Aanvullend Protocol inzake aansprakelijkheid en schadeloosstelling van Nagoya-Kuala Lumpur bij het Protocol van Cartagena inzake bioveiligheid, Nagoya, 15-10-2010

Geraadpleegd op 29-03-2024.
Geldend van 05-03-2018 t/m heden

Aanvullend Protocol inzake aansprakelijkheid en schadeloosstelling van Nagoya-Kuala Lumpur bij het Protocol van Cartagena inzake bioveiligheid

Authentiek : EN

Nagoya-Kuala Lumpur Supplementary Protocol on Liability and redress to the Cartagena Protocol on Biosafety

The Parties to this Supplementary Protocol,

Being Parties to the Cartagena Protocol on Biosafety to the Convention on Biological Diversity, hereinafter referred to as “the Protocol”,

Taking into account Principle 13 of the Rio Declaration on Environment and Development,

Reaffirming the precautionary approach contained in Principle 15 of the Rio Declaration on Environment and Development,

Recognizing the need to provide for appropriate response measures where there is damage or sufficient likelihood of damage, consistent with the Protocol,

Recalling Article 27 of the Protocol,

Have agreed as follows:

Article 1. Objective

The objective of this Supplementary Protocol is to contribute to the conservation and sustainable use of biological diversity, taking also into account risks to human health, by providing international rules and procedures in the field of liability and redress relating to living modified organisms.

Article 2. Use of terms

  • 2 In addition, for the purposes of this Supplementary Protocol:

    • a) “Conference of the Parties serving as the meeting of the Parties to the Protocol” means the Conference of the Parties to the Convention serving as the meeting of the Parties to the Protocol;

    • b) “Damage” means an adverse effect on the conservation and sustainable use of biological diversity, taking also into account risks to human health, that:

      • (i) Is measurable otherwise observable taking into account, wherever available, scientifically-established baselines recognized by a competent authority that takes into account any other human induced variation and natural variation;

        and

      • (ii) Is significant as set out in paragraph 3 below;

    • c) “Operator” means any person in direct or indirect control of the living modified organism which could, as appropriate and as determined by domestic law, include, inter alia, the permit holder, person who placed the living modified organism on the market, developer, producer, notifier, exporter, importer, carrier or supplier;

    • d) “Response measures” means reasonable actions to:

      • (i) Prevent, minimize, contain, mitigate, or otherwise avoid damage, as appropriate;

      • (ii) Restore biological diversity through actions to be undertaken in the following order of preference:

        • a. Restoration of biological diversity to the condition that existed before the damage occurred, or its nearest equivalent; and where the competent authority determines this is not possible;

        • b. Restoration by, inter alia, replacing the loss of biological diversity with other components of biological diversity for the same, or for another type of use either at the same or, as appropriate, at an alternative location.

  • 3 A “significant” adverse effect is to be determined on the basis of factors, such as:

    • a) The long-term or permanent change, to be understood as change that will not be redressed through natural recovery within a reasonable period of time;

    • b) The extent of the qualitative or quantitative changes that adversely affect the components of biological diversity;

    • c) The reduction of the ability of components of biological diversity to provide goods and services;

    • d) The extent of any adverse effects on human health in the context of the Protocol.

Article 3. Scope

  • 1 This Supplementary Protocol applies to damage resulting from living modified organisms which find their origin in a transboundary movement. The living modified organisms referred to are those:

    • a) Intended for direct use as food or feed, or for processing;

    • b) Destined for contained use;

    • c) Intended for intentional introduction into the environment.

  • 2 With respect to intentional transboundary movements, this Supplementary Protocol applies to damage resulting from any authorized use of the living modified organisms referred to in paragraph 1 above.

  • 3 This Supplementary Protocol also applies to damage resulting from unintentional transboundary movements as referred to in Article 17 of the Protocol as well as damage resulting from illegal transboundary movements as referred to in Article 25 of the Protocol.

