In de praktijk komt het voor dat giften zo worden vormgegeven dat de belastingplichtige
een ANBI opdraagt om de gift of de uit de gift voortvloeiende uitkeringen door te
betalen aan een door de belastingplichtige aan te wijzen derdebegunstigde. De ANBI
besteedt de ontvangen giften in dat geval niet vanuit haar eigen algemeen nuttige
doelstelling, maar uitsluitend in opdracht van de belastingplichtige. De ANBI fungeert
dan in zoverre als loketinstelling. Op deze wijze beoogt men andere giften in periodieke
giften en niet aftrekbare giften in aftrekbare giften om te zetten, om zodoende op
oneigenlijke wijze van de giftenaftrek te profiteren. De Belastingdienst gaat bij
de beoordeling van op deze wijze vormgegeven giften aan het bestaan van de loketinstelling
voorbij. Op deze wijze vindt de beoordeling plaats alsof de gift rechtstreeks is gedaan
aan de derdebegunstigde en wordt derhalve zoveel mogelijk aangesloten bij de feitelijke
situatie. Als blijkt dat er ruimte is voor de giftenaftrek, komt alleen het bedrag
dat aan de derdebegunstigde is doorbetaald voor aftrek in aanmerking.
Hieronder volgt een korte toelichting voor zowel periodieke giften aan een loketinstelling
als voor andere giften aan een loketinstelling.
Periodieke giften aan een loketinstelling
Als de belastingplichtige een loketinstelling verplicht alle uit de gift voortvloeiende
uitkeringen door te betalen aan telkens dezelfde derdebegunstigde is feitelijk sprake
van een periodieke gift aan deze derdebegunstigde. De belastingplichtige kan de gedane
uitkeringen dan alleen als periodieke gift in aftrek brengen (dus zonder drempel en
zonder plafond) als de derdebegunstigde een ANBI of een vereniging is.
Als de belastingplichtige de loketinstelling per uit de gift voortvloeiende uitkering
verplicht deze door te betalen aan telkens een andere derdebegunstigde, is feitelijk
geen sprake van een periodieke gift maar van meerdere andere giften. De betaalde bedragen
kunnen dan alleen als andere gift in aftrek komen (met drempel en met plafond) voor
zover de derdebegunstigde een ANBI of een steunstichting SBBI is.
Andere giften
Als de belastingplichtige de loketinstelling verplicht de andere gift door te betalen
aan een derdebegunstigde is feitelijk sprake van een gift aan deze derdebegunstigde.
De belastingplichtige kan de gift alleen in aftrek brengen als de derdebegunstigde(n)
een ANBI of een steunstichting SBBI is.
ANBI-status van loketinstellingen
Een instelling kan als ANBI worden aangemerkt als zij (nagenoeg) uitsluitend het algemeen
nut beoogt. Dit betekent onder meer dat het doel en de feitelijke werkzaamheden van
de instelling (nagenoeg) uitsluitend het algemeen belang moeten dienen. Gelet hierop
ligt het niet voor de hand dat een loketinstelling, waarvan het (feitelijke) doel
is om in opdracht geld door te betalen aan derdebegunstigden, als ANBI kan worden
aangemerkt. De loketinstelling fungeert in zoverre in feite slechts als een bank.