Verdrag tussen de Regering van Canada, de Regeringen van de Lidstaten van het Europees [...] gebied van het civiele internationale ruimtestation, Washington, 29-01-1998

Geraadpleegd op 28-03-2024.
Geldend van 28-06-2005 t/m heden

Verdrag tussen de Regering van Canada, de Regeringen van de Lidstaten van het Europees Ruimte-Agentschap, de Regering van Japan, de Regering van de Russische Federatie en de Regering van de Verenigde Staten van Amerika inzake samenwerking op het gebied van het civiele internationale ruimtestation

Authentiek : EN

Agreement among the Government of Canada, Governments of Member States of the European Space Agency, the Government of Japan, the Government of the Russian Federation, and the Government of the United States of America concerning cooperation on the Civil International Space Station

The Government of Canada (hereinafter also “Canada”),

The Governments of the Kingdom of Belgium, the Kingdom of Denmark, the French Republic, the Federal Republic of Germany, the Italian Republic, the Kingdom of the Netherlands, the Kingdom of Norway, the Kingdom of Spain, the Kingdom of Sweden, the Swiss Confederation, and the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, being Governments of Member States of the European Space Agency (hereinafter collectively “the European Governments” or “the European Partner”),

The Government of Japan (hereinafter also “Japan”),

The Government of the Russian Federation (hereinafter also “Russia”), and

The Government of the United States of America (hereinafter “the Government of the United States” or “the United States”),

Recalling that in January 1984 the President of the United States directed the National Aeronautics and Space Administration (NASA) to develop and place into orbit a permanently manned Space Station and invited friends and allies of the United States to participate in its development and use and to share in the benefits thereof,

Recalling the acceptance of the aforementioned invitation by the Prime Minister of Canada at the March 1985 Quebec Summit meeting with the President of the United States and the mutual confirmation of interest on cooperation at the March 1986 Washington, D.C. Summit meeting,

Recalling the terms of the relevant Resolutions adopted on 31 January 1985 and 20 October 1995 by the European Space Agency (ESA) Council meeting at the ministerial level, and that, within the framework of ESA, and in accordance with its purpose as defined in Article II of the Convention establishing it, the Columbus programme and the European participation in the international Space Station development programme have been undertaken to develop and will develop elements of the civil international Space Station,

Recalling Japan's interest in the Space Station program manifested during the NASA Administrator's visits to Japan in 1984 and 1985 and Japan's participation in the U.S. space program through the First Materials Processing Test,

Recalling ESA's and Canada's participation in the U.S. Space Transportation System through the European development of the first manned space laboratory, Spacelab, and the Canadian development of the Remote Manipulator System,

Recalling the partnership created by the Agreement Among the Government of the United States of America, Governments of Member States of the European Space Agency, the Government of Japan, and the Government of Canada on Cooperation in the Detailed Design, Development, Operation, and Utilization of the Permanently Manned Civil Space Station (hereinafter “the 1988 Agreement”), done at Washington on 29 September 1988 and related Memoranda of Understanding between NASA and the Ministry of State for Science and Technology (MOSST) of Canada, NASA and ESA, and NASA and the Government of Japan,

Recognizing that the 1988 Agreement entered into force on 30 January 1992 between the United States and Japan,

Recalling that NASA, ESA, the Government of Japan and MOSST have been implementing cooperative activities to realize the partnership in the Space Station program in accordance with the 1988 Agreement and the related Memoranda of Understanding, and recognizing that upon its establishment on 1 March 1989, the Canadian Space Agency (CSA) assumed responsibility for the execution of the Canadian Space Station Program from MOSST,

Convinced that, in view of the Russian Federation's unique experience and accomplishments in the area of human space flight and long-duration missions, including the successful longterm operation of the Russian Mir Space Station, its participation in the partnership will considerably enhance the capabilities of the Space Station to the benefit of all the Partners,

Recalling the invitation extended on 6 December 1993 by the Government of Canada, the European Governments, the Government of Japan, and the Government of the United States to the Government of the Russian Federation to become a Partner in the detailed design, development, operation and utilization of the Space Station within the framework established by the Space Station Agreements, and the positive response of the Government of the Russian Federation on 17 December 1993 to that invitation,

Recalling the arrangements between the Chairman of the Government of the Russian Federation and the Vice President of the United States to promote cooperation on important human spaceflight activities, including the Russian-U.S. Mir-Shuttle program, to prepare for building the International Space Station,

Recalling the Treaty on Principles Governing the Activities of States in the Exploration and Use of Outer Space, including the Moon and Other Celestial Bodies (hereinafter “the Outer Space Treaty”), which entered into force on 10 October 1967,

Recalling the Agreement on the Rescue of Astronauts, the Return of Astronauts, and the Return of Objects Launched into Outer Space (hereinafter “the Rescue Agreement”), which entered into force on 3 December 1968,

Recalling the Convention on International Liability for Damage Caused by Space Objects (hereinafter “the Liability Convention”), which entered into force on 1 September 1972,

Recalling the Convention on Registration of Objects Launched into Outer Space (hereinafter “the Registration Convention”), which entered into force on 15 September 1976,

Convinced that working together on the civil international Space Station will further expand cooperation through the establishment of a long-term and mutually beneficial relationship, and will further promote cooperation in the exploration and peaceful use of outer space,

Recognizing that NASA and CSA, NASA and ESA, NASA and the Government of Japan, and NASA and the Russian Space Agency (RSA) have prepared Memoranda of Understanding (hereinafter “the MOUs”) in conjunction with their Governments' negotiation of this Agreement, and that the MOUs provide detailed provisions in implementation of this Agreement,

Recognizing, in light of the foregoing, that it is desirable to establish among the Government of Canada, the European Governments, the Government of Japan, the Government of the Russian Federation, and the Government of the United States a framework for the design, development, operation, and utilization of the Space Station,

Have agreed as follows:

Article 1. Object and Scope

  • 1 The object of this Agreement is to establish a long-term international cooperative framework among the Partners, on the basis of genuine partnership, for the detailed design, development, operation, and utilization of a permanently inhabited civil international Space Station for peaceful purposes, in accordance with international law. This civil international Space Station will enhance the scientific, technological, and commercial use of outer space. This Agreement specifically defines the civil international Space Station program and the nature of this partnership, including the respective rights and obligations of the Partners in this cooperation. This Agreement further provides for mechanisms and arrangements designed to ensure that its object is fulfilled.

  • 2 The Partners will join their efforts, under the lead role of the United States for overall management and coordination, to create an integrated international Space Station. The United States and Russia, drawing on their extensive experience in human space flight, will produce elements which serve as the foundation for the international Space Station. The European Partner and Japan will produce elements that will significantly enhance the Space Station's capabilities. Canada's contribution will be an essential part of the Space Station. This Agreement lists in the Annex the elements to be provided by the Partners to form the international Space Station.

  • 3 The permanently inhabited civil international Space Station (hereinafter “the Space Station") will be a multi-use facility in low-earth orbit, with flight elements and Space Station-unique ground elements provided by all the Partners. By providing Space Station flight elements, each Partner acquires certain rights to use the Space Station and participates in its management in accordance with this Agreement, the MOUs, and implementing arrangements.

  • 4 The Space Station is conceived as having an evolutionary character. The Partner States' rights and obligations regarding evolution shall be subject to specific provisions in accordance with Article l4.

Article 2. International Rights and Obligations

  • 2 Nothing in this Agreement shall be interpreted as:

    • a) modifying the rights and obligations of the Partner States found in the treaties listed in paragraph 1 above, either toward each other or toward other States, except as otherwise provided in Article 16;

    • b) affecting the rights and obligations of the Partner States when exploring or using outer space, whether individually or in cooperation with other States, in activities unrelated to the Space Station; or

    • c) constituting a basis for asserting a claim to national appropriation over outer space or over any portion of outer space.

Article 3. Definitions

For the purposes of this Agreement, the following definitions shall apply:

  • a) “this Agreement":

    the present Agreement, including the Annex;

  • b) “the Partners" (or, where appropriate, “each Partner"):

    the Government of Canada; the European Governments listed in the Preamble which become parties to this Agreement, as well as any other European Government that may accede to this Agreement in accordance with Article 25(3), acting collectively as one Partner; the Government of Japan; the Government of the Russian Federation; and the Government of the United States;

  • c) “Partner State":

    each Contracting Party for which this Agreement has entered into force, in accordance with Article 25.

Article 4. Cooperating Agencies

  • 1 The Partners agree that the Canadian Space Agency (hereinafter “CSA") for the Government of Canada, the European Space Agency (hereinafter “ESA") for the European Governments, the Russian Space Agency (hereinafter “RSA") for Russia, and the National Aeronautics and Space Administration (hereinafter “NASA") for the United States shall be the Cooperating Agencies responsible for implementing Space Station cooperation. The Government of Japan's Cooperating Agency designation for implementing Space Station cooperation shall be made in the Memorandum of Understanding between NASA and the Government of Japan referred to in paragraph 2 below.

  • 2 The Cooperating Agencies shall implement Space Station cooperation in accordance with the relevant provisions of this Agreement, the respective Memoranda of Understanding (MOUs) between NASA and CSA, NASA and ESA, NASA and the Government of Japan, and NASA and RSA concerning cooperation on the civil international Space Station, and arrangements between or among NASA and the other Cooperating Agencies implementing the MOUs (implementing arrangements). The MOUs shall be subject to this Agreement, and the implementing arrangements shall be consistent with and subject to the MOUs.

  • 3 Where a provision of a MOU sets forth rights or obligations accepted by a Cooperating Agency (or, in the case of Japan, the Government of Japan) not a party to that MOU, such provision may not be amended without the written consent of that Cooperating Agency (or, in the case of Japan, the Government of Japan).

Article 5. Registration; Jurisdiction and Control

  • 1 In accordance with Article II of the Registration Convention, each Partner shall register as space objects the flight elements listed in the Annex which it provides, the European Partner having delegated this responsibility to ESA, acting in its name and on its behalf.

  • 2 Pursuant to Article VIII of the Outer Space Treaty and Article II of the Registration Convention, each Partner shall retain jurisdiction and control over the elements it registers in accordance with paragraph 1 above and over personnel in or on the Space Station who are its nationals. The exercise of such jurisdiction and control shall be subject to any relevant provisions of this Agreement, the MOUs, and implementing arrangements, including relevant procedural mechanisms established therein.

Article 6. Ownership of Elements and Equipment

  • 1 Canada, the European Partner, Russia, and the United States, through their respective Cooperating Agencies, and an entity designated by Japan at the time of the deposit of its instrument under Article 25(2), shall own the elements listed in the Annex that they respectively provide, except as otherwise provided for in this Agreement. The Partners, acting through their Cooperating Agencies, shall notify each other regarding the ownership of any equipment in or on the Space Station.

  • 2 The European Partner shall entrust ESA, acting in its name and on its behalf, with ownership over the elements it provides, as well as over any other equipment developed and funded under an ESA programme as a contribution to the Space Station, its operation or utilization.

  • 3 The transfer of ownership of the elements listed in the Annex or of equipment in or on the Space Station shall not affect the rights and obligations of the Partners under this Agreement, the MOUs, or implementing arrangements.

  • 4 Equipment in or on the Space Station shall not be owned by, and ownership of elements listed in the Annex shall not be transferred to, any non-Partner or private entity under the jurisdiction of a non-Partner without the prior concurrence of the other Partners. Any transfer of ownership of any element listed in the Annex shall require prior notification of the other Partners.

  • 5 The ownership of equipment or material provided by a user shall not be affected by the mere presence of such equipment or material in or on the Space Station.

  • 6 The ownership or registration of elements or the ownership of equipment shall in no way be deemed to be an indication of ownership of material or data resulting from the conduct of activities in or on the Space Station.

  • 7 The exercise of ownership of elements and equipment shall be subject to any relevant provisions of this Agreement, the MOUs, and implementing arrangements, including relevant procedural mechanisms established therein.

Article 7. Management

  • 1 Management of the Space Station will be established on a multilateral basis and the Partners, acting through their Cooperating Agencies, will participate and discharge responsibilities in management bodies established in accordance with the MOUs and implementing arrangements as provided below. These management bodies shall plan and coordinate activities affecting the design and development of the Space Station and its safe, efficient, and effective operation and utilization, as provided in this Agreement and the MOUs. In these management bodies, decision-making by consensus shall be the goal. Mechanisms for decision-making within these management bodies where it is not possible for the Cooperating Agencies to reach consensus are specified in the MOUs. Decision-making responsibilities which the Partners and their Cooperating Agencies have with respect to the elements they provide are specified in this Agreement and the MOUs.

  • 2 The United States, acting through NASA, and in accordance with the MOUs and implementing arrangements, shall be responsible for management of its own program, including its utilization activities. The United States, acting through NASA, and in accordance with the MOUs and implementing arrangements, shall also be responsible for: overall program management and coordination of the Space Station, except as otherwise provided in this Article and in the MOUs; overall system engineering and integration; establishment of overall safety requirements and plans; and overall planning for and coordination of the execution of the overall integrated operation of the Space Station.

  • 3 Canada, the European Partner, Japan and Russia, acting through their Cooperating Agencies, and in accordance with the MOUs and implementing arrangements, shall each be responsible for: management of their own programs, including their utilization activities; system engineering and integration of the elements they provide; development and implementation of detailed safety requirements and plans for the elements they provide; and, consistent with paragraph 2 above, supporting the United States in the performance of its overall responsibilities, including participating in planning for and coordination of the execution of the integrated operation of the Space Station.

  • 4 To the extent that a design and development matter concerns only a Space Station element provided by Canada, the European Partner, Japan, or Russia and is not covered in the agreed program documentation provided for in the MOUs, that Partner, acting through its Cooperating Agency, may make decisions related to that element.

Article 8. Detailed Design and Development

In accordance with Article 7 and other relevant provisions of this Agreement, and in accordance with the MOUs and implementing arrangements, each Partner, acting through its Cooperating Agency, shall design and develop the elements which it provides, including Space Station-unique ground elements adequate to support the continuing operation and full international utilization of the flight elements, and shall interact with the other Partners, through their Cooperating Agencies, to reach solutions on design and development of their respective elements.

Article 9. Utilization

  • 1 Utilization rights are derived from Partner provision of user elements, infrastructure elements, or both. Any Partner that provides Space Station user elements shall retain use of those elements, except as otherwise provided in this paragraph. Partners which provide resources to operate and use the Space Station, which are derived from their Space Station infrastructure elements, shall receive in exchange a fixed share of the use of certain user elements. Partners' specific allocations of Space Station user elements and of resources derived from Space Station infrastructure are set forth in the MOUs and implementing arrangements.

  • 2 The Partners shall have the right to barter or sell any portion of their respective allocations. The terms and conditions of any barter or sale shall be determined on a case-by-case basis by the parties to the transaction.

  • 3 Each Partner may use and select users for its allocations for any purpose consistent with the object of this Agreement and provisions set forth in the MOUs and implementing arrangements, except that:

    • a) any proposed use of a user element by a non-Partner or private entity under the jurisdiction of a non-Partner shall require the prior notification to and timely consensus among all Partners through their Cooperating Agencies; and

    • b) the Partner providing an element shall determine whether a contemplated use of that element is for peaceful purposes, except that this subparagraph shall not be invoked to prevent any Partner from using resources derived from the Space Station infrastructure.

  • 4 In its use of the Space Station, each Partner, through its Cooperating Agency, shall seek through the mechanisms established in the MOUs to avoid causing serious adverse effects on the use of the Space Station by the other Partners.

  • 5 Each Partner shall assure access to and use of its Space Station elements to the other Partners in accordance with their respective allocations.

  • 6 For purposes of this Article, an ESA Member State shall not be considered a “non-Partner".

Article 10. Operation

The Partners, acting through their Cooperating Agencies, shall have responsibilities in the operation of the elements they respectively provide, in accordance with Article 7 and other relevant provisions of this Agreement, and in accordance with the MOUs and implementing arrangements. The Partners, acting through their Cooperating Agencies, shall develop and implement procedures for operating the Space Station in a manner that is safe, efficient, and effective for Space Station users and operators, in accordance with the MOUs and implementing arrangements. Further, each Partner, acting through its Cooperating Agency, shall be responsible for sustaining the functional performance of the elements it provides.