  • 4 This Supplementary Protocol applies to damage resulting from a transboundary movement of living modified organisms that started after the entry into force of this Supplementary Protocol for the Party into whose jurisdiction the transboundary movement was made.

  • 5 This Supplementary Protocol applies to damage that occurred in areas within the limits of the national jurisdiction of Parties.

  • 6 Parties may use criteria set out in their domestic law to address dramage that occurs within the limits of their national jurisdiction.

  • 7 Domestic law implementing this Supplementary Protocol shall also apply to damage resulting from transboundary movements of living modified organisms from non-Parties.

Article 4. Causation

A causal link shall be established between the damage and the living modified organism in question in accordance with domestic law.

Article 5. Response measures

  • 1 Parties shall require the appropriate operator or operators, in the event of damage; subject to any requirements of the competent authority, to:

    • a) Immediately inform the competent authority;

    • b) Evaluate the damage; and

    • c) Take appropriate response measures.

  • 2 The competent authority shall:

    • a) Identify the operator which has caused the damage;

    • b) Evaluate the damage; and

    • c) Determine which response measures should be taken by the operator.

  • 3 Where relevant information, including available scientific information or information available in the Biosafety Clearing-House, indicates that there is a sufficient likelihood that damage will result if timely response measures are not taken, the operator shall be required to take appropriate response measures so as to avoid such damage.

  • 4 The competent authority may implement appropriate response measures, including, in particular, when the operator has failed to do so.

  • 5 The competent authority has the right to recover from the operator the costs and expenses of, and incidental to, the evaluation of the damage and the implementation of any such appropriate response measures. Parties may provide, in their domestic law, for other situations in which the operator may not be required to bear the costs and expenses.

  • 6 Decisions of the competent authority requiring the operator to take response measures should be reasoned. Such decisions should be notified to the operator. Domestic law shall provide for remedies, including the opportunity for administrative or judicial review of such decisions. The competent authority shall, in accordance with domestic law, also inform the operator of the available remedies. Recourse to such remedies shall not impede the competent authority from taking response measures in appropriate circumstances, unless otherwise provided by domestic law.

  • 7 In implementing this Article and with a view to defining the specific response measures to be required or taken by the competent authority, Parties may, as appropriate, assess whether response measures are already addressed by their domestic law on civil liability.

  • 8 Response measures shall be implemented in accordance with domestic law.

Article 6. Exemptions

  • 1 Parties may provide, in their domestic law, for the following exemptions:

    • a) Act of God or force majeure; and

    • b) Act of war or civil unrest.

  • 2 Parties may provide, in their domestic law, for any other exemptions or mitigations as they may deem fit.

Article 7. Time limits

Parties may provide, in their domestic law, for:

  • a) Relative and/or absolute time limits including for actions related to response measures; and

  • b) The commencement of the period to which a time limit applies.

Article 8. Financial limits

Parties may provide, in their domestic law, for financial limits for the recovery of costs and expenses related to response measures.

Article 9. Right of recourse

This Supplementary Protocol shall not limit or restrict any right of recourse or indemnity that an operator may have against any other person.

Article 10. Financial security

  • 1 Parties retain the right to provide, in their domestic law, for financial security.

  • 2 Parties shall exercise the right referred to in paragraph 1 above in a manner consistent with their rights and obligations under international law, taking into account the final three preambular paragraphs of the Protocol.

  • 3 The first meeting of the Conference of the Parties serving as the meeting of the Parties to the Protocol after the entry into force of the Supplementary Protocol shall request the Secretariat to undertake a comprehensive study which shall address, inter alia:

    • a) The modalities of financial security mechanisms;

    • b) An assessment of the environmental, economic and social impacts of such mechanisms, in particular on developing countries; and

    • c) An identification of the appropriate entities to provide financial security.

Article 11. Responsibility of states for internationally wrongful acts

This Supplementary Protocol shall not affect the rights and obligations of States under the rules of general international law with respect to the responsibility of States for internationally wrongful acts.

