Bijlage : Wat is bekend en wat zijn witte vlekken?
[Regeling vervallen per 02-08-2011]
Relevantie van het thema ‘gezondheidsbeleving’
[Regeling vervallen per 02-08-2011]
Bij de claimbeoordeling voor de WIA wordt op geobjectiveerde wijze vastgesteld welke
beperkingen mensen hebben in de mogelijkheden voor het verrichten van werk. Het kan
daarbij gaan om lichamelijke beperkingen, om psychische beperkingen en/of om beperkingen
in het aantal uren of de tijdstippen waarop men kan werken. Als blijkt dat er nog
functies bestaan, waarin de geconstateerde functionele beperkingen geen probleem vormen,
en waarmee men nog minimaal 65% van het oude inkomen kan verwerven, krijgt men geen
of geen volledige arbeidsongeschiktheidsuitkering. Tenzij het werk al is aangepast
bij de werkgever waar men ziek werd, moet men op zoek naar een nieuwe functie bij
de oude of nieuwe werkgever. Dit lukt niet iedereen. Soms omdat men geen geschikt
werk kan vinden (een vraag-aanbod probleem), maar soms ook omdat men zelf vindt of
voelt dat de gezondheid het niet toelaat om te werken. Dit laatste betekent niet per
definitie dat men geen enkel type werk denkt te kunnen, maar kan ook betekenen dat
men bang is dat het werk de klachten verergert of dat men er (te) veel voor over moet
hebben (bijvoorbeeld opleiding nodig, lange reistijd, geen energie meer voor andere
zaken)
Uit enquêteonderzoek blijkt steeds weer dat er een groep mensen is die ‘op papier’
in staat is te werken, maar dit zelf niet zo ervaart. Deze mensen vinden we niet alleen
bij de groep die een claimbeoordeling WIA (of WAO/WAZ) heeft doorlopen, maar ook binnen de WW. Daar gaat het dan deels om mensen van wie een WIA of WAO-claimaanvraag is afgewezen
of van wie de arbeidsongeschiktheidsuitkering is verlaagd of beëindigd na herbeoordeling.
Ook binnen de WWB geeft steeds een deel aan dat men om gezondheidsredenen niet kan werken. Re-integratie
van mensen met ervaren gezondheidsbelemmeringen is daarmee niet alleen een probleem
binnen de arbeidsongeschiktheidsregelingen, maar ook binnen de WW en WWB. Verder is
ook vanuit het gezondheidsonderzoek bekend dat, gegeven een bepaalde aandoening met
een bepaalde ernst, de ene persoon zich hier veel ‘gehandicapter’ door voelt in het
dagelijkse leven dan de andere persoon.
Van belang is te weten hoe het komt dat sommige mensen, ondanks vastgestelde mogelijkheden
om te werken, zelf menen dat ze niet in staat zijn om te werken. Deze kennis in van
belang, met het oog op in te zetten interventies ten behoeve van werkhervatting voor
de doelgroep mensen met ervaren gezondheidsbelemmeringen.
Literatuurstudie als basis voor onderzoeksthema
[Regeling vervallen per 02-08-2011]
Voordat we starten met een subsidieprogramma dat inzicht moet geven in de achtergrond
van een slechte gezondheidsbeleving, en interventies voor werkhervatting voor de doelgroep
mensen met ervaren gezondheidsbelemmeringen, willen we de stand opmaken van de huidige
kennis. Op basis daarvan kan gericht verder onderzoek gedaan worden naar de lacunes
in kennis, en kunnen aanwijzingen voor mogelijke verklaringsrichtingen en effectieve
interventies verder verkend worden.
We vragen daarom om een subsidieaanvraag in te dienen voor een literatuurstudie die
de stand van kennis rond gezondheidsbeleving en interventies weergeeft.
Inhoud van de literatuurstudie
[Regeling vervallen per 02-08-2011]
We stellen voor om literatuurstudie te richten op de mogelijke oorzaken van een slechte
gezondheidsbeleving en op interventiemogelijkheden. Onder een slechte gezondheidbeleving
verstaan we:
-
• een discrepantie tussen de objectief vastgestelde mogelijkheden en de beleving van
de betreffende persoon (waarbij het gaat om ‘onderschatting’, niet om ‘overschatting’
van de eigen mogelijkheden) en/of;
-
• het zich – in vergelijking met andere personen met dezelfde aandoening – relatief
beperkt voelen in participeren (weinig kunnen ondernemen, veel last/pijn ervaren).
De literatuurstudie moet de stand van kennis op dit moment weergeven, op de volgende
thema’s.
-
1. kennis over oorzaken van een negatieve gezondheidsbeleving en de relatieve impact
van verschillende oorzaken.