Article 11. Crew

  • 1 Each Partner has the right to provide qualified personnel to serve on an equitable basis as Space Station crew members. Selections and decisions regarding the flight assignments of a Partner's crew members shall be made in accordance with procedures provided in the MOUs and implementing arrangements.

  • 2 The Code of Conduct for the Space Station crew will be developed and approved by all the Partners in accordance with the individual Partner's internal procedures, and in accordance with the MOUs. A Partner must have approved the Code of Conduct before it provides Space Station crew. Each Partner, in exercising its right to provide crew, shall ensure that its crew members observe the Code of Conduct.

Article 12. Transportation

  • 1 Each of the Partners shall have the right of access to the Space Station using its respective government and private sector space transportation systems, if they are compatible with the Space Station. The United States, Russia, the European Partner, and Japan, through their respective Cooperating Agencies, shall make available launch and return transportation services for the Space Station (using such space transportation systems as the U.S. Space Shuttle, the Russian Proton and Soyuz, the European Ariane-5, and the Japanese H-II). Initially, the U.S. and Russian space transportation systems will be used to provide launch and return transportation services for the Space Station and, in addition, the other space transportation systems will be used as those systems become available. Access and launch and return transportation services shall be in accordance with the provisions of the relevant MOUs and implementing arrangements.

  • 2 Those Partners providing launch and return transportation services to other Partners and their respective users on a reimbursable or other basis shall provide such services consistent with conditions specified in the relevant MOUs and implementing arrangements. Those Partners providing launch and return transportation services on a reimbursable basis shall provide such services to another Partner or the users of that Partner, in comparable circumstances, on the same basis they provide such services to any other Partner or the users of such other Partner. Partners shall use their best efforts to accommodate proposed requirements and flight schedules of the other Partners.

  • 3 The United States, through NASA, working with the other Partners' Cooperating Agencies in management bodies, shall plan and coordinate launch and return transportation services for the Space Station in accordance with the integrated traffic planning process, as provided in the MOUs and implementing arrangements.

  • 4 Each Partner shall respect the proprietary rights in and the confidentiality of appropriately marked data and goods to be transported on its space transportation system.

Article 13. Communications

  • 1 The United States and Russia, through their Cooperating Agencies, shall provide the two primary data relay satellite system space and ground communications networks for command, control, and operations of Space Station elements and payloads, and other Space Station communication purposes. Other Partners may provide data relay satellite system space and ground communication networks, if they are compatible with the Space Station and with Space Station use of the two primary networks. The provision of Space Station communications shall be in accordance with provisions in the relevant MOUs and implementing arrangements.

  • 2 On a reimbursable basis, the Cooperating Agencies shall use their best efforts to accommodate, with their respective communication systems, specific Space Station-related requirements of one another, consistent with conditions specified in the relevant MOUs and implementing arrangements.

  • 3 The United States, through NASA, working with the other Partners, Cooperating Agencies in management bodies, shall plan and coordinate space and ground communications services for the Space Station in accordance with relevant program documentation, as provided in the MOUs and implementing arrangements.

  • 4 Measures to ensure the confidentiality of utilization data passing through the Space Station Information System and other communication systems being used in connection with the Space Station may be implemented, as provided in the MOUs. Each Partner shall respect the proprietary rights in, and the confidentiality of, the utilization data passing through its communication systems, including its ground network and the communication systems of its contractors, when providing communication services to another Partner.

Article 14. Evolution

  • 1 The Partners intend that the Space Station shall evolve through the addition of capability and shall strive to maximize the likelihood that such evolution will be effected through contributions from all the Partners. To this end, it shall be the object of each Partner to provide, where appropriate, the opportunity to the other Partners to cooperate in its proposals for additions of evolutionary capability. The Space Station together with its additions of evolutionary capability shall remain a civil station, and its operation and utilization shall be for peaceful purposes, in accordance with international law.

  • 2 This Agreement sets forth rights and obligations concerning only the elements listed in the Annex, except that this Article and Article 16 shall apply to any additions of evolutionary capability. This Agreement does not commit any Partner State to participate in, or otherwise grant any Partner rights in, the addition of evolutionary capability.

  • 3 Procedures for the coordination of the Partners' respective evolution studies and for the review of specific proposals for the addition of evolutionary capability are provided in the MOUs.

  • 4 Cooperation between or among Partners regarding the sharing of addition(s) of evolutionary capability shall require, following the coordination and review provided for in paragraph 3 above, either the amendment of this Agreement, or a separate agreement to which the United States, to ensure that any addition is consistent with the overall program, and any other Partner providing a Space Station element or space transportation system on which there is an operational or technical impact, shall be parties.

  • 5 Following the coordination and review provided for in paragraph 3 above, the addition of evolutionary capability by one Partner shall require prior notification of the other Partners, and an agreement with the United States to ensure that any addition is consistent with the overall program, and with any other Partner providing a Space Station element or space transportation system on which there is an operational or technical impact.

  • 6 A Partner which may be affected by the addition of evolutionary capability under paragraph 4 or 5 above may request consultations with the other Partners in accordance with Article 23.

  • 7 The addition of evolutionary capability shall in no event modify the rights and obligations of any Partner State under this Agreement and the MOUs concerning the elements listed in the Annex, unless the affected Partner State otherwise agrees.

Article 15. Funding

  • 1 Each Partner shall bear the costs of fulfilling its respective responsibilities under this Agreement, including sharing on an equitable basis the agreed common system operations costs or activities attributed to the operation of the Space Station as a whole, as provided in the MOUs and implementing arrangements.

  • 2 Financial obligations of each Partner pursuant to this Agreement are subject to its funding procedures and the availability of appropriated funds. Recognizing the importance of Space Station cooperation, each Partner undertakes to make its best efforts to obtain approval for funds to meet those obligations, consistent with its respective funding procedures.

  • 3 In the event that funding problems arise that may affect a Partner's ability to fulfill its responsibilities in Space Station cooperation, that Partner, acting through its Cooperating Agency, shall notify and consult with the other Cooperating Agencies. If necessary, the Partners may also consult.

  • 4 The Partners shall seek to minimize operations costs for the Space Station. In particular, the Partners, through their Cooperating Agencies, in accordance with the provisions of the MOUs, shall develop procedures intended to contain the common system operations costs and activities within approved estimated levels.

  • 5 The Partners shall also seek to minimize the exchange of funds in the implementation of Space Station cooperation, including through the performance of specific operations activities as provided in the MOUs and implementing arrangements or, if the concerned Partners agree, through the use of barter.

Article 16. Cross-Waiver of Liability

  • 1 The objective of this Article is to establish a cross-waiver of liability by the Partner States and related entities in the interest of encouraging participation in the exploration, exploitation, and use of outer space through the Space Station. This cross-waiver of liability shall be broadly construed to achieve this objective.

  • 2 For the purposes of this Article:

    • a) A “Partner State” includes its Cooperating Agency. It also includes any entity specified in the MOU between NASA and the Government of Japan to assist the Government of Japan's Cooperating Agency in the implementation of that MOU.

    • b) The term “related entity” means:

      • (1) a contractor or subcontractor of a Partner State at any tier;

      • (2) a user or customer of a Partner State at any tier; or

      • (3) a contractor or subcontractor of a user or customer of a Partner State at any tier.

        This subparagraph may also apply to a State, or an agency or institution of a State, having the same relationship to a Partner State as described in subparagraphs 2b)(1) through 2b)(3) above or otherwise engaged in the implementation of Protected Space Operations as defined in subparagraph 2f) below.

        “Contractors” and “subcontractors” include suppliers of any kind.

    • c) The term “damage” means:

      • (1) bodily injury to, or other impairment of health of, or death of, any person;

      • (2) damage to, loss of, or loss of use of any property;

      • (3) loss of revenue or profits; or

      • (4) other direct, indirect or consequential damage.

    • d) The term “launch vehicle” means an object (or any part thereof) intended for launch, launched from Earth, or returning to Earth which carries payloads or persons, or both.

    • e) The term “payload” means all property to be flown or used on or in a launch vehicle or the Space Station.

    • f) The term “Protected Space Operations” means all launch vehicle activities, Space Station activities, and payload activities on Earth, in outer space, or in transit between Earth and outer space in implementation of this Agreement, the MOUs, and implementing arrangements. It includes, but is not limited to:

      • (1) research, design, development, test, manufacture, assembly, integration, operation, or use of launch or transfer vehicles, the Space Station, or a payload, as well as related support equipment and facilities and services; and

      • (2) all activities related to ground support, test, training, simulation, or guidance and control equipment and related facilities or services.

      “Protected Space Operations” also includes all activities related to evolution of the Space Station, as provided for in Article l4. “Protected Space Operations” excludes activities on Earth which are conducted on return from the Space Station to develop further a payload's product or process for use other than for Space Station related activities in implementation of this Agreement.

  • 3

    • a) Each Partner State agrees to a cross-waiver of liability pursuant to which each Partner State waives all claims against any of the entities or persons listed in subparagraphs 3a)(1) through 3a)(3) below based on damage arising out of Protected Space Operations. This cross-waiver shall apply only if the person, entity, or property causing the damage is involved in Protected Space Operations and the person, entity, or property damaged is damaged by virtue of its involvement in Protected Space Operations. The cross-waiver shall apply to any claims for damage, whatever the legal basis for such claims against:

      • (1) another Partner State;

      • (2) a related entity of another Partner State;

      • (3) the employees of any of the entities identified in subparagraphs 3a)(1) and 3a)(2) above.

    • b) In addition, each Partner State shall, by contract or otherwise, extend the cross-waiver of liability as set forth in subparagraph 3a) above to its related entities by requiring them to:

      • (1) waive all claims against the entities or persons identified in subparagraphs 3a)(1) through 3a)(3) above; and

      • (2) require that their related entities waive all claims against the entities or persons identified in subparagraphs 3a)(1) through 3a)(3) above.

    • c) For avoidance of doubt, this cross-waiver of liability includes a cross-waiver of liability arising from the Liability Convention where the person, entity, or property causing the damage is involved in Protected Space Operations and the person, entity, or property damaged is damaged by virtue of its involvement in Protected Space Operations.

    • d) Notwithstanding the other provisions of this Article, this cross-waiver of liability shall not be applicable to:

      • (1) claims between a Partner State and its related entity or between its own related entities;

      • (2) claims made by a natural person, his/her estate, survivors or subrogees (except when a subrogee is a Partner State) for bodily injury to, or other impairment of health of, or death of such natural person;

      • (3) claims for damage caused by willful misconduct;

      • (4) intellectual property claims;

      • (5) claims for damage resulting from a failure of the cross-waiver of liability to its related entities, pursuant to subparagraph 3b) above.

    • e) With respect to subparagraph 3d)(2) above, in the event that a subrogated claim of the Government of Japan is not based upon government employee accident compensation law, the Government of Japan shall fulfill its obligation to waive such subrogated claim by ensuring that any assisting entity specified pursuant to subparagraph 2a) above indemnifies, in a manner consistent with Article 15(2) and in accordance with applicable laws and regulations of Japan, any entity or person identified in subparagraphs 3a)(1) through 3a)(3) above against liability arising from such subrogated claim by the Government of Japan. Nothing in this Article shall preclude the Government of Japan from waiving the foregoing subrogated claims.

    • f) Nothing in this Article shall be construed to create the basis for a claim or suit where none would otherwise exist.

Article 17. Liability Convention

  • 1 Except as otherwise provided in Article 16, the Partner States, as well as ESA, shall remain liable in accordance with the Liability Convention.

  • 2 In the event of a claim arising out of the Liability Convention, the Partners (and ESA, if appropriate) shall consult promptly on any potential liability, on any apportionment of such liability, and on the defense of such claim.

  • 3 Regarding the provision of launch and return services provided for in Article 12(2), the Partners concerned (and ESA, if appropriate) may conclude separate agreements regarding the apportionment of any potential joint and several liability arising out of the Liability Convention.

Article 18. Customs and Immigration

  • 1 Each Partner State shall facilitate the movement of persons and goods necessary to implement this Agreement into and out of its territory, subject to its laws and regulations.

  • 2 Subject to its laws and regulations, each Partner State shall facilitate provision of the appropriate entry and residence documentation for nationals and families of nationals of another Partner State who enter or exit or reside within the territory of the first Partner State in order to carry out functions necessary for the implementation of this Agreement.

  • 3 Each Partner State shall grant permission for duty-free importation and exportation to and from its territory of goods and software which are necessary for implementation of this Agreement and shall ensure their exemption from any other taxes and duties collected by the customs authorities. This paragraph shall be implemented without regard to the country of origin of such necessary goods and software.

Article 19. Exchange of Data and Goods

  • 1 Except as otherwise provided in this paragraph, each Partner, acting through its Cooperating Agency shall transfer all technical data and goods considered to be necessary (by both parties to any transfer) to fulfill the responsibilities of that Partner's Cooperating Agency under the relevant MOUs and implementing arrangements. Each Partner undertakes to handle expeditiously any request for technical data or goods presented by the Cooperating Agency of another Partner for the purposes of Space Station cooperation. This Article shall not require a Partner State to transfer any technical data and goods in contravention of its national laws or regulations.

  • 2 The Partners shall make their best efforts to handle expeditiously requests for authorization of transfers of technical data and goods by persons or entities other than the Partners or their Cooperating Agencies (for example, company-to-company exchanges which are likely to develop), and they shall encourage and facilitate such transfers in connection with the Space Station cooperation under this Agreement. Otherwise, such transfers are not covered by the terms and conditions of this Article. National laws and regulations shall apply to such transfers.

  • 3 The Partners agree that transfers of technical data and goods under this Agreement shall be subject to the restrictions set forth in this paragraph. The transfer of technical data for the purposes of discharging the Partners' responsibilities with regard to interface, integration and safety shall normally be made without the restrictions set forth in this paragraph. If detailed design, manufacturing, and processing data and associated software is necessary for interface, integration or safety purposes, the transfer shall be made in accordance with paragraph 1 above, but the data and associated software may be appropriately marked as set out below. Technical data and goods not covered by the restrictions set forth in this paragraph shall be transferred without restriction, except as otherwise restricted by national laws or regulations.

    • a) The furnishing Cooperating Agency shall mark with a notice, or otherwise specifically identify, the technical data or goods that are to be protected for export control purposes. Such a notice or identification shall indicate any specific conditions regarding how such technical data or goods may be used by the receiving Cooperating Agency and its contractors and subcontractors, including (1) that such technical data or goods shall be used only for the purposes of fulfilling the receiving Cooperating Agency's responsibilities under this Agreement and the relevant MOUs, and (2) that such technical data or goods shall not be used by persons or entities other than the receiving Cooperating Agency, its contractors or subcontractors, or for any other purposes, without the prior written permission of the furnishing Partner State, acting through its Cooperating Agency.

    • b) The furnishing Cooperating Agency shall mark with a notice the technical data that are to be protected for proprietary rights purposes. Such notice shall indicate any specific conditions regarding how such technical data may be used by the receiving Cooperating Agency and its contractors and subcontractors, including (1) that such technical data shall be used, duplicated, or disclosed only for the purposes of fulfilling the receiving Cooperating Agency's responsibilities under this Agreement and the relevant MOUs, and (2) that such technical data shall not be used by persons or entities other than the receiving Cooperating Agency, its contractors or subcontractors, or for any other purposes, without the prior written permission of the furnishing Partner State, acting through its Cooperating Agency.

    • c) In the event that any technical data or goods transferred under this Agreement are classified, the furnishing Cooperating Agency shall mark with a notice, or otherwise specifically identify, such technical data or goods. The requested Partner State may require that any such transfer shall be pursuant to a security of information agreement or arrangement which sets forth the conditions for transferring and protecting such technical data or goods. A transfer need not be conducted if the receiving Partner State does not provide for the protection of the secrecy of patent applications containing information that is classified or otherwise held in secrecy for national security purposes. No classified technical data or goods shall be transferred under this Agreement unless both parties agree to the transfer.