Article 12. Implementation and relation to civil liability

  • 1 Parties shall provide, in their domestic law, for rules and procedures that address damage. To implement this obligation, Parties shall provide for response measures in accordance with this Supplementary Protocol and may, as appropriate:

    • a) Apply their existing domestic law, including, where applicable, general rules and procedures on civil liability;

    • b) Apply or develop civil liability rules and procedures specifically for this purpose; or

    • c) Apply or develop a combination of both.

  • 2 Parties shall, with the aim of providing adequate rules and procedure in their domestic law on civil liability for material or personal damage associated with the damage as defined in Article 2, paragraph 2 (b):

    • a) Continue to apply their existing general law on civil liability;

    • b) Develop and apply or continue to apply civil liability law specifically for that purpose; or

    • c) Develop and apply or continue to apply a combination of both.

  • 3 When developing civil liability law as referred to in subparagraphs (b) or (c) of paragraphs 1 or 2 above, Parties shall, as appropriate, address, inter alia, the following elements:

    • a) Damage;

    • b) Standard of liability, including strict or fault-based liability;

    • c) Channeling of liability, where appropriate;

    • d) Right to bring claims.

Article 13. Assessment and review

The Conference of the Parties serving as the meeting of the Parties to the Protocol shall undertake a review of the effectiveness of this Supplementary Protocol five years after its entry into force and every five years thereafter, provided information requiring such a review has been made available by Parties. The review shall be undertaken in the context of the assessment and review of the Protocol as specified in Article 35 of the Protocol, unless otherwise decided by the Parties to this Supplementary Protocol. The first review shall include a review of the effectiveness of Articles 10 and 12.

Article 14. Conference of the parties serving as the meeting of the parties to the protocol

  • 1 Subject to paragraph 2 of Article 32 of the Convention, the Conference of the Parties serving as the meeting of the Parties to the Protocol shall serve as the meeting of the Parties to this Supplementary Protocol.

  • 2 The Conference of the Parties serving as the meeting of the Parties to the Protocol shall keep under regular review the implementation of this Supplementary Protocol and shall make, within its mandate, the decisions necessary to promote its effective implementation. It shall perform the functions assigned to it by this Supplementary Protocol and, mutatis mutandis, the functions assigned to it by paragraphs 4 (a) and (f) of Article 29 of the Protocol.

Article 15. Secretariat

The Secretariat established by Article 24 of the Convention shall serve as the secretariat to this Supplementary Protocol.

Article 16. Relationship with the Convention and the Protocol

  • 1 This Supplementary Protocol shall supplement the Protocol and shall neither modify nor amend the Protocol.

  • 2 This Supplementary Protocol shall not affect the rights and obligations of the Parties to this Supplementary Protocol under the Convention and the Protocol.

  • 3 Except as otherwise provided in this Supplementary Protocol, the provisions of the Convention and the Protocol shall apply, mutatis mutandis, to this Supplementary Protocol.

  • 4 Without prejudice to paragraph 3 above, this Supplementary Protocol shall not affect the rights and obligations of a Party under international law.

Article 17. Signature

This Supplementary Protocol shall be open for signature by Parties to the Protocol at the United Nations Headquarters in New York from 7 March 2011 to 6 March 2012.

Article 18. Entry into force

  • 1 This Supplementary Protocol shall enter into force on the ninetieth day after the date of deposit of the fortieth instrument of ratification, acceptance, approval or accession by States or regional economic integration organizations that are Parties to the Protocol.

  • 2 This Supplementary Protocol shall enter into force for a State or regional economic integration organization that ratifies, accepts or approves it or accedes thereto after the deposit of the fortieth instrument as referred to in paragraph 1 above, on the ninetieth day after the date on which that State or regional economic integration organization deposits its instrument of ratification, acceptance, approval, or accession, or on the date on which the Protocol enters into force for that State or regional economic integration organization, whichever shall be the later.

  • 3 For the purposes of paragraphs 1 and 2 above, any instrument deposited by a regional economic integration organization shall not be counted as additional to those deposited by member States of such organization.

