieve beperking aangepast examen. Als de aanpassing
noopt tot een volledige herziening van het examen, stelt het College voor Examens
een gecommitteerde ter beschikking. De examinator en gecommitteerde passen in overleg
het examen aan zo dat het geschikt is voor de kandidaat.
toelichting: dit blijkt noodzakelijk bij kunst (algemeen) op havo en vwo. Bij de digitale
examens algemene vakken BB en KB wordt een aangepast examen geleverd. De rekentoets
(vmbo, havo en vwo) bevat geen geluid en behoeft geen aanpassing.
Kandidaten met dyslexie
[Regeling vervallen per 29-04-2023]
Voor kandidaten met dyslexie levert het College voor Examens het volgende:
Voor digitale examens (en de digitale rekentoets) een dyslexievariant waarin kunstmatige spraak of ingesproken tekst is toegevoegd.
Voor papieren examens, naar keuze van de directeur:
-
– een bestand op CD-ROM (Daisy-CD) met de gesproken tekst van het examen (natuurlijke
stem of spraaksynthese), te gebruiken naast een papieren examen in een Daisyspeler
of op de computer
-
– een examenbestand in pdf geschikt voor spraaksynthese (tekst naar spraak via de computer);
daarbij kan de kandidaat de tekst lezen op het scherm van een computer en tegelijkertijd
desgewenst in spraak omzetten.
Als Daisy en spraaksynthese-pdf geleverd kunnen worden, bepaalt de directeur welke
vorm voor de kandidaat geschikt is. Als de geschikte vorm in een tijdvak niet leverbaar
is, moet worden voorzien in een voorlezer (individuele voorleeshulp).
NB Aanvullende informatie als hulpmiddel (bijvoorbeeld spellings- of grammaticakaarten)
is niet toegestaan; evenmin is een digitaal woordenboek toegestaan. De letters van
de papieren en digitale examens zijn van voldoende grootte voor leerlingen met een
leesbeperking. Verder vergroten is niet toegestaan. Als dat - bijvoorbeeld vanwege
een visuele beperking naast de leesbeperking - wel nodig is, geeft de directeur dat
aan op het speciale bestelformulier bij de 1-novemberbestelling. Het vooraf openen
van enveloppen met examens of bestanden ten behoeve van vergroting of spraak is niet
toegestaan.
Kandidaten met kleurenblindheid
[Regeling vervallen per 29-04-2023]
Voor kandidaten met kleurenblindheid worden geen aangepaste examens geleverd.
NB De meeste papieren examens zijn in zwart-wit gedrukt. Voor kleurenblinde kandidaten
kan bij aardrijkskunde havo/vwo (atlas) een opzoekhulp worden ingezet die op verzoek
van de kandidaat de kleur van een door de kandidaat aangewezen vlakdeel benoemt (eventueel
conform de legenda bij de kaart), of een door de kandidaat aangewezen kleur (eventueel
in de legenda) aanwijst op de kaart. Deze oplossing is ook bruikbaar bij beeldende
vakken of kunst.
Kleurgebruik kan een zeer beperkte rol spelen bij de informatieboeken voor de natuurwetenschappelijke
vakken (nask1 en nask2 vmbo, natuurkunde, scheikunde en biologie havo en vwo). Ook
daar kan de kandidaat een toezichthouder om toelichting vragen. Gezien het beperkte
kleurgebruik hoeft deze daarvoor niet permanent ter beschikking te staan van de kandidaat.
Bij digitale examens wordt het kleurgebruik geoptimaliseerd voor gangbare vormen van
kleurenblindheid. Wanneer desondanks een onderdeel van een examen niet leesbaar is,
kan de opzoekhulp worden ingezet.
Kandidaten met dyscalculie
[Regeling vervallen per 29-04-2023]
Voor kandidaten met dyscalculie worden geen aangepaste centrale examens geleverd.
Aanvullende hulpmiddelen als reken- en formulekaarten zijn niet toegestaan; de rekenmachine
is toegestaan waar deze aan alle kandidaten is toegestaan
Kandidaten met een zware lichamelijke beperking
[Regeling vervallen per 29-04-2023]
Een zware lichamelijke beperking kan ertoe leiden dat de gangbare vorm van het examen
niet bruikbaar is. De directeur neemt contact op met CvE om tot een aangepaste afname
te komen.
Overige beperkingen
[Regeling vervallen per 29-04-2023]
Indien de directeur van oordeel is dat de kandidaat redelijkerwijze aan de exameneisen
kan voldoen maar de wijze van examineren de toegankelijkheid hindert en het aanbod
van aangepaste examens daarin niet voorziet, neemt hij contact op met CvE.
Toelichting
[Regeling vervallen per 29-04-2023]
Woordenboeken
[Regeling vervallen per 29-04-2023]
Bij alle schriftelijke en digitale examens (niet bij cspe’s, cpe’s en minitoetsen
die deel uitmaken van een cspe) is een papieren woordenboek toegestaan voor alle leerlingen
dus ook voor leerlingen met een beperking. Een digitaal woordenboek is niet toegestaan.
Als vanwege een beperking een papieren woordenboek niet bruikbaar is, kan de directeur
een toezichthouder als opzoekhulp inzetten. Indien dit niet adquaat geacht wordt,
neemt hij contact op met de inspectie.
Spraaksoftware; gebruik van computers
[Regeling vervallen per 29-04-2023]
Bij papieren examens kan, bij dyslexie of visuele beperking, de directeur de kandidaat
spraaksynthese (tekst naar computerspraak) laten gebruiken. De keuze van de spraaksynthesesoftware
is aan de school. De directeur vergewist zich er aan de hand van voorbeelden of oude
examens van dat de software kan omgaan met het format waarin de examens worden geleverd.
Eerder openen van de envelop met het digitale bestand van het examen is niet toegestaan.
Bij digitale examens wordt op bestelling een variant voor dyslectische of slechtziende
kandidaten geleverd waarin spraak is opgenomen.
Daisy-CD-ROMS met gesproken tekst kunnen worden afgespeeld op een computer met eenvoudige
(gratis) software, of op een speciale daisyspeler. Ook de enveloppe met de Daisy mag
niet vooraf worden opengemaakt.
Bij gebruik van een computer voor spraak en/of als schrijfgerei (dat laatste mag voor
alle kandidaten) ziet de directeur erop toe dat de kandidaat geen toegang heeft tot
o.a. digitale woordenboeken, internet en e-mail. Met de leveranciers van spraaksyntheseprogramma’s
wordt door CvE nagegaan of er mogelijkheden zijn om het toezicht hierop door de school
te vereenvoudigen.