  • 4 Each Partner State shall take all necessary steps to ensure that technical data or goods received by it under subparagraphs 3a), 3b), or 3c) above shall be treated by the receiving Partner State, its Cooperating Agency, and other persons and entities (including contractors and subcontractors) to which the technical data or goods are subsequently transferred in accordance with the terms of the notice or identification. Each Partner State and Cooperating Agency shall take all reasonably necessary steps, including ensuring appropriate contractual conditions in their contracts and subcontracts, to prevent unauthorized use, disclosure, or retransfer of, or unauthorized access to, such technical data or goods. In the case of technical data or goods received under subparagraph 3c) above, the receiving Partner State or Cooperating Agency shall accord such technical data or goods a level of protection at least equivalent to the level of protection accorded by the furnishing Partner State or Cooperating Agency.

  • 5 It is not the intent of the Partners to grant, through this Agreement or the relevant MOUs, any rights to a recipient beyond the right to use, disclose, or retransfer received technical data or goods consistent with conditions imposed under this Article.

  • 6 Withdrawal from this Agreement by a Partner State shall not affect rights or obligations regarding the protection of technical data and goods transferred under this Agreement prior to such withdrawal, unless otherwise agreed in a withdrawal agreement pursuant to Article 28.

  • 7 For the purposes of this Article, any transfer of technical data and goods by a Cooperating Agency to ESA shall be deemed to be destined to ESA, to all of the European Partner States, and to ESA's designated Space Station contractors and subcontractors, unless otherwise specifically provided for at the time of transfer.

  • 8 The Partners, through their Cooperating Agencies, will establish guidelines for security of information.

Article 20. Treatment of Data and Goods in Transit

Recognizing the importance of the continuing operation and full international utilization of the Space Station, each Partner State shall, to the extent its applicable laws and regulations permit, allow the expeditious transit of data and goods of the other Partners, their Cooperating Agencies, and their users. This Article shall only apply to data and goods transiting to and from the Space Station, including but not limited to transit between its national border and a launch or landing site within its territory, and between a launch or landing site and the Space Station.

Article 21. Intellectual Property

  • 2 Subject to the provisions of this Article, for purposes of intellectual property law, an activity occurring in or on a Space Station flight element shall be deemed to have occurred only in the territory of the Partner State of that element's registry, except that for ESA-registered elements any European Partner State may deem the activity to have occurred within its territory. For avoidance of doubt, participation by a Partner State, its Cooperating Agency, or its related entities in an activity occurring in or on any other Partner's Space Station flight element shall not in and of itself alter or affect the jurisdiction over such activity provided for in the previous sentence.

  • 3 In respect of an invention made in or on any Space Station flight element by a person who is not its national or resident, a Partner State shall not apply its laws concerning secrecy of inventions so as to prevent the filing of a patent application (for example, by imposing a delay or requiring prior authorization) in any other Partner State that provides for the protection of the secrecy of patent applications containing information that is classified or otherwise protected for national security purposes. This provision does not prejudice (a) the right of any Partner State in which a patent application is first filed to control the secrecy of such patent application or restrict its further filing; or (b) the right of any other Partner State in which an application is subsequently filed to restrict, pursuant to any international obligation, the dissemination of an application.

  • 4 Where a person or entity owns intellectual property which is protected in more than one European Partner State, that person or entity may not recover in more than one such State for the same act of infringement of the same rights in such intellectual property which occurs in or on an ESA-registered element. Where the same act of infringement in or on an ESA-registered element gives rise to actions by different intellectual property owners by virtue of more than one European Partner State's deeming the activity to have occurred in its territory, a court may grant a temporary stay of proceeding in a later-filed action pending the outcome of an earlier-filed action. Where more than one action is brought, satisfaction of a judgment rendered for damages in any of the actions shall bar further recovery of damages in any pending or future action for infringement based upon the same act of infringement.

  • 5 With respect to an activity occurring in or on an ESA-registered element, no European Partner State shall refuse to recognize a license for the exercise of anv intellectual property right if that license is enforceable under the laws of any European Partner State, and compliance with the provisions of such license shall also bar recovery for infringement in any European Partner State.

  • 6 The temporary presence in the territory of a Partner State of any articles, including the components of a flight element, in transit between any place on Earth and any flight element of the Space Station registered by another Partner State or ESA shall not in itself form the basis for any proceedings in the first Partner State for patent infringement.

Article 22. Criminal Jurisdiction

In view of the unique and unprecedented nature of this particular international cooperation in space:

  • 1 Canada, the European Partner States, Japan, Russia, and the United States may exercise criminal jurisdiction over personnel in or on any flight element who are their respective nationals.

  • 2 In a case involving misconduct on orbit that: a) affects the life or safety of a national of another Partner State or b) occurs in or on or causes damage to the flight element of another Partner State, the Partner State whose national is the alleged perpetrator shall, at the request of any affected Partner State, consult with such State concerning their respective prosecutorial interests. An affected Partner State may, following such consultation, exercise criminal jurisdiction over the alleged perpetrator provided that, within 90 days of the date of such consultation or within such other period as may be mutually agreed, the Partner State whose national is the alleged perpetrator either:

    • (1) concurs in such exercise of criminal jurisdiction, or

    • (2) fails to provide assurances that it will submit the case to its competent authorities for the purpose of prosecution.

  • 3 If a Partner State which makes extradition conditional on the existence of a treaty receives a request for extradition from another Partner State with which it has no extradition treaty, it may at its option consider this Agreement as the legal basis for extradition in respect of the alleged misconduct on orbit. Extradition shall be subject to the procedural provisions and the other conditions of the law of the requested Partner State.

  • 4 Each Partner State shall, subject to its national laws and regulations, afford the other Partners assistance in connection with alleged misconduct on orbit.

  • 5 This Article is not intended to limit the authorities and procedures for the maintenance of order and the conduct of crew activities in or on the Space Station which shall be established in the Code of Conduct pursuant to Article 11, and the Code of Conduct is not intended to limit the application of this Article.

Article 23. Consultations

  • 1 The Partners, acting through their Cooperating Agencies, may consult with each other on any matter arising out of Space Station cooperation. The Partners shall exert their best efforts to settle such matters through consultation between or among their Cooperating Agencies in accordance with procedures provided in the MOUs.

  • 2 Any Partner may request that government-level consultations be held with another Partner on any matter arising out of Space Station cooperation. The requested Partner shall accede to such request promptly. If the requesting Partner notifies the United States that the subject of such consultations is appropriate for consideration by all the Partners, the United States shall convene multilateral consultations at the earliest practicable time, to which it shall invite all the Partners.

  • 3 Any Partner which intends to proceed with significant flight element design changes which may have an impact on the other Partners shall notify the other Partners accordingly at the earliest opportunity. A Partner so notified may request that the matter be submitted to consultations in accordance with paragraphs 1 and 2 above.

  • 4 If an issue not resolved through consultations still needs to be resolved, the concerned Partners may submit that issue to an agreed form of dispute resolution such as conciliation, mediation, or arbitration.

Article 24. Space Station Cooperation Review

In view of the long-term, complex, and evolving character of their cooperation under this Agreement, the Partners shall keep each other informed of developments which might affect this cooperation. Beginning in l999, and every three years thereafter, the Partners shall meet to deal with matters involved in their cooperation and to review and promote Space Station cooperation.

Article 25. Entry into Force

  • 1 This Agreement shall remain open for signature by the States listed in the Preamble of this Agreement.

  • 2 This Agreement is subject to ratification, acceptance, approval, or accession. Ratification, acceptance, approval, or accession shall be effected by each State in accordance with its constitutional processes. Instruments of ratification, acceptance, approval, or accession shall be deposited with the Government of the United States, hereby designated as the Depositary.

  • 3

    • a) This Agreement shall enter into force on the date on which the last instrument of ratification, acceptance, or approval of Japan, Russia and the United States has been deposited. The Depositary shall notify all signatory States of this Agreement's entry into force.

    • b) This Agreement shall not enter into force for a European Partner State before it enters into force for the European Partner. It shall enter into force for the European Partner after the Depositary receives instruments of ratification, acceptance, approval, or accession from at least four European signatory or acceding States, and, in addition, a formal notification by the Chairman of the ESA Council.

    • c) Following entry into force of this Agreement for the European Partner, it shall enter into force for any European State listed in the Preamble that has not deposited its instrument of ratification, acceptance or approval upon deposit of such instrument. Any ESA Member State not listed in the Preamble may accede to this Agreement by depositing its instrument of accession with the Depositary.

  • 4 Upon entry into force of this Agreement, the 1988 Agreement shall cease to be in force.

  • 5 If this Agreement has not entered into force for a Partner within a period of two years after its signature, the United States may convene a conference of the signatories to this Agreement to consider what steps, including any modifications to this Agreement, are necessary to take account of that circumstance.

Article 26. Operative Effect as Between Certain Parties

Notwithstanding Article 25 (3)a) above, this Agreement shall become operative as between the United States and Russia on the date they have expressed their consent to be bound by depositing their instruments of ratification, acceptance or approval. The Depositary shall notify all signatory States if this Agreement becomes operative between the United States and Russia pursuant to this Article.

Article 27. Amendments

This Agreement, including its Annex, may be amended by written agreement of the Governments of the Partner States for which this Agreement has entered into force. Amendments to this Agreement, except for those made exclusively to the Annex, shall be subject to ratification, acceptance, approval, or accession by those States in accordance with their respective constitutional processes. Amendments made exclusively to the Annex shall require only a written agreement of the Governments of the Partner States for which this Agreement has entered into force.

Article 28. Withdrawal

  • 1 Any Partner State may withdraw from this Agreement at any time by giving to the Depositary at least one year's prior written notice. Withdrawal by a European Partner State shall not affect the rights and obligations of the European Partner under this Agreement.

  • 2 If a Partner gives notice of withdrawal from this Agreement, with a view toward ensuring the continuation of the overall program, the Partners shall endeavour to reach agreement concerning the terms and conditions of that Partner's withdrawal before the effective date of withdrawal.

  • 3

    • a) Because Canada's contribution is an essential part of the Space Station, upon its withdrawal, Canada shall ensure the effective use and operation bv the United States of the Canadian elements listed in the Annex. To this end, Canada shall expeditiously provide hardware, drawings, documentation, software, spares, tooling, special test equipment, and/or any other necessary items requested by the United States.

    • b) Upon Canada's notice of withdrawal for any reason, the United States and Canada shall expeditiously negotiate a withdrawal agreement. Assuming that such agreement provides for the transfer to the United States of those elements required for the continuation of the overall program, it shall also provide for the United States to give Canada adequate compensation for such transfer.

  • 4 If a Partner gives notice of withdrawal from this Agreement, its Cooperating Agency shall be deemed to have withdrawn from its corresponding MOU with NASA, effective from the same date as its withdrawal from this Agreement.

  • 5 Withdrawal by any Partner State shall not affect that Partner State's continuing rights and obligations under Articles 16, 17, and 19, unless otherwise agreed in a withdrawal agreement pursuant to paragraph 2 or 3 above.

IN WITNESS WHEREOF the undersigned, being duly authorized thereto by their respective Governments, have signed this Agreement.

DONE at Washington, this 29th day of January, 1998. The texts of this Agreement in the English, French, German, Italian, Japanese, and Russian languages shall be equally authentic.

A single original text in each language shall be deposited in the archives of the Government of the United States. The Depositary shall transmit certified copies to all signatory States. Upon entry into force of this Agreement, the Depositary shall register it pursuant to Article 102 of the Charter of the United Nations.

Annex Space Station Elements to be Provided by the Partners

The Space Station elements to be provided by the Partners are summarized below and are further elaborated in the MOUs:

  • 1. The Government of Canada, through CSA, shall provide:

    • as a Space Station infrastructure element, the Mobile Servicing Center (MSC);

    • as an additional flight element, the Special Purpose Dexterous Manipulator; and

    • in addition to the flight elements above, Space Station-unique ground elements.

  • 2. The European Governments, through ESA, shall provide:

    • as a user element, the European pressurized laboratory (including basic functional outfitting);

    • other flight elements to supply and to reboost the Space Station; and

    • in addition to the flight elements above, Space Station-unique ground elements.

  • 3. The Government of Japan shall provide:

    • as a user element, the Japanese Experiment Module (including basic functional outfitting, as well as the Exposed Facility and the Experiment Logistics Modules);

    • other flight elements to supply the Space Station; and

    • in addition to the flight elements above, Space Station-unique ground elements.

  • 4. The Government of Russia, through RSA, shall provide:

    • Space Station infrastructure elements, including service and other modules;

    • as user elements, research modules (including basic functional outfitting) and attached payload accommodation equipment;

    • other flight elements to supply and to reboost the Space Station; and

    • in addition to the flight elements above, Space Station-unique ground elements.

  • 5. The Government of the United States, through NASA, shall provide:

    • Space Station infrastructure elements, including a habitation module;

    • as user elements, laboratory modules (including basic functional outfitting), and attached payload accommodation equipment;

    • other flight elements to supply the Space Station; and

    • in addition to the flight elements above, Space Station-unique ground elements.

Arrangement Concerning Application of the Space Station Intergovernmental Agreement Pending its Entry into Force

1.

The Parties to this Arrangement are all signatories to the Agreement among the Government of Canada, Governments of Member States of the European Space Agency, the Government of Japan, the Government of the Russian Federation and the Government of the United States of America Concerning Cooperation on the Civil International Space Station (hereinafter “the Intergovernmental Agreement") done at Washington on January 29, 1998.

2.

In accordance with its terms, the Intergovernmental Agreement will enter into force on the date on which the last instrument of ratification, acceptance or approval of Japan, Russia and the United States has been deposited. Thereafter, the Intergovernmental Agreement will enter into force for a Partner upon the deposit of that Partner's instrument of ratification, acceptance, approval or accession. For these purposes, the European Partner will be considered to have deposited its instrument of ratification, acceptance, approval or accession when the Depositary receives instruments of ratification, acceptance, approval or accession from at least four European signatory or acceding States, and, in addition, a formal notification by the Chairman of the European Space Agency's Council.

3.

The Parties to this Arrangement desire to pursue cooperation as provided in the Intergovernmental Agreement to the fullest possible extent, pending completion by each of them of all domestic actions required prior to ratification, acceptance or approval of, or accession to, the Intergovernmental Agreement.

4.

The Parties to this Arrangement therefore undertake, to the fullest extent possible consistent with their domestic laws and regulations, to abide by the terms of the Intergovernmental Agreement until it enters into force or becomes operative with respect to each of them.

5.

A Party may withdraw from this Arrangement upon 120 days' written notice to the other Parties.

6.

This Arrangement will be effective upon signature. Thereafter, this Arrangement may be acceded to by a signatory to the Intergovernmental Agreement by signature or by depositing an instrument of accession with the Depositary.

7.

This Arrangement supersedes the Arrangement Concerning Application of the Space Station Intergovernmental Agreement Pending Its Entry Into Force, done at Washington on September 29, 1988, which is hereby terminated.

DONE at Washington this 29th day of January, 1998, in one original, the English, French, German, Italian, Japanese and Russian texts being equally authentic.

Nr. I

United States Department of State

Bureau of Oceans and International Environmental and Scientific Affairs

Washington, D.C. 20520

January 26, 1998

Mr. Gerhard Fulda

Spokesman of the European Delegation

to the International Space Station

Negotiations

Federal Foreign Office

Bonn, Germany

Dear Mr. Fulda:

With reference to our negotiations on the 1998 Space Station Intergovernmental Agreement to be submitted for signature by the Partner States, this is to confirm that, pursuant to that agreement, which provides that all utilization of the civil international Space Station will be for peaceful purposes, in accordance with international law; the United States has the right to use its elements, as well as its allocations of resources derived from the Space Station infrastructure, for national security purposes. With respect to such uses of these elements and resources, the decision whether they may be carried out under the Agreement will be made by the United States.