Article 19. Reservations

No reservations may be made to this Supplementary Protocol.

Article 20. Withdrawal

  • 1 At any time after two years from the date on which this Supplementary Protocol has entered into force for a Party, that Party may withdraw from this Supplementary Protocol by giving written notification to the Depositary.

  • 2 Any such withdrawal shall take place upon expiry of one year after the date of its receipt by the Depositary, or on such later date as may be specified in the notification of the withdrawal.

  • 3 Any Party which withdraws from the Protocol in accordance with Article 39 of the Protocol shall be considered as also having withdrawn from this Supplementary Protocol.

Article 21. Authentic texts

The original of this Supplementary Protocol, of which the Arabic, Chinese, English, French, Russian and Spanish texts are equally authentic, shall be deposited with the Secretary-General of the United Nations.

IN WITNESS WHEREOF the undersigned, being duly authorized to that effect, have signed this Supplementary Protocol.

DONE at Nagoya on this fifteenth day of October two thousand and ten.

Vertaling : NL

Aanvullend Protocol inzake aansprakelijkheid en schadeloosstelling van Nagoya-Kuala Lumpur bij het Protocol van Cartagena inzake bioveiligheid

De Partijen bij dit Aanvullende Protocol,

Partij zijnde bij het Protocol van Cartagena inzake bioveiligheid bij het Verdrag inzake biologische diversiteit, hierna te noemen „het Protocol”,

Rekening houdende met Beginsel 13 van de Verklaring van Rio inzake milieu en ontwikkeling,

Opnieuw bevestigende de voorzorgsbenadering die is opgenomen in Beginsel 15 van de Verklaring van Rio inzake milieu en ontwikkeling,

Erkennende de noodzaak op een met het Protocol verenigbare wijze te voorzien in passende bestrijdingsmaatregelen bij schade of een gerede kans op schade,

Herinnerend aan artikel 27 van het Protocol,

Zijn het volgende overeengekomen:

Artikel 1. Doel

Het doel van dit Aanvullende Protocol is bij te dragen aan het behoud en duurzaam gebruik van biologische diversiteit, waarbij ook rekening wordt gehouden met de risico’s voor de gezondheid van de mens, door het vaststellen van internationale voorschriften en procedures op het gebied van aansprakelijkheid en schadeloosstelling met betrekking tot gemodificeerde levende organismen.

Artikel 2. Begripsomschrijvingen

  • 2 Voor de toepassing van dit Aanvullende Protocol wordt voorts verstaan onder:

    • a. de „Conferentie van de Partijen die als Vergadering van de Partijen bij het Protocol fungeert”: de Conferentie van de Partijen bij het Verdrag die als Vergadering van de Partijen bij het Protocol fungeert;

    • b. „schade”: een nadelig effect op het behoud en duurzaam gebruik van biologische diversiteit, waarbij ook rekening wordt gehouden met de risico’s voor de gezondheid van de mens, die:

      • i. meetbaar of anderszins waarneembaar is, rekening houdend met door een bevoegde autoriteit erkende wetenschappelijk vastgestelde uitgangswaarden, indien beschikbaar, waarbij rekening wordt gehouden met andere door de mens veroorzaakte variaties en natuurlijke variaties; en

      • ii. aanzienlijk is zoals omschreven in het derde lid van dit artikel;

    • c. „exploitant” elke persoon die direct of indirect controle uitoefent over het gemodificeerde levende organisme, onder wie onder andere, al naar gelang het geval en zoals voorzien in het nationale recht, de vergunninghouder, de persoon die het gemodificeerde levende organisme op de markt heeft gebracht, de ontwikkelaar, de producent, de kennisgever, de uitvoerder, de invoerder, de vervoerder of de leverancier kan worden verstaan;

    • d. „bestrijdingsmaatregelen” redelijke maatregelen teneinde:

      • i. schade te voorkomen, tot een minimum te beperken, te beheersen, te verminderen of op andere wijze te vermijden, al naar gelang het geval;

      • ii. de biologische diversiteit te herstellen door maatregelen die in de onderstaande volgorde van voorkeur dienen te worden getroffen:

        • a. herstel van de biologische diversiteit in de toestand die bestond voordat de schade optrad of deze zo dicht mogelijk benadert; en indien de bevoegde autoriteit zulks niet mogelijk acht;

        • b. herstel door onder andere het verlies aan biologische diversiteit te vervangen door andere componenten van biologische diversiteit voor dezelfde of een ander type toepassing op dezelfde of, al naar gelang het geval, op een alternatieve locatie.