-
2. handzame en valide methoden om de gezondheidsbeleving te meten.
-
3. de beïnvloedbaarheid van de gezondheidsbeleving, in relatie tot de belangrijkste oorzaken.
-
4. interventies gericht op verbetering van de gezondheidsbeleving in het algemeen, al
dan niet met verbetering van de sociale/maatschappelijke participatie als achtergrond.
-
5. interventies gericht op verbetering van de gezondheidsbeleving met als directe of
indirecte einddoel werkhervatting.
-
6. Interventies gericht op werkhervatting van de doelgroep werkzoekenden met een slechte
gezondheidsbeleving.
Bij mogelijke oorzaken denken we onder andere aan psycho-sociale factoren, persoonlijkheidsfactoren,
life-events, aard en ernst van de aandoening, sociaal demografische kenmerken. Ook
denken we aan omgevingsfactoren, bijvoorbeeld de invloed van de curatieve sector en
de sociale omgeving op de gezondheidsbeleving
Afbakening van/randvoorwaarden bij de literatuurstudie
[Regeling vervallen per 02-08-2011]
-
– De studies betreffen mensen die in principe geacht worden te kunnen werken: geen kinderen,
geen 65-plussers en geen mensen zonder benutbare mogelijkheden voor het verrichten
van arbeid.
-
– Zowel Nederlandse als buitenlandse studies (Europa, Noord-Amerika, Australië), voor
zover Engelstalig gepubliceerd of voorzien van Engelstalig abstract.
-
– Zowel studies en interventies waar een link is gelegd met ‘werken’ als onderzoeken
waar andere indicatoren van sociale participatie zijn onderzocht.
-
– Ook onderzoeken en interventies zonder link met (sociale) participatie worden betrokken,
voor zover er lering getrokken kan worden voor de ervaren mogelijkheden om te kunnen
werken.
-
– Bij interventies gericht ter verbetering van de gezondheidsbeleving met werkhervatting
als directe of indirecte einddoel, gaat het om een volledige inventarisatie. Studies waarin geen harde uitspraken over effect gedaan kunnen worden
(bijvoorbeeld omdat er geen controlegroep is) worden ook meegenomen. Bij de rapportage
wordt wel onderscheid aangebracht, naar de mate waarin de effecten zijn onderzocht
en ook valide en betrouwbaar zijn gemeten.
-
– Aspecten waarop de interventies gescreend en beschreven moeten worden zijn in ieder
geval: doelgroep, type uitvoerder/ontwikkelaar, omvang, filosofie /basisidee achter
de interventie, wijze van selectie van doelgroep, aanwezigheid controle groep, effect,
oordeel over kwaliteit van de effectevaluatie.
-
– Bij instrumenten om gezondheidsbeleving te meten, gaat het alleen om in de Nederlandse
situatie in klantenquêtes toepasbare vragen/schalen. Ingegaan moet worden op de betrouwbaarheid,
de interpretatie van de resultaten, de knelpunten bij het meten van ervaren gezondheid
en de vraag of er voorkeur is voor een bepaalde methode.
In de jaren 60–70 is een aantal instrumenten rond het meten van gezondheidsbeleving
ontwikkeld die nog steeds gebruikt worden (zoals de VOEG). Wij zijn niet voldoende
op de hoogte van dit onderzoeksveld om te kunnen oordelen in hoeverre er relevant
onderzoek naar oorzaken is gedaan. Een keuze voor en verantwoording van de terugkijkperiode,
dient deel uit te maken van de subsidieaanvraag.
Eisen aan onderzoeksbureau
[Regeling vervallen per 02-08-2011]
Deze literatuurstudie vergt aan de ene kant dat de onderzoekers ervaring hebben met
de relatie tussen gezondheid en werk. Aan de andere kant vergt de studie ervaring
met gezondheidsonderzoek in algemene zin. Deze kennis is niet altijd in één onderzoeksbureau
of instelling verenigd. Wij vragen de offrerende bureaus daarom aannemelijk te maken
dat beide terreinen goed afgedekt worden. Dit kan bijvoorbeeld door samenwerking te
zoeken.
Eisen aan eindproduct
[Regeling vervallen per 02-08-2011]
Het eindproduct is een rapport waarin de stand van kennis rond gezondheidsbeleving
wordt beschreven rond de zes geformuleerde subthema’s, en waarin wordt verantwoord
welke noodzakelijke kennis met betrekking tot het re-integreren van mensen met een
slechte gezondheidsbeleving op dit moment ontbreekt. Het rapport bevat als afzonderlijke
bijlage een lijst met de bestudeerde studies, samengevat volgens een vast stramien.
Subsidiebudget
[Regeling vervallen per 02-08-2011]
Voor dit thema is een budget van maximaal € 50.000 beschikbaar.