Sincerely yours,

(sd.) RALPH BRAIBANTI

Ralph Braibanti

Head of the United States Delegation to the International Space Station Negotiations

United States Department of State

Nr. II

January 26, 1998

Mr. Ralph Braibanti

Head of the United States Delegation to the International Space Station

Negotiations

United States Department of State

Dear Mr. Braibanti:

I am writing to you in reply to your letter of January 26, 1998. This is to confirm on behalf of the representatives to the Space Station negotiations of the European States that will be signatories to the Agreement, that your letter of January 26, 1998, correctly states U.S. rights under the Agreement to decide whether contemplated uses of its elements and its allocations of resources derived from the Space Station infrastructure may be carried out under the Agreement.

I should like to confirm that, with respect to the use of the elements of the civil international Space Station provided by Europe, the European Partner will be guided by Article II of the Convention establishing the European Space Agency. I should like to confirm also that when the European Partner determines, pursuant to Article 9.3(b) of the Agreement, that a contemplated use of its elements is not for peaceful purposes, such use will not take place.

Sincerely yours,

(sd.) GERHARD FULDA

Gerhard Fulda

Spokesman of the European

Delegation to the International

Space Station Negotiations

Federal Foreign Office

Bonn, Germany

Nr. III

26 January 1998

Mr. Gerhard Fulda

Spokesman of the European Delegation

to the International Space Station

Negotiations

Federal Foreign Office

Bonn, Germany

Dear Mr. Fulda:

With reference to our negotiations of the 1997lees „1998". Space Station Intergovernmental Agreement to be submitted for signature by the Partner States, this is to confirm that, pursuant to that Agreement, which provides that all utilization of the civil international Space Station will be for peaceful purposes, in accordance with international law, Russia has the right to use its elements, as well as its allocations of resources derived from the Space Station infrastructure, for national security purposes. With respect to such uses of these elements and resources, the decision whether they may be carried out under the Agreement will be made by Russia.

Sincerely yours,

(sd.) A. YAKOVENKO

Alexander Yakovenko

Head of the Russian Delegation

to the International Space Station

Negotiations

Ministry of Foreign Affairs

of Russia

Nr. IV

January 26, 1998

Mr. Alexander Yakovenko

Head of the Russian Delegation

to the International Space Station

Negotiations

Ministry of Foreign Affairs of Russia

Dear Mr. Yakovenko:

I am writing to you in reply to your letter of January 26, 1998. This is to confirm, on behalf of the representatives to the Space Station negotiations of the European States that will be signatories to the Agreement, that your letter of January 26, 1998, correctly states Russian rights under the Agreement to decide whether contemplated uses of its elements and its allocations of resources derived from the Space Station infrastructure may be carried out under the Agreement.

I should like to confirm that, with respect to the use of the elements of the civil international Space Station provided by Europe, the European Partner will be guided by Article II of the Convention establishing the European Space Agency. I should like to confirm also that when the European Parner determines, pursuant to Article 9.3(b) of the Agreement, that a contemplated use of its elements is not for peaceful purposes, such use will not take place.

Sincerely yours,

(sd.) GERHARD FULDA

Spokesman of the European

Delegation to the International

Space Station Negotiations

Federal Foreign Office

Bonn, Germany

Vertaling : NL

Verdrag tussen de Regering van Canada, de Regeringen van de Lidstaten van het Europees Ruimte-Agentschap, de Regering van Japan, de Regering van de Russische Federatie en de Regering van de Verenigde Staten van Amerika inzake de samenwerking op het gebied van het civiele internationale ruimtestation

De Regering van Canada (hierna ook te noemen „Canada”),

De Regering van het Koninkrijk België, van het Koninkrijk Denemarken, van de Franse Republiek, van de Bondsrepubliek Duitsland, van de Italiaanse Republiek, van het Koninkrijk der Nederlanden, van het Koninkrijk Noorwegen, van het Koninkrijk Spanje, van het Koninkrijk Zweden, van de Zwitserse Bondsstaat en van het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland, zijnde Regeringen van lidstaten van het Europees Ruimte-Agentschap (hierna gezamenlijk aangeduid als „de Europese Regeringen” of „de Europese Deelnemer”),

De Regering van Japan (hierna ook te noemen „Japan”),

De Regering van de Russische Federatie (hierna ook te noemen „Rusland”), en

De Regering van de Verenigde Staten van Amerika (hierna te noemen „de Regering van de Verenigde Staten” of „de Verenigde Staten”),

In herinnering brengend dat de President van de Verenigde Staten in januari 1984 de Nationale Dienst voor Lucht- en Ruimtevaart („NASA”) heeft opgedragen een permanent bemand ruimtestation te ontwikkelen en in een omloopbaan te brengen, en vrienden en bondgenoten van de Verenigde Staten heeft uitgenodigd deel te nemen aan de ontwikkeling en het gebruik daarvan en te delen in de daaruit voortvloeiende voordelen,

Herinnerend aan de aanvaarding van deze uitnodiging door de Eerste Minister van Canada tijdens de topontmoeting met de President van de Verenigde Staten in maart 1985 te Quebec en aan de wederzijdse bevestiging van de belangstelling voor samenwerking tijdens de topontmoeting in maart 1986 te Washington D.C.,

Herinnerend aan de inhoud van de desbetreffende Resoluties die op 31 januari 1985 en op 20 oktober 1995 werden aangenomen door de Raad, op ministerieel niveau bijeen, van het Europees Ruimte-Agentschap („ESA”), en aan het feit dat in het kader van het ESA en in overeenstemming met het doel zoals omschreven in artikel II van het Verdrag tot oprichting van het ESA, het Columbusprogramma en de Europese deelneming aan het programma ter ontwikkeling van het internationale ruimtestation zijn opgezet met het oog op de daadwerkelijke ontwikkeling van elementen van het civiele internationale ruimtestation,

Herinnerend aan de belangstelling van Japan voor het ruimtestationprogramma, tot uitdrukking gebracht tijdens de bezoeken van de „Administrator” van de NASA aan Japan in 1984 en 1985 en de deelneming van Japan aan het ruimteprogramma van de Verenigde Staten in de vorm van de eerste test inzake materiaalverwerking (First Materials Processing Test),

Herinnerend aan de deelneming van het ESA en Canada aan het Amerikaanse ruimtetransportsysteem in de vorm van de ontwikkeling door Europa van het eerste bemande ruimtelaboratorium, Spacelab, en de ontwikkeling door Canada van het tele-manipulatorsysteem (Remote Manipulator System),

Herinnerend aan het partnerschap dat is gevormd als gevolg van de Overeenkomst tussen de Regering van de Verenigde Staten van Amerika, de Regeringen van de lidstaten van het Europees Ruimte-Agentschap, de Regering van Japan en de Regering van Canada inzake samenwerking op het gebied van het gedetailleerde ontwerp, de ontwikkeling, de exploitatie en het gebruik van het permanent bemande civiele ruimtestation (hierna te noemen „de Overeenkomst van 1988”), ondertekend te Washington op 29 september 1988, en de bijbehorende Memoranda van Overeenstemming tussen de NASA en het Canadese ministerie van Wetenschap en Technologie („MOSST”), de NASA en het ESA, en de NASA en de Regering van Japan,

Erkennend dat de Overeenkomst van 1988 op 30 januari 1992 tussen de Verenigde Staten en Japan in werking is getreden,

Herinnerend aan het feit dat de NASA, het ESA, de Regering van Japan en het MOSST gezamenlijk activiteiten hebben ontplooid teneinde het partnerschap inzake het ruimtestationprogramma tot stand te brengen in overeenstemming met de Overeenkomst van 1988 en de bijbehorende Memoranda van Overeenstemming, en erkennend dat het Canadese Ruimte-Agentschap („CSA”) na de instelling daarvan op 1 maart 1989 de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het Canadese ruimtestationprogramma van het MOSST heeft overgenomen,

Ervan overtuigd dat, vanwege de unieke ervaring en prestaties van de Russische Federatie op het gebied van bemande vluchten en langdurige missies in de ruimte met inbegrip van de succesrijke langdurige exploitatie van het Russische Mirruimtestation, haar deelneming aan het partnerschap in belangrijke mate bijdraagt tot vergroting van de mogelijkheden van het ruimtestation in het voordeel van alle Deelnemers,

Herinnerend aan de uitnodiging op 6 december 1993 van de Regering van Canada, de Europese Regeringen, de Regering van Japan en de Regering van de Verenigde Staten aan de Regering van de Russische Federatie om Deelnemer te worden bij het gedetailleerde ontwerp, de ontwikkeling, de exploitatie en het gebruik van het ruimtestation binnen het kader geschapen door de Overeenkomsten inzake het ruimtestation, en het positieve antwoord van de Regering van de Russische Federatie op 17 december 1993 op deze uitnodiging,

Herinnerend aan de regelingen getroffen tussen het Hoofd van de Regering van de Russische Federatie en de Vice-president van de Verenigde Staten ter bevordering van de samenwerking bij belangrijke activiteiten op het gebied van bemande ruimtevluchten met inbegrip van het Russisch-Amerikaanse Mir-Shuttleprogramma, ter voorbereiding van de bouw van het internationale ruimtestation,

Herinnerend aan het Verdrag inzake de beginselen waaraan de activiteiten van Staten zijn onderworpen bij het onderzoek en gebruik van de kosmische ruimte met inbegrip van de maan en andere hemellichamen (hierna te noemen „het Ruimteverdrag”), dat in werking is getreden op 10 oktober 1967,

Herinnerend aan de Overeenkomst inzake de redding van ruimtevaarders, de terugkeer van ruimtevaarders en de teruggave van de in de kosmische ruimte gebrachte voorwerpen (hierna te noemen „de Astronautenovereenkomst”), die in werking is getreden op 3 december 1968,

Herinnerend aan de Overeenkomst inzake de internationale aansprakelijkheid voor schade veroorzaakt door ruimtevoorwerpen (hierna te noemen „de Aansprakelijkheidsovereenkomst”) die in werking is getreden op 1 september 1972,

Herinnerend aan de Overeenkomst inzake de registratie van in de kosmische ruimte gebrachte voorwerpen (hierna te noemen „de Registratieovereenkomst”), die in werking is getreden op 15 september 1976,

Ervan overtuigd dat de samenwerking in het kader van het civiele internationale ruimtestation zal leiden tot een ruimere mate van samenwerking door de totstandkoming van duurzame en tot wederzijds voordeel strekkende betrekkingen en tevens de samenwerking op het gebied van de exploratie en het vreedzaam gebruik van de kosmische ruimte zal bevorderen,

Erkennend dat de NASA en het CSA, de NASA en het ESA, de NASA en de Regering van Japan en de NASA en het Russische Ruimte-agentschap, hierna te noemen het RSA, in samenhang met de onderhandelingen van hun Regeringen over dit Verdrag, Memoranda van Overeenstemming (hierna te noemen „de Memoranda van Overeenstemming”) hebben opgesteld, en dat de Memoranda van Overeenstemming gedetailleerde bepalingen zullen bevatten ter uitvoering van dit Verdrag,

Erkennend, in het licht van het voorafgaande, dat het wenselijk is tussen de Regering van Canada, de Europese Regeringen, de Regering van Japan, de Regering van de Russische Federatie en de Regering van de Verenigde Staten een kader tot stand te brengen voor het ontwerp, de ontwikkeling, de exploitatie en het gebruik van het ruimtestation,

Zijn als volgt overeengekomen:

Artikel 1. Doel en werkingssfeer

  • 1 Het doel van dit Verdrag is de totstandkoming van een duurzaam internationaal samenwerkingsverband tussen de Deelnemers, als ware partners, met het oog op het gedetailleerde ontwerp, de ontwikkeling, de exploitatie en het gebruik van een permanent bewoond civiel internationaal ruimtestation voor vreedzame doeleinden, in overeenstemming met het internationale recht. Dit civiele internationale ruimtestation zal het wetenschappelijk, technologisch en commercieel gebruik van de kosmische ruimte doen toenemen. Dit Verdrag omschrijft met name het civiele internationale ruimtestationprogramma en de aard van de samenwerking, met inbegrip van de respectieve rechten en verplichtingen van de Deelnemers. Dit Verdrag voorziet voorts in procedures en regelingen die moeten waarborgen dat haar doel wordt verwezenlijkt.

  • 2 De Deelnemers bundelen hun krachten, waarbij de Verenigde Staten een leidende rol hebben op het gebied van het algehele management, en de coördinatie teneinde een geïntegreerd internationaal ruimtestation tot stand te brengen. De Verenigde Staten en Rusland produceren elementen die als basis dienen voor het internationale ruimtestation en putten daarbij uit hun uitgebreide ervaring op het gebied van bemande ruimtevluchten. De Europese Deelnemer en Japan produceren elementen die de mogelijkheden van het ruimtestation in belangrijke mate vergroten. De bijdrage van Canada zal een essentieel deel van het ruimtestation zijn. De door de Deelnemers te leveren elementen die het internationale ruimtestation zullen vormen, zijn genoemd in de Bijlage bij dit Verdrag.

  • 3 Het permanent bewoonde civiele internationale ruimtestation (hierna te noemen „het ruimtestation") is bestemd voor vele doeleinden, zal in een lage omloopbaan om de aarde worden gebracht en zal uit door alle Deelnemers te leveren vluchtelementen en uit uitsluitend voor het ruimtestation bestemde grondelementen bestaan. Door het leveren van vluchtelementen voor het ruimtestation verwerft iedere Deelnemer bepaalde rechten om het ruimtestation te gebruiken en neemt hij deel aan het management daarvan in overeenstemming met dit Verdrag, de Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen.

  • 4 Het ruimtestation is bedoeld als voorziening geschikt voor verdere ontwikkeling. De rechten en verplichtingen van de Deelnemende Staten met betrekking tot de verdere ontwikkeling zijn onderworpen aan de bepalingen ter zake overeenkomstig artikel 14.

Artikel 2. Internationale rechten en verplichtingen

  • 2 Niets in dit Verdrag mag zo worden uitgelegd dat

    • a. daardoor rechten en verplichtingen van de Deelnemende Staten zoals vastgelegd in de in het eerste lid van dit artikel genoemde verdragen, hetzij jegens elkander, hetzij jegens andere Staten, worden gewijzigd, voor zover niet anders bepaald in artikel 16;

    • b. daardoor de rechten en verplichtingen van de Deelnemende Staten die de kosmische ruimte, hetzij afzonderlijk, hetzij in samenwerking met andere Staten, exploreren of gebruiken in het kader van activiteiten die niet verband houden met het ruimtestation, worden aangetast; of

    • c. daaraan aanspraken worden ontleend met betrekking tot nationale toe-eigening van de kosmische ruimte of een gedeelte daarvan.

Artikel 3. Begripsomschrijvingen

Voor de toepassing van dit Verdrag wordt verstaan onder:

  • a. „dit Verdrag": de onderhavige Overeenkomst, met inbegrip van de Bijlage;

  • b. „de Deelnemers" (of, indien dat toepasselijk is, „elke Deelnemer"): de Regering van Canada, de in de preambule genoemde Europese Regeringen die partij worden bij dit Verdrag, alsmede iedere andere Europese Regering die overeenkomstig artikel 25, derde lid, toetreedt tot dit Verdrag, gezamenlijk als één Deelnemer optredend: de Regering van Japan; de Regering van de Russische Federatie; en de Regering van de Verenigde Staten;

  • c. „Deelnemende Staat": iedere Overeenkomstsluitende Staat ten aanzien waarvan dit Verdrag overeenkomstig artikel 25 in werking is getreden.

Artikel 4. Samenwerkende Organen

  • 1 De Deelnemers komen overeen dat het Canadese Ruimte-Agentschap (hierna te noemen „CSA") voor de Regering van Canada, het Europees Ruimte-Agentschap (hierna te noemen „ESA") voor de Europese Regeringen, het Russische Ruimte-Agentschap (hierna te noemen „RSA") voor Rusland en de Nationale Dienst voor Lucht- en Ruimtevaart (hierna te noemen „NASA") voor de Verenigde Staten de Samenwerkende Organen zullen zijn die zijn belast met de uitvoering van de samenwerking aangaande het ruimtestation. De aanwijzing door de Regering van Japan van het Samenwerkende Orgaan dat de samenwerking aangaande het ruimtestation zal uitvoeren, zal geschieden in het in het tweede lid van dit artikel vermelde Memorandum van Overeenstemming tussen de NASA en de Regering van Japan.