  • 3 Een „aanzienlijk” nadelig effect wordt vastgesteld op grond van factoren als:

    • a. een verandering op de lange termijn dan wel een permanente verandering, waaronder wordt verstaan een verandering die niet langs de natuurlijke weg binnen een redelijke termijn kan worden hersteld;

    • b. de omvang van de kwalitatieve of kwantitatieve veranderingen die nadelige effecten hebben voor de componenten van biologische diversiteit;

    • c. de beperking van het vermogen van componenten van biologische diversiteit tot het leveren van goederen en diensten;

    • d. de omvang van nadelige effecten voor de gezondheid van de mens in de context van het Protocol.

Artikel 3. Reikwijdte

  • 1 Dit Aanvullende Protocol is van toepassing op schade die voortvloeit uit gemodificeerde levende organismen die afkomstig zijn uit grensoverschrijdende verplaatsing. De bedoelde gemodificeerde levende organismen zijn:

    • a. bedoeld voor direct gebruik als voedingsmiddel of diervoeder, of voor be- of verwerking;

    • b. bestemd voor ingeperkt gebruik;

    • c. bedoeld voor doelbewuste introductie in het milieu.

  • 2 Ten aanzien van doelbewuste grensoverschrijdende verplaatsingen is dit Aanvullende Protocol van toepassing op schade die voortvloeit uit het gebruik waarvoor toestemming is verleend van gemodificeerde levende organismen, bedoeld in het eerste lid van dit artikel.

  • 3 Dit Aanvullende Protocol is tevens van toepassing op schade die voortvloeit uit onbedoelde grensoverschrijdende verplaatsingen, bedoeld in artikel 17 van het Protocol, alsmede op schade die voortvloeit uit illegale grensoverschrijdende verplaatsingen, bedoeld in artikel 25 van het Protocol.

  • 4 Dit Aanvullende Protocol is van toepassing op schade die voortvloeit uit de grensoverschrijdende verplaatsing van gemodificeerde levende organismen die zijn aangevangen na de inwerkingtreding van dit Aanvullende Protocol voor de Partij naar wier jurisdictie de grensoverschrijdende verplaatsing plaatsvond.

  • 5 Dit Aanvullende Protocol is van toepassing op schade die is ontstaan binnen de grenzen van het nationale rechtsgebied van Partijen.

  • 6 De Partijen kunnen criteria hanteren die in hun nationale recht zijn vervat voor het aanpakken van schade die optreedt binnen de grenzen van hun nationale rechtsmacht.

  • 7 Het nationale recht ter uitvoering van dit Aanvullende Protocol is tevens van toepassing op schade die voortvloeit uit grensoverschrijdende verplaatsingen van gemodificeerde levende organismen van niet-Partijen.

Artikel 4. Causaal verband

Een causaal verband dient te worden vastgesteld tussen de schade en het desbetreffende gemodificeerde levende organisme overeenkomstig het nationale recht.

Artikel 5. Bestrijdingsmaatregelen

  • 1 In het geval van schade verplichten Partijen de desbetreffende exploitant of exploitanten, met inachtneming van eventuele vereisten van de bevoegde autoriteit:

    • a. de bevoegde autoriteit onverwijld in kennis te stellen;

    • b. de schade te beoordelen; en

    • c. passende bestrijdingsmaatregelen te nemen.

  • 2 De bevoegde autoriteit:

    • a. stelt de identiteit vast van de exploitant die de schade heeft veroorzaakt;

    • b. beoordeelt de schade; en

    • c. bepaalt welke bestrijdingsmaatregelen door de exploitant zouden moeten worden genomen.

