Veel strafbare feiten worden gepleegd vanuit een winstoogmerk; criminaliteit met als
doel om daar in materiële zin beter van te worden. Het afpakken van crimineel vermogen
is dan ook een waardevol middel in de bestrijding van criminaliteit. Het wordt ingezet
als aanvullende interventie bij de bestrijding van High Impact Crime, bij ondermijnende
criminaliteit en bij strafbare feiten gepleegd door ‘veelplegers’. Vanuit het besef
dat het niet afpakken van crimineel vermogen, hoe gering ook, de onderlinge cohesie
in bijvoorbeeld een wijk of een jongerengroep, of de integriteit van een branche kan
aantasten, wordt afpakken ingezet om met crimineel geld opgebouwd status af te breken,
de daarmee opgebouwde voorbeeldrol te ruïneren en gevoelens van onzekerheid en onveiligheid
te verminderen. Afpakken is geen neventaak maar een kerntaak.
De overheid staat voor een veilige en rechtvaardige samenleving. Belangrijke rechtsgoederen
worden daarin bewaakt. Voorbeelden daarvan zijn een integer handelsverkeer en een
rechtmatige en besteding van gemeenschapsgeld. De overheid kiest daarbij voor een
brede en integrale aanpak van misbruik, oneigenlijk gebruik en fraude. De inzet van
het strafrechtelijk instrumentarium om het voordeel af te pakken en witwassen te bestrijden
is een belangrijk onderdeel van deze rijksbrede aanpak. Afpakken en het opwerpen van
barrières voor het witwassen van criminele gelden zijn belangrijke doelstellingen
van het openbaar ministerie (OM). Voorkomen moet worden dat financiële opbrengsten
uit criminele activiteiten in het vermogen van daders achterblijven. Vanuit dat principe
beoogt het OM in iedere strafzaak het bij de verdachte terecht gekomen misdaadgeld
af te pakken. Slechts in uitzonderingssituaties, waarbij gedacht kan worden aan een
verdachte met een (huidige en in de toekomst reëel te voorziene) ontbrekende tot zeer
geringe financiële draagkracht, kan besloten worden van de afpakdoelstelling af te
zien of die qua bedrag te matigen. Als uitgangspunt geldt dat afpakken alleen in uitzonderingsgevallen
achterwege blijft.
Met de focus op (rechts)herstel en afpakken van crimineel vermogen staat het OM niet
alleen. Ook andere overheden en benadeelde partijen spelen daarin een rol. Vanuit
oogpunt van effectiviteit loont het om steeds te bezien welke mogelijkheden anderen
hebben. Afpakken is bij uitstek een terrein waarop het Openbaar Ministerie actief
de samenwerking met anderen zoekt.
Ketensamenwerking staat in de integrale aanpak centraal. In de ‘afpakketen’ werkt
het OM onder andere samen met de Nationale Politie, de Bijzondere Opsporingsdiensten
(BOD-en), de Koninklijke Marechaussee, de Belastingdienst, de Regionale Informatie-
Expertise Centra, het Landelijk Informatie en Expertise Centrum, de Infobox Crimineel
en Onverklaarbaar Vermogen (ICOV), het Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB),
de Domeinen, Dienst Roerende Zaken (DRZ) en de Financial Intelligence Unit Nederland
(FIU-NL).
Het IRC/ARO (Internationaal Rechtshulp Centrum/Asset Recovery Office) fungeert als
Nederlandse internationaal contactpoint voor de ontneming van wederrechtelijk verkregen
voordeel.