  • 2 De Samenwerkende Organen voeren de samenwerking aangaande het ruimtestation uit overeenkomstig de desbetreffende bepalingen van dit Verdrag, de respectieve Memoranda van Overeenstemming tussen de NASA en het CSA, de NASA en het ESA, de NASA en de Regering van Japan en de NASA en het RSA betreffende de samenwerking aangaande het civiele internationale ruimtestation, en regelingen tussen de NASA en enkele der andere of alle andere Samenwerkende Organen of hun vertegenwoordigers ter uitvoering van de Memoranda van Overeenstemming (hierna te noemen „uitvoeringsregelingen"). De Memoranda van Overeenstemming zijn onderworpen aan dit Verdrag en alle uitvoeringsregelingen dienen verenigbaar en in overeenstemming te zijn met de Memoranda van Overeenstemming.

  • 3 Indien een bepaling van een Memorandum van Overeenstemming rechten of verplichtingen schept die zijn aanvaard door een Samenwerkend Orgaan (of, in het geval van Japan, de Regering van Japan) dat geen partij is bij het desbetreffende Memorandum van Overeenstemming, mag deze bepaling niet worden gewijzigd zonder de schriftelijke toestemming van het betrokken Samenwerkend Orgaan (of, in het geval van Japan, de Regering van Japan).

Artikel 5. Registratie; rechtsmacht en zeggenschap

  • 1 Elke Deelnemer registreert de in de Bijlage genoemde vluchtelementen die hij levert als ruimtevoorwerp overeenkomstig artikel II van de Registratieovereenkomst. De Europese Deelnemer heeft deze verantwoordelijkheid overgedragen aan het ESA, dat voor en namens hem optreedt.

  • 2 Krachtens artikel VIII van het Ruimteverdrag en artikel II van de Registratieovereenkomst behoudt elke Deelnemer rechtsmacht en zeggenschap over de elementen die hij registreert overeenkomstig het eerste lid van dit artikel, alsmede over de personeelsleden in of op het ruimtestation die zijn onderdanen zijn. De uitoefening van bedoelde rechtsmacht en zeggenschap is onderworpen aan alle ter zake dienende bepalingen van dit Verdrag, de Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen, met inbegrip van de desbetreffende procedures die daarin zijn vastgelegd.

Artikel 6. Eigendom van de elementen en het materieel

  • 1 Via hun respectieve Samenwerkende Organen zijn Canada, de Europese Deelnemer, Rusland en de Verenigde Staten, onderscheidenlijk een lichaam dat door Japan zal worden aangewezen op het tijdstip van nederlegging van zijn akte overeenkomstig artikel 25, tweede lid, van dit Verdrag, eigenaar van de in de Bijlage genoemde elementen die zij leveren, voor zover in dit Verdrag niet anders is bepaald. De Deelnemers doen elkander via hun Samenwerkende Organen kennisgevingen toekomen met betrekking tot de eigendom van enigerlei materieel in of op het ruimtestation.

  • 2 De Europese Deelnemer draagt aan het ESA, dat voor en namens hem optreedt, de eigendom over van de elementen die hij levert, alsmede de eigendom van enigerlei ander materieel dat wordt ontwikkeld en gefinancierd in het kader van een ESA-programma als bijdrage aan het ruimtestation, de exploitatie of het gebruik daarvan.

  • 3 De overdracht van de eigendom van de in de Bijlage genoemde elementen of van materieel in of op het ruimtestation laat de rechten en verplichtingen van de Deelnemers uit hoofde van dit Verdrag, de Memoranda van Overeenstemming of de uitvoeringsregelingen onverlet.

  • 4 Een niet-Deelnemer of een privaatrechtelijke rechtspersoon die onder de rechtsmacht valt van een niet-Deelnemer, kan niet de eigenaar zijn van materieel in of op het ruimtestation, noch kan aan deze de eigendom van de in de Bijlage genoemde elementen worden overgedragen zonder de voorafgaande instemming van de andere Deelnemers. Voor de eigendomsoverdracht van een in de Bijlage genoemd element is de voorafgaande kennisgeving aan de andere Deelnemers vereist.

  • 5 De aanwezigheid van enig door een gebruiker geleverd materieel of materiaal in of op het ruimtestation heeft als zodanig geen gevolgen voor de eigendom van het betrokken materieel of materiaal.

  • 6 De eigendom of registratie van de elementen of de eigendom van het materieel kan op geen enkele wijze dienen ter vaststelling van de eigendom van materiaal of gegevens die worden verkregen als gevolg van activiteiten in of op het ruimtestation.

  • 7 De uitoefening van eigendomsrechten ter zake van elementen en materieel is onderworpen aan alle ter zake dienende bepalingen van dit Verdrag, de Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen, met inbegrip van de desbetreffende procedures die daarin zijn vastgelegd.

Artikel 7. Management

  • 1 Het management van het ruimtestation geschiedt op multilaterale basis en de Deelnemers, die optreden via hun Samenwerkende Organen, nemen deel in en kwijten zich van verantwoordelijkheden met betrekking tot de managementlichamen opgericht in overeenstemming met de hieronder vermelde Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen. Deze management-lichamen plannen en coördineren de activiteiten die betrekking hebben op het ontwerp en de ontwikkeling van het ruimtestation en het veilige, efficiënte en doelmatige beheer en het overeenkomstige feitelijke gebruik hiervan, in overeenstemming met dit Verdrag en de Memoranda van Overeenstemming. In deze managementlichamen wordt gestreefd naar besluitvorming bij consensus. Indien geen consensus kan worden bereikt, wordt teruggevallen op de besluitvormingsprocedures zoals vastgelegd in de Memoranda van Overeenstemming. De met de besluitvorming samenhangende verantwoordelijkheden die de Deelnemers en hun Samenwerkende Organen hebben met betrekking tot de elementen die zij leveren, worden aangegeven in dit Verdrag en in de Memoranda van Overeenstemming.

  • 2 De Verenigde Staten, vertegenwoordigd door de NASA, zijn, in overeenstemming met de Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen, verantwoordelijk voor het management van hun eigen programma, met inbegrip van de activiteiten met betrekking tot het gebruik. De Verenigde Staten, vertegenwoordigd door de NASA, zijn, in overeenstemming met de Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen, eveneens verantwoordelijk voor: het algehele programmamanagement en de programmacoördinatie van het ruimtestation, tenzij in dit artikel of in de Memoranda van Overeenstemming anders wordt bepaald, voor de algehele constructie en integratie van het systeem, voor de ontwikkeling van gedetailleerde veiligheidsvoorschriften en -plannen, alsmede voor de algehele planning en coördinatie van de uitvoering van het algehele geïntegreerde beheer van het ruimtestation.

  • 3 Canada, de Europese Deelnemer, Japan en Rusland, vertegenwoordigd door hun Samenwerkende Organen, zijn, in overeenstemming met de Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen, elk verantwoordelijk voor: het management van hun eigen programma's, met inbegrip van hun activiteiten met betrekking tot het gebruik, voor de basisconstructie en de integratie van de elementen die zij leveren – de opstelling en implementatie van gedetailleerde veiligheidseisen en plannen voor de elementen die zij leveren – en, overeenkomstig het tweede lid, de ondersteuning van de VS bij de uitvoering van zijn algemene verantwoordelijkheden, met inbegrip van participatie in de planning en coördinatie van de uitvoering van het geïntegreerde beheer van het ruimtestation.

  • 4 Voor zover een aangelegenheid uitsluitend het ontwerp en de ontwikkeling betreft van elementen van een ruimtestation die worden geleverd door Canada, de Europese Deelnemer, Japan of Rusland, en deze aangelegenheid niet wordt geregeld in de in de Memoranda van Overeenstemming bedoelde gezamenlijk overeengekomen programmabescheiden, kan de betrokken Deelnemer, vertegenwoordigd door zijn Samenwerkend Orgaan, zelf beslissen ten aanzien van dat element.

Artikel 8. Gedetailleerd ontwerp en ontwikkeling

Elke Deelnemer, vertegenwoordigd door zijn Samenwerkend Orgaan, ontwerpt en ontwikkelt de elementen die hij levert, met inbegrip van de uitsluitend voor het ruimtestation bestemde grondelementen die geschikt zijn om het ononderbroken beheer en het feitelijk internationaal gebruik van de vluchtelementen te ondersteunen, in overeenstemming met artikel 7 en andere ter zake dienende bepalingen van dit Verdrag, en in overeenstemming met de Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen, en hij werkt samen met de andere Deelnemers, vertegenwoordigd door hun Samenwerkende Organen, teneinde tot oplossingen te komen met betrekking tot het ontwerp en de ontwikkeling van hun respectieve elementen.

Artikel 9. Gebruik

  • 1 Gebruiksrechten worden afgeleid van de levering door een Deelnemer van gebruikselementen, van infrastructurele elementen, of van beide. Elke Deelnemer die gebruikselementen voor het ruimtestation levert, behoudt het gebruik van deze elementen, voor zover niet anders is bepaald in dit lid. Deelnemers die hulpmiddelen – die verband houden met hun infrastructurele elementen voor het ruimtestation – leveren voor de exploitatie en het gebruik van het ruimtestation, ontvangen in ruil een vast aandeel in het gebruik van bepaalde gebruikselementen. De specifieke beschikbaarstelling door de Deelnemers van gebruikselementen voor het ruimtestation en van hulpmiddelen die verband houden met de infrastructuur van het ruimtestation worden in de Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen omschreven.

  • 2 De Deelnemers hebben het recht een willekeurig gedeelte van hun respectieve aandeel te ruilen of te verkopen. De ruil- of verkoopsvoorwaarden worden per geval door de partijen bij de transactie vastgesteld.

  • 3 Elke Deelnemer kan zijn aandeel gebruiken en gebruikers daarvoor kiezen voor alle doeleinden die stroken met het doel van dit Verdrag en de bepalingen van de Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen, met dien verstande:

    • a. dat het voorgenomen gebruik van een gebruikselement door een niet-Deelnemer of door een privaatrechtelijke rechtspersoon die onder de rechtsmacht valt van een niet-Deelnemer vooraf ter kennis dient te worden gebracht van, en tijdige consensus vereist tussen alle Deelnemers via hun Samenwerkende Organen, en

    • b. dat de Deelnemer die een element levert, vaststelt of een beoogd gebruik van dat element voor vreedzame doeleinden is, met dien verstande dat hij zich niet op deze bepaling kan beroepen om een Deelnemer te beletten gebruik te maken van hulpmiddelen die afkomstig zijn van de infrastructuur voor het ruimtestation.

  • 4 Bij het gebruik van het ruimtestation tracht elke Deelnemer, via zijn Samenwerkend Orgaan, door middel van de in de Memoranda van Overeenstemming vastgelegde procedures te vermijden dat ernstige nadelige gevolgen ontstaan voor het gebruik van het ruimtestation door de andere Deelnemers.

  • 5 Elke Deelnemer ziet erop toe dat de andere Deelnemers toegang hebben tot en gebruik kunnen maken van zijn elementen van het ruimtestation in overeenstemming met hun respectieve aandeel.

  • 6 Voor de toepassing van dit artikel wordt onder „niet-Deelnemer" niet verstaan een lidstaat van het ESA.

Artikel 10. Exploitatie

De Deelnemers, vertegenwoordigd door hun Samenwerkende Organen, hebben verantwoordelijkheden met betrekking tot de exploitatie van de elementen die zij respectievelijk leveren, in overeenstemming met artikel 7 en andere ter zake dienende bepalingen van dit Verdrag, en in overeenstemming met de Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen. De Deelnemers, vertegenwoordigd door hun Samenwerkende Organen, ontwikkelen procedures en voeren deze uit, opdat het ruimtestation wordt geëxploiteerd op een wijze die veilig, efficiënt en doelmatig is voor gebruikers en exploitanten van het ruimtestation, in overeenstemming met de Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen. Voorts is elke Deelnemer, vertegenwoordigd door zijn Samenwerkend Orgaan, belast met de instandhouding van de werking van de elementen die hij levert.

Artikel 11. Bemanning

  • 1 Elke Deelnemer kan ter zake kundig personeel leveren dat op basis van een billijke verdeling deel zal uitmaken van de bemanning van het ruimtestation. De selectie en de beslissingen met betrekking tot de toewijzing van vluchten aan bemanningsleden van een Deelnemer geschieden in overeenstemming met de procedures zoals vastgelegd in de Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen.

  • 2 De Gedragscode voor de bemanning van het ruimtestation zal door alle Deelnemers worden ontwikkeld en goedgekeurd, in overeenstemming met de interne procedures van elke Deelnemer, en in overeenstemming met de Memoranda van Overeenstemming. Een Deelnemer dient de Gedragscode te hebben goedgekeurd alvorens bemanningsleden voor het ruimtestation te leveren. Elke Deelnemer die zijn recht uitoefent om bemanningsleden te leveren, ziet erop toe dat zijn bemanningsleden de Gedragscode naleven.

Artikel 12. Transport

  • 1 Elk der Deelnemers heeft het recht op toegang tot het ruimtestation met gebruikmaking van transportsystemen van respectievelijk de overheid of de particuliere sector, indien deze compatibel zijn met het ruimtestation. De Verenigde Staten, Rusland, de Europese Deelnemer en Japan stellen, via hun respectieve Samenwerkende Organen, diensten met betrekking tot de lancering en de terugkeer naar de aarde beschikbaar ten behoeve van het ruimtestation (met gebruikmaking van ruimtetransportsystemen als het Amerikaanse ruimteveer, de Russische Proton en Soyuz, de Europese Ariane-5 en de Japanse H-11). Aanvankelijk worden de Amerikaanse en Russische ruimtetransportsystemen gebruikt voor de lancerings- en terugkeertransporten ten behoeve van het ruimtestation en, vervolgens, worden de andere ruimtetransportsystemen gebruikt wanneer deze ter beschikking komen. De toegankelijkheid en de diensten met betrekking tot de lancering en de terugkeer naar de aarde dienen in overeenstemming te zijn met de bepalingen van de desbetreffende Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen.

  • 2 De Deelnemers die aan andere Deelnemers diensten met betrekking tot de lancering en de terugkeer naar de aarde verlenen – en hun respectieve gebruikers tegen vergoeding of op andere voorwaarden – leveren deze diensten overeenkomstig de voorwaarden vastgelegd in de desbetreffende Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen. Deelnemers die tegen vergoeding diensten leveren met betrekking tot de lancering en de terugkeer naar de aarde leveren deze diensten aan een andere Deelnemer of de gebruikers van die Deelnemer, onder vergelijkbare omstandigheden, op dezelfde voorwaarden als waarop zij deze diensten leveren aan elke andere Deelnemer of de gebruikers van deze andere Deelnemer. De Deelnemers houden zoveel mogelijk rekening met de voorgelegde wensen en vluchtschema's van de andere Deelnemers.

  • 3 In managementlichamen samen met de Samenwerkende Organen van de andere Deelnemers draagt de Verenigde Staten, vertegenwoordigd door de NASA, zorg voor de planning en coördinatie van de diensten met betrekking tot de lancering en de terugkeer naar de aarde ten behoeve van het ruimtestation in overeenstemming met de geïntegreerde verkeers-planningsprocedure, omschreven in de Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen.

  • 4 Elke Deelnemer eerbiedigt de eigendomsrechten met betrekking tot en het vertrouwelijk karakter van als zodanig gekenmerkte gegevens en goederen die met zijn ruimtetransportsysteem worden vervoerd.

Artikel 13. Communicatiesystemen

  • 1 De Verenigde Staten en Rusland, vertegenwoordigd door hun Samenwerkende Organen, leveren de twee primaire communicatienetwerken voor de overdracht van gegevens met betrekking tot de grond- en ruimtesatellietcommunicatiesystemen (DRSS) ten behoeve van de leiding, de besturing en de exploitatie van elementen van het ruimtestation en de nuttige ladingen, en andere communicatiedoeleinden met betrekking tot het ruimtestation. Andere Deelnemers kunnen DRSS grond- en ruimtesatellietcommunicatiesystemen leveren, indien deze compatibel zijn met het ruimtestation en met het gebruik door het ruimtestation van de twee primaire netwerken. De levering van communicatiemiddelen ten behoeve van het ruimtestation geschiedt in overeenstemming met de bepalingen van de desbetreffende Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen.