  • 3 Indien uit relevante informatie, met inbegrip van beschikbare wetenschappelijke informatie of informatie die beschikbaar is via het uitwisselingscentrum voor bioveiligheid, blijkt dat er een gerede kans bestaat dat schade zal optreden wanneer niet tijdig bestrijdingsmaatregelen worden genomen, wordt de exploitant verplicht passende bestrijdingsmaatregelen te nemen teneinde dergelijke schade te vermijden.

  • 4 De bevoegde autoriteit kan passende bestrijdingsmaatregelen nemen, waaronder in het bijzonder wanneer de exploitant zulks verzuimd heeft.

  • 5 De bevoegde autoriteit heeft het recht de kosten en uitgaven van, en die verband houden met, de beoordeling van de schade en de uitvoering van dergelijke passende bestrijdingsmaatregelen te verhalen op de exploitant. De Partijen kunnen in hun nationale recht voorzien in andere omstandigheden waarin niet verlangd kan worden dat de kosten en uitgaven voor rekening komen van de exploitant.

  • 6 Besluiten van de bevoegde autoriteit die de exploitant verplichten tot het nemen van bestrijdingsmaatregelen dienen met redenen te worden omkleed. Van dergelijke besluiten dient de exploitant in kennis te worden gesteld. Het nationale recht voorziet in rechtsmiddelen, met inbegrip van de gelegenheid tot bestuursrechtelijke of gerechtelijke toetsing van dergelijke besluiten. De bevoegde autoriteit stelt de exploitant overeenkomstig het nationale recht tevens in kennis van de beschikbare rechtsmiddelen. Het beroep doen op dergelijke rechtsmiddelen belet de bevoegde autoriteit niet in de desbetreffende omstandigheden bestrijdingsmaatregelen te nemen, tenzij anders is voorzien in het nationale recht.

  • 7 De Partijen kunnen bij de uitvoering van dit artikel en ten behoeve van de omschrijving van de door de bevoegde autoriteit te verplichten of te nemen specifieke bestrijdingsmaatregelen, al naar gelang het geval, beoordelen of in bestrijdingsmaatregelen reeds wordt voorzien in hun nationale recht inzake wettelijke aansprakelijkheid.

  • 8 Bestrijdingsmaatregelen worden uitgevoerd overeenkomstig het nationale recht.

Artikel 6. Uitsluitingsgronden

  • 1 De Partijen kunnen in hun nationale recht voorzien in de volgende uitsluitingsgronden:

    • a. natuurramp of force majeure; en

    • b. oorlogshandelingen of maatschappelijke onrust.

  • 2 De Partijen kunnen in hun nationale recht voorzien in andere uitsluitingsgronden of beperkingen die zij opportuun achten.

Artikel 7. Termijnen

De Partijen kunnen in hun nationale recht voorzien in:

  • a. relatieve en/of absolute termijnen, waaronder voor acties die samenhangen met bestrijdingsmaatregelen; en

  • b. de aanvang van het tijdvak waarop een termijn betrekking heeft.

Artikel 8. Financiële limieten

De Partijen kunnen in hun nationale recht voorzien in financiële limieten voor het verhalen van kosten en uitgaven die verband houden met bestrijdingsmaatregelen.

Artikel 9. Verhaalsrecht

Dit Aanvullende Protocol begrenst noch beperkt het recht van een exploitant op verhaal of schadeloosstelling jegens een andere persoon.

Artikel 10. Financiële zekerheid

  • 1 De Partijen behouden het recht in hun nationale recht te voorzien in financiële zekerheid.

  • 2 De Partijen oefenen het recht, bedoeld in het eerste lid van dit artikel, uit op een wijze die verenigbaar is met hun rechten en verplichtingen uit hoofde van het internationale recht en houden daarbij rekening met de laatste drie alinea’s van de preambule van het Protocol.