  • 2 Tegen vergoeding stellen de Samenwerkende Organen alles in het werk om met hun respectieve communicatiesysteem te voldoen aan elkanders concrete met het ruimtestation verband houdende wensen, in overeenstemming met de voorwaarden zoals vastgelegd in de desbetreffende Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen.

  • 3 In managementlichamen samen met de Samenwerkende Organen van de andere Deelnemers draagt de Verenigde Staten, vertegenwoordigd door de NASA, zorg voor de planning en coördinatie van diensten met betrekking tot de grond- en ruimtecommunicatie ten behoeve van het ruimtestation, in Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen.

  • 4 Ter handhaving van het vertrouwelijk karakter van de gegevens die worden doorgegeven via het informatiesysteem van het ruimtestation en andere communicatiesystemen die in combinatie met het ruimtestation worden gebruikt, kunnen maatregelen worden genomen zoals vastgelegd in de Memoranda van Overeenstemming. Wanneer een Deelnemer een andere Deelnemer communicatiediensten levert, eerbiedigt hij de eigendomsrechten met betrekking tot en het vertrouwelijk karakter van gegevens die worden doorgegeven via zijn communicatiesystemen, met inbegrip van zijn grondnetwerk en de communicatiesystemen van zijn leveranciers.

Artikel 14. Verdere ontwikkeling

  • 1 De Deelnemers beogen het ruimtestation verder te ontwikkelen door de toevoeging van extra mogelijkheden en streven ernaar deze ontwikkeling in zo groot mogelijke mate te verwezenlijken door middel van bijdragen van alle Deelnemers. Daartoe stelt elke Deelnemer zich ten doel de andere Deelnemers, waar dit passend is, de gelegenheid te bieden mede te werken aan zijn voorstellen betreffende de toevoeging van extra mogelijkheden. Het ruimtestation blijft ook met de toevoegingen van extra mogelijkheden een civiel ruimtestation en het zal worden geëxploiteerd en gebruikt voor vreedzame doeleinden, in overeenstemming met het internationale recht.

  • 2 Dit Verdrag schept slechts rechten en verplichtingen met betrekking tot de in de Bijlage genoemde elementen, met dien verstande dat dit artikel en artikel 16 mede van toepassing zijn op alle toevoegingen van extra mogelijkheden. Dit Verdrag verplicht een Deelnemende Staat niet tot deelneming aan, en verleent een Deelnemer niet anderszins rechten met betrekking tot de toevoeging van extra mogelijkheden.

  • 3 Procedures ter coördinatie van de respectieve studies van de Deelnemers inzake verdere ontwikkeling, en ter bestudering van specifieke voorstellen met betrekking tot de toevoeging van extra mogelijkheden worden vastgelegd in de Memoranda van Overeenstemming.

  • 4 Voor samenwerking tussen twee of meerdere Deelnemers betreffende de gezamenlijke toevoegingen van extra mogelijkheden is, na de in het derde lid hierboven bedoelde coördinatie en bestudering, hetzij de wijziging van dit Verdrag, hetzij een afzonderlijke overeenkomst vereist, waarbij de Verenigde Staten, teneinde te waarborgen dat elke toevoeging strookt met het algehele programma, en iedere andere Deelnemer die een element van het ruimtestation of een ruimtetransportsysteem levert waarvoor dit operationele of technische gevolgen heeft, partijen zijn.

  • 5 Na de in het derde lid hierboven bedoelde coördinatie en bestudering is voor de toevoeging van extra mogelijkheden door één Deelnemer de voorafgaande kennisgeving aan de andere Deelnemers vereist, alsmede een overeenkomst met de Verenigde Staten teneinde te waarborgen dat de toevoeging strookt met het algehele programma, en met iedere andere Deelnemer die een element van het ruimtestation of een ruimtevervoersysteem levert waarvoor dit operationele of technische gevolgen heeft.

  • 6 Een Deelnemer die gevolgen zou kunnen ondervinden van de toevoeging van extra mogelijkheden bedoeld in het vierde of het vijfde lid hierboven kan verzoeken om overleg met de andere Deelnemers overeenkomstig artikel 23.

  • 7 De toevoeging van extra mogelijkheden houdt in geen geval een wijziging in van de rechten of verplichtingen van een Deelnemende Staat uit hoofde van dit Verdrag of de Memoranda van Overeenstemming met betrekking tot de in de Bijlage genoemde elementen, tenzij de betrokken Deelnemende Staat anders overeenkomt.

Artikel 15. Financiering

  • 1 Elke Deelnemer draagt de kosten die verband houden met zijn respectieve verantwoordelijkheden uit hoofde van dit Verdrag, met inbegrip van een billijke omslag van de overeengekomen gezamenlijke kosten van de exploitatie van het systeem of de activiteiten vallend onder het algemene beheer van het ruimtestation als geheel, zoals vastgelegd in de Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen.

  • 2 De financiële verplichtingen van een Deelnemer uit hoofde van dit Verdrag zijn onderworpen aan zijn financiële procedures en de beschikbaarheid van toegewezen gelden. Het belang van de samenwerking aangaande het ruimtestation erkennende, verbinden de Deelnemers zich ertoe alles in, het werk te zullen stellen om de goedkeuring te verkrijgen voor de gelden om aan deze verplichtingen te voldoen, in overeenstemming met hun respectieve financiële procedures.

  • 3 Ingeval zich financiële problemen voordoen die gevolgen kunnen hebben voor het vermogen van een Deelnemer om zijn verplichtingen uit hoofde van de samenwerking aangaande het ruimtestation na te komen, dient die Deelnemer, via zijn Samenwerkend Orgaan, de andere Samenwerkende Organen daarvan in kennis te stellen en met deze te overleggen. Zo nodig kunnen de Deelnemers ook overleg plegen.

  • 4 De Deelnemers trachten de exploitatiekosten van het ruimtestation zo veel mogelijk te beperken. De Deelnemers, vertegenwoordigd door hun Samenwerkende Organen, ontwikkelen met name, in overeenstemming met de bepalingen van de Memoranda van Overeenstemming, procedures voor de beperking van de gezamenlijke systeemexploitatiekosten en -activiteiten binnen de goedgekeurde geschatte niveaus.

  • 5 De Deelnemers trachten bij de uitvoering van de samenwerking aangaande het ruimtestation onderlinge betalingen tot een minimum te beperken, onder andere, door de verrichting van specifieke exploitatie-activiteiten zoals bepaald in de Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen of, indien de betrokken Deelnemers daarmee instemmen, door middel van ruil.

Artikel 16. Wederzijdse uitsluiting van aansprakelijkheid

  • 1 Dit artikel heeft ten doel de wederzijdse uitsluiting van aansprakelijkheid van Deelnemende Staten en met hen verbonden lichamen tot stand te brengen in het belang van de bevordering van de deelneming aan de exploratie, de exploitatie en het gebruik van de kosmische ruimte door middel van het ruimtestation. Om dit doel te bereiken dient deze wederzijdse uitsluiting van aansprakelijkheid ruim te worden uitgelegd.

  • 2 Voor de toepassing van dit artikel:

    • a. wordt onder „Deelnemende Staat” ook het Samenwerkend Orgaan van die Staat verstaan, alsmede enigerlei orgaan dat in het Memorandum van Overeenstemming tussen de NASA en de Regering van Japan wordt aangewezen om het Samenwerkend Orgaan van Japan bij te staan bij de uitvoering van dat Memorandum,

    • b. wordt onder „met hem verbonden lichaam” verstaan:

      • (1) een aannemer of een onderaannemer van een Deelnemende Staat, ongeacht op welk niveau;

      • (2) een gebruiker of een cliënt van een Deelnemende Staat, ongeacht op welk niveau; of

      • (3) een aannemer of een onderaannemer van een gebruiker of cliënt van een Deelnemende Staat, ongeacht op welk niveau.

      Het in deze letter bepaalde kan eveneens worden toegepast op een Staat, of een orgaan of instelling van een Staat die dezelfde betrekking tot een Deelnemende Staat heeft als beschreven in het tweede lid, letter b, onder 1), 2) en 3), of die anderszins betrokken is bij de uitvoering van beschermde ruimte-exploitatie als omschreven in letter f hieronder.

      De begrippen „aannemer” en „onderaannemer” omvatten leveranciers van enigerlei aard.

    • c. wordt onder „schade” verstaan:

      • (1) lichamelijk letsel toegebracht aan een persoon, of enige andere aantasting van de gezondheid, dan wel het overlijden van een persoon;

      • (2) schade aan enigerlei eigendommen, het verlies, dan wel het verlies van het gebruik daarvan;

      • (3) het verlies van inkomsten of winsten; of

      • (4) andere directe, indirecte of bijkomende schade.

    • d. wordt onder „lanceervoertuig” verstaan een voorwerp (of een gedeelte daarvan) bestemd voor lancering, vanaf de aarde gelanceerd, of naar de aarde terugkerend dat nuttige ladingen of personen, of beide, vervoert.

    • e. wordt onder „nuttige lading” verstaan alle zaken bestemd om te worden vervoerd of gebruikt in of op een lanceervoertuig of het ruimtestation.

    • f. wordt onder „beschermde ruimte-exploitatie” verstaan: alle activiteiten met betrekking tot een lanceervoertuig, het ruimtestation of nuttige ladingen op aarde, in de kosmische ruimte of tussen de aarde en de kosmische ruimte, ter toepassing van dit Verdrag, de Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen. Het omvat, maar is niet beperkt tot:

      • (1) het onderzoek, het ontwerp, de ontwikkeling, de beproeving, de vervaardiging, de assemblage, de integratie, de exploitatie of het gebruik van lanceervoertuigen of voertuigen voor transport in de ruimte, van het ruimtestation, of van een nuttige lading, alsmede van hulpmaterieel, voorzieningen en diensten die hiermee verband houden; en

      • (2) alle activiteiten die betrekking hebben op ondersteunend materieel op aarde, dan wel op beproevings-, opleidings-, simulatie-, of begeleidings- en besturingsmaterieel en hiermee verband houdende voorzieningen of diensten.

      Onder „beschermde ruimte-exploitatie” wordt tevens verstaan: alle activiteiten die verband houden met de ontwikkeling van het ruimtestation zoals geregeld in artikel 14. „Beschermde ruimte-exploitatie” behelst niet activiteiten op aarde die na de terugkeer vanaf het ruimtestation worden verricht om een met een nuttige lading verkregen product of procédé verder te ontwikkelen om deze te gebruiken voor andere activiteiten dan die met betrekking tot het ruimtestation ter uitvoering van dit Verdrag.

  • 3

    • a. Elke Deelnemende Staat stemt in met een wederzijdse uitsluiting van aansprakelijkheid, op grond waarvan elke Deelnemende Staat afziet van elke vordering tegen de hieronder in het derde lid, letter a onder (1) tot en met (3) genoemde lichamen of personen wegens schade die het gevolg is van beschermde ruimte-exploitatie. Deze wederzijdse uitsluiting van aansprakelijkheid is slechts van toepassing indien de persoon, het lichaam of de zaak die de schade veroorzaakt, is betrokken bij beschermde ruimteexploitatie en de persoon aan wie, dan wel het lichaam of de zaak waaraan de schade is toegebracht, schade lijdt dan wel wordt beschadigd ten gevolge van diens betrokkenheid bij beschermde ruimte-exploitatie. De wederzijdse uitsluiting van aansprakelijkheid is van toepassing op vorderingen tot schadevergoeding, ongeacht de rechtsgrond daarvan, tegen:

      • (1) een andere Deelnemende Staat;

      • (2) een met een andere Deelnemende Staat verbonden lichaam;

      • (3) de personen die in dienst zijn bij één van de in het derde lid, letter a, onder (1) en (2) hierboven genoemde lichamen.

    • b. Bovendien breidt elke Deelnemende Staat bij overeenkomst of anderszins de wederzijdse uitsluiting van aansprakelijkheid, zoals in het derde lid, letter a, hierboven omschreven, uit tot de met hem verbonden lichamen door van hen te verlangen;

      • (1) dat zij afzien van elke vordering tegen de in het derde lid, letter a onder (1)tot en met (3) hierboven genoemde lichamen of personen; en

      • (2) dat de met hen verbonden lichamen afzien van elke vordering tegen de in het derde lid, letter a onder (1) tot en met (3) hierboven genoemde lichamen of personen.

    • c. Teneinde misverstanden te vermijden: onder deze wederzijdse uitsluiting van aansprakelijkheid wordt tevens verstaan een wederzijdse uitsluiting van aansprakelijkheid uit hoofde van de Aansprakelijkheidsovereenkomst, wanneer de persoon, het lichaam of de zaak die de schade veroorzaakt, is betrokken bij beschermde ruimte-exploitatie en de persoon aan wie, dan wel het lichaam of de zaak waaraan de schade is toegebracht, schade lijdt dan wel wordt beschadigd ten gevolge van diens betrokkenheid bij beschermde ruimte-exploitatie.

    • d. Onverminderd de overige bepalingen van dit artikel, is deze wederzijdse uitsluiting van aansprakelijkheid niet van toepassing op:

      • (1) vorderingen tussen een Deelnemende Staat en een met hem verbonden lichaam of tussen met hem verbonden lichamen;1

      • (2) vorderingen van een natuurlijke persoon, dan wel zijn/haar erfgenamen, nabestaanden of rechtverkrijgenden (behalve wanneer een rechtverkrijgende een Deelnemende Staat is) wegens lichamelijk letsel of andere schade toegebracht aan de gezondheid van die natuurlijke persoon of zijn overlijden;

      • (3) vorderingen wegens opzettelijk toegebrachte schade;

      • (4) vorderingen uit hoofde van de intellectuele eigendom;

      • (5) vorderingen wegens schade als gevolg van het nalaten van een Deelnemende Staat de wederzijdse uitsluiting van aansprakelijk uit te breiden tot de met hem verbonden lichamen, ingevolge het derde lid, letter b, hierboven.

    • e. Met betrekking tot het voorgaande derde lid, onder d (2), voldoet de Regering van Japan, ingeval een vordering krachtens subrogatie van de Regering van Japan niet berust op wetgeving inzake schadevergoeding bij ongevallen van overheidspersoneel, aan haar verplichting af te zien van een dergelijke vordering krachtens subrogatie door te verzekeren dat elk overeenkomstig het voorgaande tweede lid, onder a, omschreven hulpverlenend lichaam met inachtneming van artikel 15, tweede lid, en van de in Japan van toepassing zijnde wetten en voorschriften, elk lichaam of persoon genoemd in het voorgaande derde lid, onder a (1) tot en met (3), vrijwaart tegen aansprakelijkheid voortvloeiend uit een dergelijke vordering krachtens subrogatie van de Regering van Japan. Niets in dit artikel belet de Regering van Japan af te zien van de bovenbedoelde vorderingen krachtens subrogatie.

    • f. Niets van het bepaalde in dit artikel mag zo worden uitgelegd dat daarmee de grond ontstaat voor een vordering of een geding die anders niet zou hebben bestaan.

Artikel 17. Aansprakelijkheidsovereenkomst

  • 1 Voor zover niet anders bepaald in artikel 16, blijven de Deelnemende Staten en het ESA aansprakelijk overeenkomstig de Aansprakelijkheidsovereenkomst.

  • 2 Indien een vordering wordt ingesteld uit hoofde van de Aansprakelijkheidsovereenkomst plegen de Deelnemers (en, indien toepasselijk, het ESA) onverwijld overleg omtrent eventuele aansprakelijkheid, de verdeling van de aansprakelijkheid en het verweer tegen een dergelijke vordering.

  • 3 Ter zake van de levering van diensten met betrekking tot de lancering en de terugkeer naar de aarde, zoals bedoeld in artikel 12, tweede lid, van dit Verdrag, kunnen de betrokken Deelnemers (en, indien toepasselijk, het ESA) afzonderlijke overeenkomsten sluiten betreffende de verdeling van een eventuele hoofdelijke aansprakelijkheid op grond van de Aansprakelijkheidsovereenkomst.

Artikel 18. Douane en in- en uitreis

  • 1 Elke Deelnemende Staat vergemakkelijkt, rekening houdend met zijn wetten en voorschriften, de binnenkomst in en het vertrek uit zijn grondgebied van personen en goederen die nodig zijn ter uitvoering van dit Verdrag.

  • 2 Elke Deelnemende Staat vergemakkelijkt, rekening houdend met zijn wetten en voorschriften, de afgifte van de vereiste inreis- en verblijfsdocumenten aan onderdanen en hun gezinsleden van een andere Deelnemende Staat die zijn grondgebied binnenkomen of daaruit vertrekken, dan wel daarop verblijven om taken te verrichten die nodig zijn ter uitvoering van dit Verdrag.

  • 3 Elke Deelnemende Staat geeft toestemming voor de belastingvrije invoer en uitvoer naar en van zijn grondgebied van goederen en programmatuur die nodig zijn ter uitvoering van dit Verdrag en draagt zorg voor de vrijstelling hiervan van andere door de douane-autoriteiten geïnde rechten en heffingen. Het in dit lid bepaalde wordt uitgevoerd ongeacht het land van oorsprong van deze noodzakelijke goederen en programmatuur.

Artikel 19. Uitwisseling van gegevens en goederen

  • 1 Voor zover niet anders bepaald in dit lid, draagt elke Deelnemer, vertegenwoordigd door zijn Samenwerkend Orgaan, alle technische gegevens en goederen over die (door beide bij de overdracht betrokken partijen) noodzakelijk worden geacht ter nakoming van de verplichtingen van het Samenwerkend Orgaan van die Deelnemer uit hoofde van de desbetreffende Memoranda van Overeenstemming en de uitvoeringsregelingen. Elke Deelnemer verbindt zich ertoe een verzoek om technische gegevens en goederen dat door het Samenwerkend Orgaan van een andere Deelnemer wordt gedaan ten behoeve van de samenwerking aangaande het ruimtestation, onverwijld te behandelen. Een Deelnemende Staat kan op grond van dit artikel niet worden verplicht tot de overdracht van technische gegevens en goederen in strijd met zijn nationale wetten of voorschriften.

  • 2 De Deelnemers stellen alles in het werk om verzoeken om een vergunning voor overdrachten van technische gegevens en goederen door andere personen of lichamen dan de Deelnemers of hun Samenwerkende Organen (bijvoorbeeld uitwisselingen tussen bedrijven die vermoedelijk in toenemende mate zullen plaatsvinden) onverwijld te behandelen, en bevorderen en vergemakkelijken dergelijke overdrachten in verband met de samenwerking aangaande het ruimtestation uit hoofde van dit Verdrag. Voor het overige vallen dergelijke overdrachten niet onder de voorwaarden en bepalingen van dit artikel. Op dergelijke overdrachten zijn de nationale wetten en voorschriften van toepassing.

  • 3 De Deelnemers komen overeen dat overdrachten van technische gegevens en goederen uit hoofde van dit Verdrag zijn onderworpen aan de in dit lid verwoorde beperkingen. De overdracht van technische gegevens ter nakoming van de verantwoordelijkheden van de Deelnemers ten aanzien van verbinding, integratie en veiligheid geschiedt normaliter zonder de in dit lid verwoorde beperkingen. Indien gedetailleerde gegevens met betrekking tot ontwerp, vervaardiging en verwerking alsmede de daarbij behorende programmatuur noodzakelijk is voor verbindings-, integratie- of veiligheidsdoeleinden, geschiedt de overdracht overeenkomstig het eerste lid, zij het dat met betrekking tot de gegevens en bijbehorende programmatuur een mededeling gedaan kan worden zoals hieronder omschreven. Technische gegevens en goederen die door dit lid niet worden gedekt, worden zonder beperking overgedragen, tenzij hiervoor uit hoofde van nationale wetten of voorschriften andere beperkingen gelden.

    • a. Het leverende Samenwerkend Orgaan deelt mede – of omschrijft anderszins nauwkeurig – welke technische gegevens of goederen dienen te worden beschermd om aan uitvoerregelingen te voldoen. Bedoelde mededeling of omschrijving vermeldt onder welke voorwaarden de technische gegevens of goederen door het ontvangende Samenwerkend Orgaan of zijn aannemers en onderaannemers kunnen worden gebruikt, met dien verstande dat deze voorwaarden onder meer zullen bepalen dat (1) de betrokken technische gegevens of goederen slechts mogen worden gebruikt ter nakoming van de verplichtingen van het ontvangende Samenwerkend Orgaan uit hoofde van dit Verdrag en de desbetreffende Memoranda van Overeenstemming, en dat (2) de betrokken technische gegevens of goederen niet mogen worden gebruikt door andere personen of lichamen dan het ontvangende Samenwerkend Orgaan, zijn aannemers of onderaannemers, noch voor andere doeleinden mogen worden gebruikt, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van de leverende Deelnemende Staat, vertegenwoordigd door zijn Samenwerkend Orgaan.

    • b. Het leverende Samenwerkend Orgaan deelt mede welke technische gegevens dienen te worden beschermd wegens eigendomsrechten. Bedoelde mededeling vermeldt onder welke voorwaarden de betrokken technische gegevens door het ontvangende Samenwerkend Orgaan en zijn aannemers en onderaannemers kunnen worden gebruikt, met dien verstande dat die voorwaarden onder meer zullen bepalen dat (1) de betrokken technische gegevens slechts mogen worden gebruikt, vermenigvuldigd of geopenbaard ter nakoming van de verplichtingen van het ontvangende Samenwerkend Orgaan uit hoofde van dit Verdrag en de desbetreffende Memoranda van Overeenstemming, en dat (2) de betrokken technische gegevens niet mogen worden gebruikt door andere personen of lichamen dan het ontvangende Samenwerkend Orgaan, zijn aannemers of onderaannemers, noch voor andere doeleinden mogen worden gebruikt, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van de leverende Deelnemende Staat, vertegenwoordigd door zijn Samenwerkend Orgaan.

    • c. Indien een overdracht uit hoofde van dit Verdrag gerubriceerde technische gegevens of goederen betreft, deelt het leverende Samenwerkend Orgaan mede, of omschrijft het anderszins nauwkeurig, welke dit zijn. De aangezochte Deelnemende Staat kan verlangen dat een dergelijke overdracht geschiedt overeenkomstig een overeenkomst of regeling inzake de beveiliging van informatie, waarin de voorwaarden voor de overdracht en beveiliging van bedoelde technische gegevens en goederen worden vastgelegd. Een overdracht behoeft geen doorgang te vinden indien de ontvangende Deelnemende Staat niet voorziet in de geheimhouding van octrooiaanvragen die gegevens bevatten die gerubriceerd of anderszins geheim zijn met het oog op de nationale veiligheid. Gerubriceerde technische gegevens of goederen worden uit hoofde van dit Verdrag niet overgedragen, tenzij beide partijen daaraan hun goedkeuring hechten.

  • 4 Elke Deelnemende Staat treft de nodige maatregelen opdat de technische gegevens of goederen die hij krachtens het derde lid, letter a, b of c ontvangt, door de ontvangende Deelnemende Staat, zijn Samenwerkend Orgaan en andere personen en lichamen (met inbegrip van aannemers en onderaannemers) aan wie of waaraan de technische gegevens of goederen vervolgens worden overgedragen, worden behandeld in overeenstemming met de bepalingen van de mededeling of omschrijving. Elke Deelnemende Staat en elk Samenwerkend Orgaan treffen alle redelijkerwijs noodzakelijke maatregelen, waaronder het opnemen van passende bedingen in hun aannemings- en onderaannemingsovereenkomsten, teneinde te voorkomen dat bedoelde technische gegevens of goederen zonder toestemming worden gebruikt, geopenbaard of verder overgedragen, of toegankelijk zijn voor onbevoegden. In geval van technische gegevens of goederen ontvangen overeenkomstig het derde lid, letter c, neemt de ontvangende Deelnemende Staat, of het ontvangende Samenwerkend Orgaan ten aanzien van de betrokken technische gegevens of goederen veiligheidsmaatregelen die op zijn minst gelijkwaardig zijn aan die welke worden genomen door de leverende Deelnemende Staat, of het leverende Samenwerkend Orgaan.

  • 5 De Deelnemers beogen met dit Verdrag of met de desbetreffende Memoranda van Overeenstemming niet aan degene die technische gegevens of goederen ontvangt andere rechten te verlenen dan het recht deze te gebruiken, te openbaren of verder over te dragen in overeenstemming met de in dit artikel genoemde voorwaarden.

  • 6 Opzegging van dit Verdrag door een Deelnemende Staat laat alle rechten en verplichtingen met betrekking tot de beveiliging van technische gegevens en goederen die uit hoofde van dit Verdrag voor de opzegging zijn overgedragen onverlet, tenzij anders overeengekomen in een opzeggingsovereenkomst ingevolge artikel 28.

  • 7 Voor de toepassing van dit artikel wordt een overdracht van technische gegevens en goederen door een Samenwerkend Orgaan aan het ESA geacht bestemd te zijn voor het ESA, voor alle Europese Deelnemende Staten en voor de ten behoeve van het ruimtestation door het ESA aangewezen aannemers en onderaannemers, tenzij uitdrukkelijk anders bepaald op het tijdstip van de overdracht.

  • 8 De Deelnemers, vertegenwoordigd door hun Samenwerkende Organen, stellen richtlijnen op voor de beveiliging van informatie.

Artikel 20. Doorvoer van gegevens en goederen

Het belang van de ononderbroken exploitatie en het internationaal gebruik van het ruimtestation erkennende, staat elke Deelnemende Staat, voor zover zijn van toepassing zijnde wetten en voorschriften zulks toelaten, de onverwijlde doorvoer van gegevens en goederen van de andere Deelnemers, hun Samenwerkende Organen en hun gebruikers toe. Dit artikel is slechts van toepassing op gegevens en goederen die bestemd zijn voor of afkomstig zijn van het ruimtestation, met inbegrip van, doch niet beperkt tot de doorvoer tussen de landsgrens en een lanceer- of landingsterrein op het eigen grondgebied en tussen een lanceer- of landingsterrein en het ruimtestation.

Artikel 21. Intellectuele eigendom

  • 2 Met inachtneming van de bepalingen van dit artikel wordt, wat het recht inzake de intellectuele eigendom betreft, een activiteit die plaatsvindt in of op een vluchtelement van het ruimtestation geacht uitsluitend te hebben plaatsgevonden op het grondgebied van de Deelnemende Staat die het betrokken element heeft geregistreerd, met dien verstande dat ten aanzien van door het ESA geregistreerde elementen iedere Europese Deelnemende Staat de activiteit mag beschouwen als hebbende plaatsgevonden op zijn grondgebied. Teneinde misverstanden te vermijden: de deelneming van een Deelnemende Staat, zijn Samenwerkend Orgaan of met hem verbonden lichamen aan een activiteit in of op een vluchtelement van een andere Deelnemer, wijzigt of beïnvloedt als zodanig geenszins de rechtsmacht met betrekking tot deze activiteit zoals bedoeld in de voorgaande volzin.

  • 3 Een Deelnemende Staat past ten aanzien van een uitvinding die wordt gedaan in of op een vluchtelement van het ruimtestation door een persoon die niet zijn onderdaan of ingezetene is, zijn wetgeving inzake de geheimhouding van uitvindingen niet toe om te voorkomen (bijvoorbeeld door een termijn op te leggen of voorafgaande toestemming te eisen) dat een octrooiaanvraag wordt ingediend in een andere Deelnemende Staat die de geheimhouding van octrooiaanvragen die gerubriceerde of anderszins met het oog op de nationale veiligheid beschermde gegevens bevatten, beschermt. Deze bepaling laat (a) het recht van een Deelnemende Staat waarin een octrooiaanvraag het eerst wordt ingediend om de geheimhouding van de octrooiaanvraag te regelen of het elders indienen van aanvragen te beperken, alsmede (b) het recht van een andere Deelnemende Staat waarin de octrooiaanvraag op een later tijdstip wordt ingediend om uit hoofde van een internationale verplichting de openbaarmaking van een octrooiaanvraag te beperken, onverlet.

  • 4 Wanneer de intellectuele eigendom van een persoon of lichaam in meer dan één Europese Deelnemende Staat wordt beschermd, kan de betrokken persoon of het lichaam slechts in één van deze Staten schadeloosstelling eisen wegens dezelfde inbreuk op dezelfde rechten ter zake van de intellectuele eigendom in of op een door het ESA geregistreerd element. Wanneer naar aanleiding van dezelfde inbreuk die plaatsvindt in of op een door het ESA geregistreerd element rechtsvorderingen worden ingesteld door verschillende rechthebbenden met betrekking tot de intellectuele eigendom, doordat meer dan één Europese Deelnemende Staat de activiteit beschouwt als hebbende plaatsgevonden op zijn grondgebied, kan de rechter een later aanhangig gemaakte rechtszaak schorsen in afwachting van de uitspraak in een eerder aangespannen rechtsgeding. Ingeval meer dan één rechtsvordering wordt ingesteld, sluit de naleving van één veroordeling tot schadeloosstelling verder verhaal van schade in een ander aanhangig of toekomstig geding naar aanleiding van dezelfde inbreuk uit.

  • 5 Met betrekking tot een activiteit die plaatsvindt in of op een door het ESA geregistreerd element kan een Europese Deelnemende Staat de erkenning van een licentie voor de uitoefening van een recht ter zake van de intellectuele eigendom niet weigeren, indien aan deze licentie rechten kunnen worden ontleend krachtens de wetgeving van een Europese Deelnemende Staat, en naleving van de bepalingen van bedoelde licentie sluit tevens schadeloosstelling wegens inbreuk in een Europese Deelnemende Staat uit.

  • 6 De tijdelijke aanwezigheid op het grondgebied van een Deelnemende Staat van voorwerpen, met inbegrip van de samenstellende delen van een vluchtelement, die worden vervoerd tussen een plaats op aarde en een vluchtelement van het ruimtestation dat door een andere Deelnemende Staat of het ESA is geregistreerd, kan op zichzelf geen aanleiding zijn voor een rechtsgeding in de eerste Deelnemende Staat wegens inbreuk op een octrooi.

Artikel 22. Rechtsmacht op strafrechtelijk gebied

Gezien het feit dat een dergelijke internationale samenwerking in de ruimte niet eerder is voorgekomen en uniek van aard is, gelden de volgende bepalingen:

  • 1 Canada, de Europese Deelnemende Staten, Japan, Rusland en de Verenigde Staten kunnen rechtsmacht uitoefenen op strafrechtelijk gebied over de personeelsleden in of op enig vluchtelement die hun respectieve onderdanen zijn.

  • 2 In geval van een strafbaar feit tijdens een omloopbaan dat (a) gevolgen heeft voor het leven of de veiligheid van een onderdaan van een andere Deelnemende Staat of (b) wordt gepleegd in of op of waardoor schade wordt veroorzaakt aan een vluchtelement van een andere Deelnemende Staat, pleegt de Deelnemende Staat waarvan de verdachte onderdaan is, op verzoek van een getroffen Deelnemende Staat, overleg met deze Staat over hun respectieve belangen ter zake van de vervolging. Een getroffen Deelnemende Staat kan, na dit overleg, rechtsmacht op strafrechtelijk gebied uitoefenen over de verdachte mits de Deelnemende Staat waarvan de verdachte onderdaan is, binnen 90 dagen na de datum van overleg of binnen een andere onderling overeengekomen termijn, hetzij

    • (1) instemt met deze uitoefening van de rechtsmacht op strafrechtelijk gebied, of

    • (2) niet de verzekering geeft deze zaak met het oog op vervolging voor te leggen aan zijn bevoegde autoriteiten.