  • 3 De eerste vergadering van de Conferentie van de Partijen die als Vergadering van de Partijen bij het Protocol fungeert na de inwerkingtreding van het Aanvullende Protocol verzoekt het Secretariaat een uitgebreid onderzoek te verrichten dat onder andere dient te omvatten:

    • a. de modaliteiten van mechanismen voor financiële zekerheid;

    • b. een evaluatie van de economische en sociale gevolgen en die voor het milieu van dergelijke mechanismen, in het bijzonder voor ontwikkelingslanden; en

    • c. een identificatie van de geschikte entiteiten voor het voorzien in financiële zekerheid.

Artikel 11. Aansprakelijkheid van Staten voor internationale onrechtmatige daden

Dit Aanvullende Protocol laat de rechten en verplichtingen van de Staten uit hoofde van de regels van het algemeen internationale recht ten aanzien van de aansprakelijkheid van Staten voor internationale onrechtmatige daden onverlet.

Artikel 12. Uitvoering en verhouding met wettelijke aansprakelijkheid

  • 1 De Partijen voorzien in hun nationale recht in voorschriften en procedures ter zake van schade. Ter uitvoering van deze verplichting voorzien de Partijen in bestrijdingsmaatregelen overeenkomstig dit Aanvullende Protocol en zij kunnen, al naar gelang het geval:

    • a. hun bestaande nationale recht, indien van toepassing met inbegrip van algemene voorschriften en procedures inzake wettelijke aansprakelijkheid, toepassen;

    • b. specifiek voor dit doel voorschriften en procedures inzake wettelijke aansprakelijkheid toepassen of ontwikkelen; of

    • c. een combinatie hiervan toepassen of ontwikkelen.

  • 2 Teneinde in hun nationale recht te voorzien in adequate voorschriften en procedures inzake wettelijke aansprakelijkheid voor materiële of persoonlijke schade die verband houdt met de schade, bedoeld in artikel 2, tweede lid, onderdeel b, dienen Partijen:

    • a. hun bestaande algemene recht inzake wettelijke aansprakelijkheid te blijven toepassen;

    • b. specifiek voor dat doel recht inzake wettelijke aansprakelijkheid te ontwikkelen en toe te passen of te blijven toepassen; of

    • c. een combinatie hiervan te ontwikkelen en toe te passen of te blijven toepassen.

  • 3 Bij het ontwikkelen van recht inzake wettelijke aansprakelijkheid als bedoeld in de onderdelen b of c van het eerste of tweede lid van dit artikel, dienen Partijen, voorzover nodig, onder andere de volgende elementen te betrekken:

    • a. schade;

    • b. standaard van de aansprakelijkheid, met inbegrip van risico-aansprakelijkheid of schuldaansprakelijkheid;

    • c. kanaliseren van de aansprakelijkheid, waar mogelijk;

    • d. het recht vorderingen in te stellen.

Artikel 13. Evaluatie en toetsing

Vijf jaar na de inwerkingtreding en daarna om de vijf jaar toetst de Conferentie van de Partijen die als Vergadering van de Partijen bij het Protocol fungeert de effectiviteit van dit Aanvullende Protocol, mits de voor een dergelijke toetsing benodigde informatie door Partijen ter beschikking is gesteld. De toetsing geschiedt in het kader van de evaluatie en toetsing van het Protocol zoals omschreven in artikel 35 van het Protocol, tenzij anders wordt besloten door de Partijen bij dit Aanvullende Protocol. De eerste toetsing behelst mede een toetsing van de effectiviteit van de artikelen 10 en 12.

Artikel 14. Conferentie van de Partijen die als Vergadering van de Partijen bij het Protocol fungeert

  • 1 Met inachtneming van de bepalingen van artikel 32, tweede lid, van het Verdrag fungeert de Conferentie van de Partijen die als Vergadering van de Partijen bij het Protocol fungeert als de Vergadering van de Partijen bij dit Aanvullende Protocol.

  • 2 De Conferentie van de Partijen die als Vergadering van de Partijen bij dit Protocol fungeert, toetst geregeld de tenuitvoerlegging van dit Aanvullende Protocol en neemt binnen haar mandaat de besluiten die nodig zijn om de effectieve tenuitvoerlegging daarvan te bevorderen. Zij vervult de functies die haar bij dit Aanvullende Protocol zijn toegewezen en, dienovereenkomstig, de functies die haar bij artikel 29, vierde lid, onderdelen a en f, van het Protocol zijn toegewezen.

Artikel 15. Secretariaat

Het bij artikel 24 van het Verdrag ingestelde Secretariaat fungeert als Secretariaat van dit Aanvullende Protocol.

Artikel 16. Verhouding tot het Verdrag en het Protocol

  • 1 Dit Aanvullende Protocol vormt een aanvulling op het Protocol en noch een aanpassing noch een wijziging daarvan.

  • 2 Dit Aanvullende Protocol laat de rechten en verplichtingen van de Partijen bij dit Aanvullende Protocol uit hoofde van het Verdrag en het Protocol onverlet.

  • 3 Behoudens waar in dit Aanvullende Protocol anders is bepaald, zijn de bepalingen van het Verdrag en het Protocol van overeenkomstige toepassing op dit Aanvullende Protocol.

  • 4 Onverminderd het derde lid van dit artikel laat dit Aanvullende Protocol de rechten en verplichtingen van een Partij uit hoofde van het internationale recht onverlet.

Artikel 17. Ondertekening

Dit Aanvullende Protocol staat open voor ondertekening door Partijen bij het Protocol op het kantoor van de Verenigde Naties te New York van 7 maart 2011 tot en met 6 maart 2012.

Artikel 18. Inwerkingtreding

  • 1 Dit Aanvullende Protocol treedt in werking op de negentigste dag na de datum van de nederlegging van de veertigste akte van bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring of toetreding door Staten of regionale organisaties voor economische integratie die Partij zijn bij het Protocol.

  • 2 Voor een Staat of regionale organisatie voor economische integratie die dit Aanvullende Protocol bekrachtigt, aanvaardt, goedkeurt dan wel daartoe toetreedt na de nederlegging van de veertigste akte als bedoeld in het eerste lid van dit artikel, treedt dit Aanvullende Protocol in werking op de negentigste dag na de datum waarop die Staat of regionale organisatie voor economische integratie zijn of haar akte van bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring of toetreding heeft nedergelegd of op de datum waarop het Protocol voor die Staat of regionale organisatie voor economische integratie in werking treedt, indien deze datum later valt.

  • 3 Voor de toepassing van het eerste en tweede lid van dit artikel wordt een door een regionale organisatie voor economische integratie nedergelegde akte niet meegeteld naast de door lidstaten van die organisatie nedergelegde akten.

Artikel 19. Voorbehouden

Ten aanzien van dit Aanvullende Protocol kan geen enkel voorbehoud worden gemaakt.

Artikel 20. Opzegging

  • 1 Na het verstrijken van twee jaar na de datum waarop dit Aanvullende Protocol voor een Partij in werking is getreden, kan die Partij dit Aanvullende Protocol te allen tijde opzeggen door middel van een schriftelijke kennisgeving aan de Depositaris.

  • 2 De opzegging wordt van kracht na het verstrijken van een jaar na de datum waarop de Depositaris de kennisgeving van opzegging heeft ontvangen of op enige latere in bedoelde kennisgeving vermelde datum.

Artikel 21. Authentieke teksten

Het oorspronkelijke exemplaar van dit Aanvullende Protocol, waarvan de Arabische, de Chinese, de Engelse, de Franse, de Russische en de Spaanse tekst gelijkelijk authentiek zijn, wordt nedergelegd bij de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties.

TEN BLIJKE WAARVAN de ondergetekenden, daartoe naar behoren gemachtigd, dit Aanvullende Protocol hebben ondertekend.

GEDAAN te Nagoya op 15 oktober 2010.

Naar boven