  • 3 Indien een Deelnemende Staat die uitlevering afhankelijk laat zijn van het bestaan van een verdrag een verzoek om uitlevering ontvangt van een andere Deelnemende Staat waarmee hij geen uitleveringsverdrag heeft gesloten, mag hij naar zijn keuze dit Verdrag beschouwen als de wettelijke basis voor uitlevering met betrekking tot het vermoedelijke strafbare feit in de omloopbaan. Uitlevering geschiedt overeenkomstig de procedurele bepalingen en de andere voorwaarden van de wet van de aangezochte Deelnemende Staat.

  • 4 Met inachtneming van de nationale wetten en voorschriften biedt iedere Deelnemende Staat de andere Deelnemers hulp met betrekking tot vermoedelijke strafbare feiten gepleegd in de omloopbaan.

  • 5 Dit artikel heeft niet ten doel een beperking te vormen voor de bevoegdheden en procedures voor de handhaving van de orde en de gedragingen van de bemanning bij werkzaamheden in of op het ruimtestation, die ingevolge artikel 11 zullen worden vastgelegd in de Gedragscode, en de Gedragscode heeft niet ten doel de toepassing van dit artikel te beperken.

Artikel 23. Overleg

  • 1 De Deelnemers, vertegenwoordigd door hun Samenwerkende Organen, kunnen onderling overleg plegen over elk vraagstuk dat voortvloeit uit de samenwerking aangaande het ruimtestation. De Deelnemers stellen alles in het werk om voor dergelijke vraagstukken een oplossing te vinden door middel van overleg tussen twee of meerdere Samenwerkende Organen in overeenstemming met de in de Memoranda van Overeenstemming vastgelegde procedures.

  • 2 Elke Deelnemer kan een andere Deelnemer verzoeken om overleg op regeringsniveau over een vraagstuk dat voortvloeit uit de samenwerking aangaande het ruimtestation. De aangezochte Deelnemer gaat onverwijld op een dergelijk verzoek in. Indien de verzoekende Deelnemer de Verenigde Staten mededeelt dat het onderwerp van het overleg zich leent voor overweging door alle Deelnemers, beleggen de Verenigde Staten zo spoedig mogelijk een bijeenkomst voor multilateraal overleg, waarvoor alle Deelnemers worden uitgenodigd.

  • 3 Elke Deelnemer die van plan is over te gaan tot aanzienlijke wijzigingen van het ontwerp van vluchtelementen die gevolgen kunnen hebben voor de andere Deelnemers, stelt de andere Deelnemers hiervan zo snel mogelijk in kennis. Een Deelnemer die in kennis is gesteld kan verzoeken om de aangelegenheid onderwerp van overleg te maken overeenkomstig het eerste en tweede lid.

  • 4 Indien een vraagstuk dat door overleg niet is opgelost nog steeds oplossing vereist, kunnen de betrokken Deelnemers het vraagstuk onderwerpen aan een overeengekomen vorm van geschillenbeslechting, zoals conciliatie, bemiddeling of arbitrage.

Artikel 24. Evaluatie van de samenwerking aangaande het ruimtestation

Met het oog op de lange duur, de veelomvattendheid en de verdere ontwikkeling van hun samenwerking uit hoofde van dit Verdrag, houden de Deelnemers elkander op de hoogte van de ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op deze samenwerking. Voor het eerst in 1999, en daarna om de drie jaar komen de Deelnemers bijeen om de vraagstukken die verband houden met hun samenwerking te behandelen en om de samenwerking aangaande het ruimtestation te evalueren en te bevorderen.

Artikel 25. Inwerkingtreding

  • 1 Dit Verdrag staat open voor ondertekening voor de in de preambule tot dit Verdrag genoemde Staten.

  • 2 Dit Verdrag dient te worden bekrachtigd, aanvaard, goedgekeurd of er kan ertoe worden toegetreden. De bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring of toetreding door iedere Staat geschiedt in overeenstemming met zijn constitutionele procedures. De akten van bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring of toetreding worden nedergelegd bij de Regering van de Verenigde Staten, die hierbij wordt aangewezen als de Depositaris.

  • 3

    • a. Dit Verdrag treedt in werking op de datum waarop de laatste akte van bekrachtiging, aanvaarding of goedkeuring van Japan, Rusland en de Verenigde Staten zijn nedergelegd. De Depositaris zal mededeling doen van de inwerkingtreding van dit Verdrag aan alle Staten die dit Verdrag hebben ondertekend.

    • b. Dit Verdrag treedt niet in werking voor een Europese Deelnemende Staat voordat het in werking treedt voor de Europese Deelnemer. Het zal slechts in werking treden voor de Europese Deelnemer wanneer de Depositaris akten van bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring of toetreding heeft ontvangen van ten minste vier Europese Staten die hebben ondertekend of zijn toegetreden, en, daarnaast een formele kennisgeving heeft ontvangen van de Voorzitter van de Raad voor het Europese Ruimte-Agentschap.

    • c. Nadat dit Verdrag voor de Europese Deelnemer in werking is getreden, treedt dit Verdrag in werking voor elke in de Preambule van dit Verdrag vermelde Europese Staat die zijn akte van bekrachtiging, aanvaarding of goedkeuring niet heeft nedergelegd, bij de nederlegging van deze akte. Elke lidstaat van het ESA die niet in de preambule staat vermeld, kan tot dit Verdrag toetreden door nederlegging van zijn akte van toetreding bij de Depositaris.

  • 4 Bij de inwerkingtreding van dit Verdrag, houdt de Overeenkomst van 1988 op van kracht te zijn.

  • 5 Indien dit Verdrag voor een Deelnemer niet binnen twee jaar na de ondertekening in werking is getreden, kunnen de Verenigde Staten een bijeenkomst beleggen van de ondertekenaars van dit Verdrag, teneinde te bestuderen welke maatregelen, waaronder wijzigingen van dit Verdrag, nodig zijn om met deze omstandigheden rekening te houden.

Artikel 26. Werking tussen bepaalde Partijen

Onverminderd het bepaalde in artikel 25, derde lid, letter a, treedt dit Verdrag ten aanzien van de Verenigde Staten en Rusland in werking op de dag dat zij hebben aangegeven ermee in te stemmen te worden gebonden door de nederlegging van hun akten van bekrachtiging, aanvaarding of goedkeuring. De Depositaris stelt alle ondertekenende Staten in kennis van de inwerkingtreding van dit Verdrag ten aanzien van de Verenigde Staten en Rusland ingevolge dit artikel.

Artikel 27. Wijzigingen

Dit Verdrag, met inbegrip van de Bijlage daarbij, kan worden gewijzigd door een schriftelijke overeenkomst van de Regeringen van de Deelnemende Staten ten aanzien waarvan dit Verdrag in werking is getreden. Wijzigingen van dit Verdrag, behalve die welke uitsluitend betrekking hebben op de Bijlage, behoeven de bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring of toetreding door deze Staten in overeenstemming met hun respectieve constitutionele procedures. Voor wijzigingen die uitsluitend betrekking hebben op de Bijlage volstaat een schriftelijke overeenkomst van de Regeringen van de Deelnemende Staten voor welke dit Verdrag in werking is getreden.

Artikel 28. Opzegging

  • 1 Elke Deelnemende Staat kan dit Verdrag te allen tijde opzeggen door middel van een schriftelijke kennisgeving aan de Depositaris, met inachtneming van een termijn van ten minste één jaar. Opzegging door een Europese Deelnemende Staat laat de rechten en verplichtingen van de Europese Deelnemer uit hoofde van dit Verdrag onverlet.

  • 2 Indien een Deelnemer kennis geeft van zijn opzegging van dit Verdrag, trachten de Deelnemers, met het oog op de voortzetting van het programma, vóór de datum waarop de opzegging van kracht wordt overeenstemming te bereiken over de voorwaarden van uittreding van de eerstbedoelde Deelnemer.

  • 3

    • a. Daar de bijdrage van Canada bestaat in de levering van een essentieel deel van het ruimtestation, stelt Canada, zodra het opzegt, de Verenigde Staten in staat de in de Bijlage genoemde Canadese elementen daadwerkelijk te gebruiken en te beheren. Daartoe verstrekt Canada onverwijld apparatuur, tekeningen, bescheiden, programmatuur, reserve-onderdelen, gereedschap, speciale testapparatuur en/of andere door de Verenigde Staten gevraagde noodzakelijke zaken.

    • b. Ingeval Canada kennis geeft van zijn opzegging, ongeacht de reden daarvan, gaan de Verenigde Staten en Canada onverwijld onderhandelingen aan over de sluiting van een opzeggingsovereenkomst. Aannemende dat een dergelijke overeenkomst voorziet in een overdracht aan de Verenigde Staten van die elementen die nodig zijn voor de voortzetting van het algehele programma, dient deze tevens te voorzien in een toereikende vergoeding van de Verenigde Staten aan Canada.

  • 4 Indien een Deelnemer dit Verdrag opzegt, wordt zijn Samenwerkend Orgaan geacht het desbetreffende Memorandum van Overeenstemming met de NASA te hebben opgezegd, welke opzegging op dezelfde datum van kracht wordt als de opzegging van dit Verdrag.

  • 5 Opzegging door een Deelnemende Staat laat de rechten en verplichtingen van de betrokken Deelnemende Staat uit hoofde van de artikelen 16, 17 en 19 onverlet, voor zover niet anders is bepaald in een opzeggingsovereenkomst overeenkomstig het tweede of het derde lid hierboven.

TEN BLIJKE WAARVAN de ondergetekenden, daartoe naar behoren gemachtigd door hun respectieve Regeringen, dit Verdrag hebben ondertekend.

GEDAAN te Washington D.C. op de negenentwintigste januari 1998.

De teksten van dit Verdrag in de Duitse, de Engelse, de Franse, de Italiaanse, de Japanse en de Russische taal zijn alle gelijkelijk authentiek.

Een enkel oorspronkelijk exemplaar in iedere taal zal worden nedergelegd in het archief van de Regering van de Verenigde Staten. De Depositaris doet voor eensluidend gewaarmerkte afschriften toekomen aan alle ondertekenende Staten. Na de inwerkingtreding van dit Verdrag zal de Depositaris dit Verdrag registreren in overeenstemming met artikel 102 van het Handvest van de Verenigde Naties.

Bijlage Door de Deelnemers te leveren elementen van het ruimtestation

Hieronder volgt een opsomming van de door de Deelnemers te leveren elementen van het ruimtestation. die in de Memoranda van Overeenstemming nader worden omschreven:

  • 1. De Regering van Canada, vertegenwoordigd door het CSA, levert:

    • als een element van de infrastructuur voor het ruimtestation, het verplaatsbare onderhoudscentrum (Mobile Servicing Center, MSC);

    • als een aanvullend vluchtelement, de beweeglijke manipulator voor speciale doeleinden (Special Purpose Dexterous Manipulator); en

    • naast de bovenstaande vluchtelementen, uitsluitend voor het ruimtestation bestemde grondelementen.

  • 2. De Europese Regeringen, vertegenwoordigd door het ESA, leveren:

    • als een gebruikselement het Europese druklaboratorium (European pressurized laboratory) met inbegrip van basisvoorzieningen voor het functioneren daarvan);

    • andere vluchtelementen voor de bevoorrading en het opnieuw in de originele baan brengen van het ruimtestation; en

    • naast de bovenstaande vluchtelementen, uitsluitend voor het ruimtestation bestemde grondelementen.

  • 3. De Regering van Japan levert:

    • als een gebruikselement de Japanse experimenteermodule (Japanese Experiment Module) met inbegrip van basisvoorzieningen voor het functioneren daarvan, evenals het externe platform (Exposed Facility) en de logistieke modules (Experiment Logistics Modules);

    • andere vluchtelementen voor de bevoorrading van het ruimtestation; en

    • naast de bovenstaande vluchtelementen, uitsluitend voor het ruimtestation bestemde grondelementen.

  • 4. De Regering van Rusland, vertegenwoordigd door het RSA, levert:

    • elementen van de infrastructuur voor het ruimtestation, met inbegrip van service- en andere modules;

    • als gebruikselementen: onderzoeksmodules (met inbegrip van basisvoorzieningen voor het functioneren daarvan), en materieel voor het onderbrengen van aangekoppelde nuttige ladingen;

    • andere vluchtelementen voor de bevoorrading en het opnieuw in de originele baan brengen van het ruimtestation; en

    • naast de bovenstaande vluchtelementen, uitsluitend voor het ruimtestation bestemde grondelementen.

  • 5. De Regering van de Verenigde Staten, vertegenwoordigd door de NASA, levert:

    • elementen van de infrastructuur voor het ruimtestation, met inbegrip van een verblijfmodule;

    • als gebruikselementen: laboratoriummodules (met inbegrip van basisvoorzieningen voor het functioneren daarvan), en materieel voor het onderbrengen van aangekoppelde nuttige ladingen;

    • andere vluchtelementen voor de bevoorrading van het ruimtestation; en

    • naast de bovenstaande vluchtelementen, uitsluitend voor het ruimtestation bestemde grondelementen.

Akkoord betreffende de toepassing van de Intergouvernementele Overeenkomst inzake het ruimtestation in afwachting van haar inwerkingtreding

1.

De Partijen bij dit Akkoord zijn alle ondertekenaar van de Overeenkomst tussen de Regering van Canada, de Regeringen van de lidstaten van het Europees Ruimte-Agentschap, de Regering van Japan, de Regering van de Russische Federatie en de Regering van de Verenigde Staten van Amerika inzake samenwerking aangaande het civiele internationale ruimtestation (hierna te noemen „de Intergouvernementele Overeenkomst") ondertekend te Washington op 29 januari 1998.

2.

Overeenkomstig haar bepalingen, treedt de Intergouvernementele Overeenkomst in werking op de datum waarop de laatste akte van bekrachtiging, aanvaarding of goedkeuring van Japan, Rusland en de Verenigde Staten van Amerika nedergelegd zijn. Daarna, treedt de Intergouvernementele Overeenkomst ten aanzien van een Deelnemer in werking na de nederlegging van zijn akte van bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring of toetreding. De Europese Deelnemer wordt geacht zijn akte van bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring of toetreding te hebben nedergelegd wanneer de Depositaris akten van bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring of toetreding heeft ontvangen van tenminste vier Europese Staten die hebben ondertekend of zijn toegetreden en bovendien een formele notificatie van de Voorzitter van de Raad van het Europees Ruimte-Agentschap.

3.

In afwachting van de voltooiing door ieder van hen van alle handelingen die op nationaal niveau zijn vereist voor de bekrachtiging, de aanvaarding of de goedkeuring van, of de toetreding tot de Intergouvernementele Overeenkomst, wensen de Partijen bij dit Akkoord de samenwerking, zoals geregeld in de Intergouvernementele Overeenkomst, in zo ruim mogelijke mate te verwezenlijken.

4.

De Partijen bij dit Akkoord verbinden zich derhalve ertoe, in de ruimste mate waarin zulks verenigbaar is met hun nationale wetten en voorschriften, de bepalingen van de Intergouvernementele Overeenkomst na te leven totdat deze ten aanzien van elk van hen in werking treedt of van kracht wordt.

5.

Een Partij kan dit Akkoord opzeggen door middel van een schriftelijke kennisgeving aan de andere Partijen, met inachtneming van een termijn van honderdentwintig dagen.

6.

Dit Akkoord treedt in werking op het tijdstip van ondertekening. Daarna kan een ondertekenaar bij de Intergouvernementele Overeenkomst tot dit Akkoord toetreden door ondertekening of het nederleggen van een akte van toetreding bij de Depositaris.

7.

Dit Akkoord vervangt en doet het op 29 september 1988 te Washington tot stand gekomen Akkoord betreffende de toepassing van de Intergouvernementele Overeenkomst inzake het ruimtestation in afwachting van haar inwerkingtreding, beëindigen.

GEDAAN te Washington, op 29 januari 1998, in één origineel, waarbij de Engelse, de Franse, de Duitse, de Italiaanse, de Japanse en de Russische teksten gelijkelijk authentiek zijn.

  1. Lees: vorderingen van een Deelnemende Staat tegen een met hem verbonden lichaam of van een met een Deelnemende Staat verbonden lichaam tegen die Deelnemende Staat of tegen een ander met die Deelnemende Staat verbonden lichaam. ^ [1]
Naar boven